اعتقاد متولیان فرهنگی به درها بسته به جای درهای باز

فرارو- یک فعال سیاسی گفت: از عمده مشکلات در موضوع فرهنگ در ایران که باعث تداوم یک سری دغدغه های فکری میان مردم و مسوولان شده این است که فرهنگ در چارچوب توسعه کشور تعریف نشده است و نهادهای متصدی و متولی در امور فرهنگ چارچوب مشخصی برای کار فرهنگی برای خود قائل نیستند.

حشمت الله فلاحت پیشه، استاد دانشگاه، در گفتگو با فرارو، ضمن بیان این مطلب با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی است که در قانون توسعه ای اش بر مسائل فرهنگی تاکید دارد گفت: در فصل اول قانون برنامه پنجم توسعه، فرهنگ مورد تاکید قرار گرفته است و قانونگذاران خواستاراعمال و تحقق فرهنگ اسلامی ـ ایرانی شده اند.

وی افزود: از سوی دیگر انقلاب اسلامی ایران، انقلابی است که بنیانگذاران آن از ابتدا تاکید داشته اند مسائل فرهنگی در آن نقش و جایگاه ویژه ای دارد و برای مسائل فرهنگی اهمیت خاصی قائل هستند با این وجود ما شاهد هستیم که بعد از 35 سال هنوز فرهنگ برای مردم و مسوولان یک دغدغه جدی است.

فلاحت پیشه با تاکید بر اینکه ضعف اصلی در این باره به دلیل عدم ارایه احکام الگوی توسعه اسلامی – ایرانی است، گفت: در متن فصل اول برنامه پنجم توسعه آمده است که "دولت موظف است با همکاری سایر قوا «الگوی توسعه اسلامی ـ ایرانی» که مستلزم رشد و بالندگی انسانها بر مدار حق و عدالت و دستیابی به جامعه‌ای متکی بر ارزشهای اسلامی و انقلابی و تحقق شاخص‌های عدالت اجتماعی و اقتصادی باشد را تا پایان سال سوم برنامه تدوین و جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه دهد."

وی افزود: بر این اساس دولت موظف بود که سال گذشته الگوی توسعه اسلامی – ایرانی را ارایه کند تا این الگو پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی زمینه ساز تهیه برنامه ششم و برنامه‌های بعدی و همچنین مبنای برنامه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی قرار گیرد و به نوعی به شاخصی برای توسعه تبدیل شود.

این نماینده سابق مجلس ادامه داد: عدم ارایه این الگو توسعه اسلامی – ایرانی سبب شده است که نوعی به هم ریختگی، مسوولیت ناپذیری و یا فرار از مسوولیت میان مسوولان و متولیان بخش فرهنگ به وجود آید.

وی با بیان اینکه بخش دیگری از برنامه پنجم درباره فرهنگ هم اجرایی نشده است گفت: قرار بود دولت در راستای همین برنامه پنجم توسعه و برمبنای فصل اول آن یعنی ارایه الگوی توسعه اسلامی – ایرانی، "سند ملي توسعه روابط فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در سطح بين‌الملل" را تا پايان سال اول برنامه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با همكاري وزارت امور خارجه و ساير دستگاه هاي مرتبط، تهيه و به تصويب هيأت وزيران برساند اما تاکنون چنین اقدامی در دستور کار قرار نگرفته است.

فلاحت پیشه با تاکید بر اینکه یکی دیگر از مشکلات فرهنگی کشور عدم ارایه سند ملی توسعه روابط فرهنگی در سطح بین الملل است، گفت: همین اتفاق سبب شده است که نگاهی که به مسائل فرهنگی در داخل کشور وجود دارد نگاهی بین المللی و جهانی نباشد.

وی افزود: این در حالی است که در عصری که معروف است به عصر ارتباطات دولت ها دیگر نمی توانند سرمشق دهنده مسائل فرهنگی باشند. در جهان کنونی کشورها در اتاق شیشه ای اداره می شوند و جاذبه های فرهنگی خارجی در چنین کشورهایی آثار مخرب ندارد و بلکه این جاذبه دریافت و ترمیم می شود.

این استاد دانشگاه افزود: با این حال این روش و الگو در کشور ما مورد استفاده قرار نمی گیرد چرا که متولیان فرهنگی ما به درها و پنجره های بسته به جای درهای و پنجره های باز معتقد هستند و به نوعی از باز شدن درها و پنجره ها ترس دارند. عصر دیوار کشیدن به دور کشور به پایان رسیده است و نمی تواند در مقابل هر نوع پدیده فرهنگی رویکرد تدافعی داشت.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه متولیان فرهنگ در جامعه تنها یک نهاد و ارگان نیست گفت: در کشور فرهنگ، متولی انحصاری ندارد مسوولان مختلف در دولت، مجلس، ائمه جمعه، سازمان های مردم نهاد، رسانه ها به خصوص رسانه ملی جزو متولیان فرهنگی محسوب می شوند و همه آنها باید دست به دست هم دهند تا راهبرد کلان توسعه فرهنگی در کشور شکل بگیرد نشود.

فلاحت پیشه با بیان اینکه، برای ایجاد تغییر در فرهنگ و تحقق الگوی توسعه اسلامی – ایرانی باید نگاه و اذهان متولیان فرهنگی تغییر کند گفت: در مجلس هشتم بعد از سلسله گلایه های مقام معظم رهبری کار اساسی برای بهبود وضعیت فرهنگی شکل گرفت آن هم با خلع سلاح متولیان از بهانه های که درباره مسائل فرهنگی مطرح می کردند که مهمترین آن بحث بودجه بود.

وی افزود: این بهانه با کمک نمایندگان رفع شد به طوری که در آن سال بودجه قابل تاملی برای توسعه فرهنگی اختصاص پیدا کرد به طوری که فرهنگ افزایش سنواتی بی سابقه ای نسبت به سایر بخش های بودجه پیدا کرد ولی در عمل باز دغدغه ها رفع نشد چرا که متولیان فرهنگی آمادگی برای جذب بودجه فرهنگی نداشتند. بر این اساس معتقدم گام نخست تغییر در فرهنگ باید تغییر در نگاه و اذهان متولیان فرهنگی باشد.

فلاحت پیشه در خاتمه با تاکید بر اینکه باید زیر ساخت ای فرهنگی تقویت شود گفت: زیر ساخت فرهنگی باید از دل مدارس و آموزشگاه ها تقویت شوند و افراد به گونه ای مورد تربیت قرار گیرند که خودشان نوعی نگاه گزینشی به فرهنگ پیدا کنند تا شاخص های فرهنپی ایرانی – اسلامی به صورت داوطلبانه تقویت شود.