اوکراین به سمت تجزیه پیش می رود؟

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «اگرچه علت اصلی بحران اوکراین داخلی است اما تنها راه حل این بحران بیرونی است. یعنی توافق روسیه و اتحادیه اروپا از یکسو و روسیه و آمریکا از سوی دیگر است که می تواند بحران اوکراین را خاموش کند؛ چرا که اوکراین یک کشور استراتژیک است.»

دکتر عبدالرضا فرجی راد استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «بحران اوکراین ضمن آنکه رقابت روسیه و آمریکا از یکسو و رقابت روسیه و اتحادیه اروپا از سوی دیگر در آن نقش دارد، اما بیشتر به مسائل داخلی این کشور برمی گردد. به عبارت دیگر بخش عمده بحران اوکراین نه در اختیار دولت این کشور و نه در اختیار روسیه و رقبای روسیه است.»

وی ادامه داد: «اوکراین سرزمین هموار و حاصل خیزی است که بسیاری از منابع کیفی روسیه (یا شوروی سابق) از این سرزمین بدست می آید. از سوی دیگر کشور اوکراین برای روسیه بسیار استراتژیک است و تنها 470 کیلومتر تا مسکو فاصله دارد.»

وی افزود: «اما باید توجه داشت روسیه قصد ندارد اوکراین را به صورت کامل در اختیار بگیرد و یا مانع ارتباط پیشرفته اقتصادی این کشور با اروپا شود. روسیه از اوکراین می خواهد که اولا این کشور با رقبای روسیه ائتلاف نکند تا امنیت روسیه به خطر بیفتد و دوم اینکه اوکراین با رقبای روسیه به صورتی همکاری اقتصادی نداشته باشد که منابع درآمدی روسیه از بین برود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «از سوی دیگر نباید فراموش کرد که اتحادیه اروپا به هیچ وجه تمایلی به عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا ندارد؛ بلکه صرفا حاضر است پیمان های اقتصادی با این کشور منعقد کند. چرا که اگر اوکراین عضو اتحادیه اروپا شود کشورهای دیگری مانند گرجستان، مولداوی، آذربایجان و ... نیز خواستار پیوستن به اتحادیه می شوند در حالی که اتحادیه آمادگی پذیرش این موضوع را ندارد.»

وی ادامه داد: «ضمن آنکه اکنون کل اروپای شرقی و جنوب شرقی اورپا در بیکاری غلط می زند و این امر فشارهای زیادی به اتحادیه و کشورهای پیشرفته آن وارد می کند و پیامدهایی چون مهاجرت ها گسترده را به دنبال خواهد آورد.»

وی افزود: «آنچه اتحادیه اروپا از اوکراین می خواهد این است که ساختار سیاسی، فرهنگی و اقتصادی اوکراین ساختاری اروپایی شود و قانون اساسی آن قانونی دموکراتیک و اروپایی شود. لذا این موضوعات نه برای روسیه و نه برای اتحادیه اروپا مشکلی محسوب نمی شود و آنچه ایجاد مشکل می کند در دورن خود اوکراین است که ناشی از وجود یک جامعه دوقطبی است.»

این کارشناس مسائل اروپا گفت: «حدود 55 درصد جمعیت اوکراین که عمدتا در غرب این کشور زندگی می کنند به دولت اوکراین، روسیه و اتحادیه اورپا فشار می آورند که کشوری اورپایی شوند. اما جمعیت ساکن در شرق اوکراین که میزان آنها کمتر است بیشتر تمایلات روسی دارند و بر خلاف غرب اوکراین که کاتولیک هستند، اینها ارتدوکس هستند و معتقدند باید در حوزه های اقتصادی و سیاست خارجی با روسیه همکاری نزدیک داشت.»

وی افزود: «لذا بحران موجود در اوکراین بیشتر از آنکه ناشی از خارج از مرزهای اوکراین باشد ناشی از مشکلات داخل اوکراین است.»

فرجی راد در پاسخ به این سوال که با این شرایط آیا امکان تجزیه اوکراین به دو کشور شرقی و غربی وجود دارد؟، گفت: «در این رابطه بدترین تجربه در گرجستان رخ داد که یک سوم خاک این کشور تجزیه شد چون مردم این کشور یا دولت آقای ساکاشویلی همین اصراری که امروز غرب اوکراین برای پیوستن به اتحادیه اروپا دارد را داشتند.»

وی ادامه داد: «بنابراین روس ها گروههایی که به سمت روسیه گرایش داشتند را تحریک کرد و طی یک درگیری کوتاه مدت اوستیای جنوبی و آبخازیا از گرجستان جدا شدند.»

وی افزود: «لذا امروز هم اگر درگیری ها در اوکراین برای چند ماه ادامه پیدا کند و به یک درگیری ملی، مذهبی یا قومی تبدیل شود، طبیعی است که امکان تجزیه اوکراین همچون گرجستان وجود دارد.»

فرجی راد در پاسخ به این سوال که تجزیه اوکراین به لحاظ استراتژیک بیشتر به ضرر روسیه است یا غرب؟، گفت: «این اتفاق در واقع به ضرر همه طرف ها از جمله مردم اوکراین است، اما مسلما روسیه بیشتر متضرر خواهد شد.»

وی ادامه داد: «روسیه مایل است با تمام اوکراین ارتباط داشته باشد و اگر غرب اوکراین جدا شود معلوم نیست تمام امکاناتی که روسیه از آن بهره می برد در شرق اوکراین وجود داشته باشد. لذا اوکراین متحد به نفع روسیه است چرا که امکاناتی که روسیه نیاز دارد در اوکراین متحد وجود دارد.»

وی افزود: «اما برای اتحادیه اروپا مهم است که اوکراین متحد بماند چرا که اگر قرار است دموکراسی در این کشور جاری شود در کل آن جاری شود نه اینکه بخشی از این کشور در دامن روسیه قرار بگیرد.»

این استاد دانشگاه درباره اهمیت اوکراین برای آمریکا گفت: «مسئله اوکراین برای آمریکا خیلی مهم نیست و شاید اگر مسئله ناتو یا امنیت اروپا مطرح بود اهمیت بیشتری برای آمریکا پیدا می کرد.»

فرجی راد در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد روسیه برای ممانعت از تجزیه اوکراین اقدام به دخالت مستقیم در این کشور کند؟، گفت: «خیر؛ خیلی باید اتفاقات ناگواری رخ دهد که روسیه بخواهد دست به چنین اقدامی بزند؛ چرا که روسیه نمی داند پیامد دخالت نظامی در اوکراین چه خواهد بود.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر روس ها این روزها تلاش دارند خود را یک کشور دموکراتیک نشان دهند و 50 میلیارد دلار برای المپیک زمستانی سوچی خرج کردند تا بگویند یک کشور جهانی شده هستند. لذا امکان دخالت مستقیم روسیه در اوکراین بسیار ضعیف است، مگر اینکه امنیت روسیه در خطر قرار بگیرد که احتمال این امر بسیار کم است.»

این استاد دانشگاه درباره چگونگی حل بحران اوکراین گفت: «اگرچه علت اصلی بحران اوکراین داخلی است اما تنها راه حل این بحران بیرونی است. یعنی توافق روسیه و اتحادیه اروپا از یکسو و روسیه و آمریکا از سوی دیگر است که می تواند بحران اوکراین را خاموش کند؛ چرا که اوکراین یک کشور استراتژیک است.»