جهادی‌های بریتانیا در سوریه

وزارت کشور بریتانیا و سرویس اطلاعات داخلی بریتانیا (ام آی فایو) درباره خطر تروریسم، از سوی شهروندان بریتانیایی که در سوریه می جنگند، هشدار داده‌اند. ولی این مردان جوان که برای جنگیدن به کشور دیگری رفته‌اند کیستند؟ چگونه به آنجا راه یافته‌اند، اهداف بلندمدت آن‌ها چیست و آیا تهدیدی برای امنیت بریتانیا به حساب می‌آیند؟

به گفته‌ ام آی فایو، حدود ۲۰۰ بریتانیایی در سوریه مشغول مبارزه‌اند. آنها به همراه دیگر افراد اروپایی حدود ۱۰ درصد از نیروهای مخالف خارجی را که بیشترشان از عربستان، تونس و لیبی آمده‌اند تشکیل می‌دهند.

بنا بر یافته های بی بی سی، یک گروه ۲۰ نفره از مردان جوان بریتانیایی در نزدیکی اطمه، در مرز ترکیه، با نیروهای هوادار بشار اسد می جنگند.

یکی از این افراد، که خود را ابومهاجر می‌نامد، می‌گوید که در کودکی تربیت مناسبی داشته. او می‌گوید: "در جای نسبتاً خوبی بزرگ شده‌ام و از خانواده محترم و تحصیلکرده ای می‌آیم. در خانواده‌ام همه تحصیلات دانشگاهی دارند. به نظرم یک خانواده طبقه متوسط هستیم."

او می‌گوید: "خانواده ام می‌دانند کجا هستم و دارم چکار می‌کنم. البته آن‌ها هم مثل هر پدر و مادری نگران فرزندشان می‌شوند. دروغ است اگر بگویم اینجا جای خطرناکی نیست و هیچ‌کس هم دوست ندارد مرگ فرزندش را ببیند."

بی بی سی توسط یک خبرنگار مسلمان ساکن سوریه، با چند نفر از جهادی های مستقر در خط مقدم مصاحبه کرده. آن‌ها به دلایل امنیتی از طریق تلفن یا اسکایپ، با ما گفتگوی مستقیم نداشتند و ما منبع مستقلی برای تأیید هویت آن‌ها در اختیار نداریم.

ابومهاجر توضیح زیادی درباره پیشینه خود نمی‌دهد، ولی می‌گوید که چرا به آنجا رفته است: "دلایل زیادی باعث شد که زندگی‌ام را ترک کنم و به اینجا بیایم. دلیل اول دینی است: اینکه وظیفه هر فرد مسلمان است که در برابر تجاوز به سرزمین و خون دیگر مسلمانان مقاومت کند. دلیل دوم انسانی است. من در کنار مبارزه، کمک رسانی هم می‌کنم."

شیراز ماهر، محقق مرکز مطالعه افراط گرایی در کینگز کالج لندن، می‌گوید که سوریه به آهنربایی تبدیل شده برای جذب جوانان مسلمان مشتاق به شرکت در جهاد – جنگ مقدس، یا دفاع از اسلام - از سراسر جهان.

او می‌گوید: "در حال حاضر ظاهراً سوریه ذهن همه جهادی های دنیا را به خود مشغول کرده و اولین مکان انتخابی آن‌ها برای شرکت در جهاد است."

ماهر می‌گوید: "یکی از نکات جالب این است که گروه‌های جهادی دیگر، مانند القاعده در مغرب اسلامی و شباب در سومالی، پیامی را مخابره کرده و گفته‌اند "ببینید، ما را فراموش نکنید. ما هم به مبارزان خارجی احتیاج داریم، همگی به سوریه نروید"."

او می‌گوید که منابع امنیتی به او گفته‌اند که بیشتر جهادی های بریتانیایی بین ۲۰ تا ۳۰ ساله هستند، تحصیلات دانشگاهی دارند و از مسلمانان بریتانیایی پاکستانی الاصل هستند.

بی بی سی مطلع شده که حدود ۲۰ نفر از جامعه سودانی و چند سوری هم از بریتانیا برای جنگ به سوریه رفته‌اند.

چیزی که بیش از همه مقامات بریتانیایی را نگران کرده این است که بسیاری از این افراد در گروه‌های جهادی مرتبط با تروریسم مشغول مبارزه شده‌اند.

به گفته ریچارد برت، مامور امنیتی سابق که اخیراً در زمینه ضدتروریسم با سازمان ملل همکاری می‌کند، احتمال دارد که اکثر این افراد چنین باشند. او می‌گوید: "بسیاری از گروه‌های شورشی از مبارزان خارجی پرهیز می‌کنند، چون نگرانند که کنترل امور از دست خودشان خارج شود."

"بسیاری از مبارزان خارجی جذب شاخه‌های افراط گرا می‌شوند و القاعده هم آنها را تشویق می‌کند که به آنها بپیوندند.”

در وضعیتی که با یک پرواز ارزان‌قیمت می‌توان به ترکیه رفت، برای جهادی ها راحت‌تر است که از مرز ترکیه به سوریه بروند تا اینکه به افغانستان یا سومالی بروند.

در حالی که برخی از این افراد با تصمیم شخصی خود به آنجا رفته‌اند، بی بی سی مطلع شده که شبکه‌های سازماندهی شده‌ای برای اعزام جوانان به سوریه نیز وجود دارد.

صلاح بندر، مدیر جامعه مهاجران سودانی و پروژه اسلامگرایی، می‌گوید که افراط گرایان این جوانان را از طریق نمازخانه های مساجد جذب می‌کنند و سپس مقدمات سفرشان را فراهم می‌کنند.

او می‌گوید: "این جوانان امکان خرید بلیت هواپیما را ندارند. یک‌جور "راه آهن" مخفی وجود دارد که شهرهای غربی و بریتانیایی را به نقاط رابط در اردن، لبنان و ترکیه متصل می‌کند و این افراد را به داخل سوریه می‌رساند تا به سازمان های مشخصی بپیوندند."

ولی ابومهاجر می‌گوید که خودش تصمیم گرفته که به سوریه برود: "فرایند استخدامی برای آمدن به اینجا وجود ندارد. این یک تصمیم شخصی است و من این تصمیم را گرفتم."

او می‌گوید "در بدو ورود برادرانی با ذهنیتی مشابه را پیدا کردم که به همین شکل به اینجا آمده بودند. اهدافمان یکی بود و برای همین بیش از همه جذب آنها شدم و به آن‌ها پیوستم تا بتوانیم در کنار یکدیگر بجنگیم."

ترزا می، وزیر کشور بریتانیا، سوریه را یک اردوی آماده سازی برای نسل جدیدی از تروریست های بریتانیایی توصیف کرده و رئیس ام آی فایو می‌گوید که هزاران اسلامگرای افراطی، مردم بریتانیا را هدفی مشروع برای حملات خود به حساب می‌آورند.

ولی یک جهادی بریتانیایی دیگر، که خود را ابواسلام می‌نامد، می‌گوید که بریتانیا نباید از جانب او هیچ دلیلی برای نگرانی داشته باشد: "من به شخصه آنجا متولد شده‌ام و همانجا رشد کرده‌ام. آنجا خانه من است."

او می‌گوید: "اگر می‌خواستم در بریتانیا کاری بکنم به اینجا نمی‌آمدم. اگر واقعاً می‌خواستم آنجا کاری بکنم تا حالا کرده بودم، ولی الان اینجا هستم."

ابومهاجر نیز تهدیدآمیز بودن خود برای بریتانیا را رد می‌کند: "کمی عجیب و غریب است که فکر کنم به بریتانیا برگردم و در آنجا جهاد به راه بیاندازم. نگرانی آن‌ها را درک می‌کنم، ولی نباید همه را به یک چوب راند."

او می‌افزاید: "درباره جهاد بین‌المللی هم، من نمی‌توانم بگویم که فردا زنده خواهم بود یا نه، چه برسد به برنامه‌های بلند مدت."

کمیته اطلاعات و امنیت، در گزارش سالانه خود به پارلمان، دخالت شهروندان بریتانیایی در سوریه را تهدیدی بزرگ در سالیان پیش رو توصیف می‌کند ولی سر ملکلم ریفکیند، سخنگوی این کمیته، می‌گوید که هر کسی که از سوریه بازمیگردد لزوماً رادیکالیزه نشده است.

او می‌گوید: "کسانی خواهند بود که صرفاً به خاطر احساسات شدید درباره سوریه به آنجا رفته‌اند و چنین احساساتی را به کشورهای دیگر و از جمله بریتانیا نخواهند داشت."

"ولی ما باید فرض را بر این بگذاریم که از مجموع این افراد، برخی به دنبال این باشند که تجربه کسب کرده در سوریه را برای اقدام‌های تروریستی آتی در این کشور بکار ببرند. این را باید به عنوان یک احتمال در نظر گرفت."