به نظر می‌رسد هرچه از عمر دولت نهم بیش‌تر می‌گذرد آستانه تحمل اعضای کابینه و به‌خصوص رئیس محترم جمهور ـ آقای احمدی‌نژاد ـ سیر نزولی به خود می‌گیرد. نمونه اخیر آن هم در سخنان دیشب و امروز ایشان در جمع رؤسای دانشگاه‌ها و اعضای انجمن اسلامی دانشجویان به‌شکل بارزی قابل رؤیت است.
هرچند اقدامات خارج از عرف سیاسی آقای رئیس‌جمهور همگی به استقلال رأی و شجاعت و تدبیر ایشان تعبیر شده اما واکنش‌های غیرمعمول گاه‌وبیگاه شخص ایشان ـ که سابقه‌اش نه به دو سال عمر ریاست جمهوری که دست کم به دوران صدارت ایشان بر شهرداری تهران می‌رسد ـ این روزها بیش از گذشته اوج گرفته‌است و در هیچ چارچوبی قابل توجیه و ارزیابی نیست.
آقای احمدی‌نژاد البته سه ماه مانده به رئیس جمهور شدن، نخستین واکنش تند و غیرمتعارف خود را ـ آن هم به سخنان رئیس‌جمهور وقت ـ ابراز داشت. شاید یادآوری آن خاطره به عنوان شاهدی بر این مدعا که برخی واکنش‌های رئیس جمهور فراتر از حد معمول است، مفید باشد؛ خاتمی که برای دریافت دکترای افتخاری به دانشگاه تهران دعوت شده بود، گرفتار ترافیک سنگین پایتخت شد و با تأخیر به مراسم رسید. او ضمن شکوه از وضعیت ترافیک تهران، از سوی تمام کسانی که اینگونه شهر را اداره می کنند از مردم عذرخواهی کرد.
اما واکنش شهردار وقت تهران و رئیس جمهور فعلی به آن سخنان به قدری تند بود که تعجب همگان را برانگیخت.
گذشته از این مورد، در دو سال گذشته از عمر دولت نهم شاهد اظهارنظرهای تند اعضای کابینه و واکنش‌های بعضا مغرضانه‌ای نسبت به انتقادها و یا حتی سخنان سایر مسئولان کشور بوده‌ایم، تاجایی که به جرات می توان ادعا کرد به محض ابراز کوچکترین انتقادی به مجموعه دولت، بلافاصله و با تندترین لحن ممکن اعضای هیات دولت و یا رسانه های طرفدار رییس جمهور، پاسخ منتقد را -حتی اگر از مقامات بسیار بلندپایه و کلیدی کشور بوده باشد- داده اند.
نمونه بارز اخیر آن واکنش‌های منفی و موضع‌گیری‌های جنجالی دولتیان به اظهارات آیت‌الله هاشمی شاهرودی است.
رئیس دستگاه قضایی کشور در سخنانی زبان به انتقاد از كند بودن روند خصوصي‌سازي گشود و از نحوه برخورد با برخي مديران و تغيير مكرر مدير و وزير گلایه کرد. این سخنان ـ که با توجه به حقی که قانون به دستگاه قضا داده و وظیفه نظارتی‌ای که برای این قوه متصور شده، قابل توجیه و اتفاقا بسیار به‌جا نیز بود ـ خشم دولتیان را برانگیخت و هریک از اعضای کابینه به سهم خود پاسخی به آن دادند. تا جایی‌که روابط عمومی این قوه در جهت تعدیل این فشارها اقداماتی هم صورت داد.
واضح است که دولت این حق را دارد که در مقام پاسخ‌گویی به منتقدانش برآید. اما نکته مهم نحوه این تعامل است. اهمیت برخورد دولت با دیدگاه‌های مختلف آن گاه مهم‌تر جلوه می‌کند که به سخنان رهبر انقلاب در جمع اعضای کابینه به مناسبت هفته دولت نگاهی عمیق‌تر بیندازیم. مقام معظم رهبری در این دیدار ضمن تجلیل از دستاوردهای مختلف دولت، صریحا دولت را به انتقادپذیری و استقبال از نقد ـ حتی نقدهای غیرمشفقانه ـ سفارش کردند . نکته‌ای که البته با توجه به شواهد موجود از آن عدول شده‌است.
شاهد آن هم اظهارنظرهای اخیر آقای احمدی‌نژاد در جمع رؤسای دانشگاه‌ها که همان سخنان با اندکی دخل و تصرف روز بعد در در كنگره سراسري اتحاديه جامعه اسلامي دانشجويان بیان شد. رئیس‌جمهور در این دو اجتماع در سخنانی از افرادی در داخل کشور سخن گفت که در جهت منافع دشمنان عمل می‌کنند. وی حتی از این هم فراتر رفت و اعلام کرد: «اگر بخواهم نام اين افراد را كه در برخي جلسات صحبت از ضرورت سازش با برشمردن عناصر قدرت دشمن و ايجاد جنگ تمام عيار مي‌كردند، نام ببرم، كسي باور نمي‌كند.»
و البته کاملا طبیعی است که شنونده از خود بپرسد به‌واقع چه کسی است که این‌چنین جایگاهی در نظام دارد که درباره مسائل کلانی هم‌چون انرژی هسته‌ای مورد مشورت قرار می‌گیرد و اگر رئیس‌جمهور نامش را ذکر کند، کسی باور نمی‌کند؟!
اما رئیس‌جمهور روز بعد و در ادامه سخنان روز گذشته خود، از عناصر ترسویی نام برد که در مسئله هسته‌ای به هدف سازش با دشمنان بر دولت فشار می‌آوردند. وي با اشاره به خيانت برخي داخلي‌ها در موضع هسته‌اي گفت: «برخي افراد از گروه‌هاي مدعي كه فكر مي‌كنند فقط خودشان مي‌توانند كشور را اداره كنند و كار روزنامه‌هايشان هر روز فقط فحاشي است؛ ما سند داريم كه تلاش و سازماندهي مي‌كردند تا عليه ايران قطعنامه صادر شود و حتي آخرين اخبار و اطلاعات را نيز انتقال مي‌دادند و به غربي‌ها مي‌گفتند كه هر چه بيشتر فشار بياوريد اين افراد يك يا دو نفر نبودند بلكه حداقل 8 تا 10 نفر بودند الان چنين افرادي هستند كه به كشورهاي حاشيه خليج فارس مي‌روند و پيام مي‌دهند كه با دولت ايران همكاري نكنيد.»
اظهارات اخیر احمدی‌نژاد در راستای سیاست معمول وی قابل ارزیابی است. چه هرگاه یکی از مسئولان نظام لب به انتقاد از دولت گشوده، ایشان و یا دستیاران با تندترین لحن ممکن در مقام پاسخ‌گویی برآمده‌اند. و ضمن مرحمتی همیشگی که شامل حال رسانه‌های منتقد می‌کنند به زعم خود جواب سختی نیز به منتقد خود می‌دهند.
همزمانی این اظهارت با سخنان اخیر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی این ظن را تقویت می‌کند که ممکن است اشاره رئیس‌جمهور به سخنان اخیر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی باشد. رئیس مجمع تشخصیص مصلحت نظام اخیرا در جمع دانشجویان مشهدی درباره سند چشم‌انداز ـ که مورد تأکید مؤکد مقام معظم رهبری نیز می‌باشد ـ اظهار کرده بود که چشم‌انداز بايد هر سال ما را يک گام به جلو ببرد تا از 28 کشوري که خواستيم در پايان دوره 20 ساله در بين آن‌ها اول باشيم، در همه شاخص‌ها جلو بيفتيم؛ که فعلا اين‌گونه نيست.
به هر روی در شرایط کنونی و در سالی که به سفارش رهبر انقلاب سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی نام گرفته و قرار است اتحاد و انسجام سرلوحه برنامه‌های کلی مسئولین باشد، سخنانی از این دست آسیبی جدی به اتحاد و انسجام نیروهای داخلی می‌رساند. اتفاقی که بیش از همه مایه خشنودی دشمنان را فراهم می‌آورد.
