در مصر چه خبر است؟

فرارو- یک کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: «ناآرامی ها در مصر به زودی فروکش خواهد کرد و مرسی نیز همچنان در قدرت خواهد ماند؛ اما بخشی از قدرت وی تعدیل خواهد شد. یعنی به دیگر گروههای سیاسی امتیازاتی خواهد داد و افراد دیگری احیانا رویه تعیین هیئت دولت را متفاوت خواهند کرد و امکان بازنگری در بعضی محاکم قانون اساسی بوجود خواهد آمد.»

با وجود توافق‌های اولیه میان مخالفان و دولت مصر، بار دیگر درگیری میان مخالفان و نیروهای امنیتی در اطراف کاخ ریاست جمهوری این کشور بالا گرفت که به کشته شدن یک تظاهرکننده و زخمی شدن بیش از70 تن انجامید.

گروه‌های مخالف از جمله جنبش ششم آوریل و ائتلاف جبهه نجات ملی اعلام کرده‌اند که از هواداران خود خواستند از تظاهرات در اطراف کاخ ریاست جمهوری بپرهیزند اما کسانی که در اطراف این کاخ تجمع کردند به خواسته‌های احزاب و گروه‌های مخالف تن نمی‌دهند.

در این میان حمدین صباحی یکی از رهبران مخالفان در مصر، رئیس جمهوری این کشور را مسئول رفتارهای خشونت آمیز نیروهای امنیتی با تظاهرات کنندگان دانست و اعلام کرد با وجود ریخته شدن خونها در میادین، گفتگویی با مرسی انجام نخواهد شد.

همچنین یک نماینده مصری در اعتراض به اقدام نیروهای امنیتی در عریان کردن یک شهروند در مقابل کاخ ریاست جمهوری، استعفای خود را از مجلس شورا اعلام کرد.

مصر به کدام سو پیش می رود؟ آیا اتفاقات جدیدی در انتظار این کشور مهم در منطقه است؟

دکتر صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «ناآرامی های کنونی در مصر می تواند علل متعدد و متنوعی داشته باشد. همه افراد، گروهها یا سازمان هایی که از وضعیت بوجود آمده ناراضی هستند به طور طبیعی می توانند در آشوب ها نقش داشته باشند.»

وی ادامه داد: «یعنی نیروهای وابسته به حکومت قبلی و نیروهایی همچون ملی گراها، سوسیالیست ها و لائیک ها و حتی بخشی از مسیحی های قبطی که احیانا با اندیشه ها و تفکرات اخوان المسلمین موافق نیستند و از تسلط اخوان بر قدرت ناراضی می باشند به دنبال این هستند که اجازه ندهند این شرایط استقرار پیدا کند و اخوان از قدرت مطلقه برخوردار شود.»

وی افزود: «در این میان طبعا جریان های وابسته به اسرائیل و کشورهای عربی همسایه مانند عربستان و جریان های وابسته به غرب و همچنین گروههای فرصت طلبی که در هر شرایطی وارد صحنه می شوند، سعی می کنند با اقدامات خلاف قانون به اهداف خود (اعم از اهداف مالی و انتقام گیری هایی که در این شرایط ممکن است صورت بگیرد و مرتکب آن شناخته نشود)، برسند.»

صباح زنگنه در پاسخ به این سوال که چرا با وجود رابطه خوب مصر با عربستان و اعلام پایبندی آن به قرارداد صلح با اسرائیل، این دو کشور باید در پی ناآرامی در مصر باشند؟، گفت: «به نظر می رسد عمده هدف مرسی از سفری که به عربستان انجام داد این بود که برای 2 میلیون مصری شاغل در عربستان وضعیت اطمینان بخشی ایجاد کند و همچنین از توان کمک های مالی این کشور بهره بگیرد.»

وی ادامه داد: «اما طرف مقابل مایل نیست یک حکومت ایدئولوژیک سازمان یافته با یک حزب با سابقه 80 سال فعالیت در همسایگی آن مستقر شود و تاثیرات معنوی و حتی ارتباطات سازمانی با آن 2 میلیون مصری مقیم عربستان برقرار کند.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه این وضعیت در زمان عبدالناصر و با شرایط دیگری نیز اتفاق افتاده است گفت: «در زمان عبدالناصر اوج گیری ناسیونالیسم عربی تهدید جدی برای حاکمیت عربستان بوجود آورد و عربستان هر آنچه در توان داشت به کار برد تا عبدالناصر را به عقب بنشاند و طرفداران وی را در کشورهایی همچون یمن، بحرین، کویت و عربستان متلاشی کند.»

وی ادامه داد: «اینبار نیز همان رویه اما در برابر یک گروه متشکل سازمان یافته که اتفاقا با شعارهای اسلامی وارد صحنه شدند دنبال می شود؛ چرا که با برقرای انتخابات و مشارکت احزاب، آثار و تبعات منفی بسیاری برای حکومت سنتی و محافظه کار عربستان بوجود می آورند.»

وی اظهار کرد: «از سوی دیگر هر اندازه در مصر آشفتگی بوجود بیاید، به این معنا خواهد بود که حکومت از قدرت کمتری برخوردار می شود و با کاهش قدرت حکومت، سلطه اسرائیل بر معادلات منطقه بیشتر خواهد شد.»

وی تاکید کرد: «لذا به نفع اسرائیل است که هر چه بیشتر این آشوب ها در مصر، سوریه و حتی در مناطق دیگر مانند لبنان بوجود بیاید و گسترش پیدا کند تا در یک منطقه پر آشوب بتواند ادعا کند تنها حکومت دموکراتیک مستقر در منطقه است.»

صباح زنگنه در پاسخ به این سوال که تا چه میزان عملکرد مرسی در ایجاد ناآرامی های اخیر نقش داشته است؟، گفت: «در چند ماه اخیر چند مورد عجله و بی دقتی از سوی مرسی به وقوع پیوست که به ایجاد این ناآرامی ها کمک کرد.»

وی ادامه داد: «در طول تاریخ حکومت پادشاهان مصر تا ریاست جمهوری مرسی شاید به تعداد انگشتان دست از سوی حکومت از افراد توهین کننده به حاکم در دادگاهها شکایت شد که عنوان قانونی آن توهین به ذات ملوکانه یا ذات رئیس جمهور بود. اما در دوره 200 روزه مرسی بیش از مجموع همه شکایات از دوران پادشاهی تا قبل از مرسی از توهین کنندگان به دادگستری شکایت شد.»

وی افزود: «این موضوع روحیه انتقاد ناپذیری و عدم تحمل از سوی مرسی را نشان می دهد.»

وی اظهار کرد: «در قضیه پیش نویس قانون اساسی نیز با اینکه باید همه مردم و گروهها نظر خود را اعلام کنند، تنها کمیته ای محدود از جریانات و گروههای سیاسی که چند بار هم ترمیم و منحل شد و همچنان از نظر دادگاه دیوان عالی مصر مورد تشکیک است، نقش داشت. با این همه پیش نویس تصویب و به رفراندوم گذاشته شد.»

وی ادامه داد: «در رفراندوم از مجموع افراد دارای حق رای، بیش از 30 درصد در انتخابات شرکت نکردند، اگرچه پیش نویس با 63 درصد آرای شرکت کننده ها تصویب شد. این به معنای آن است که 70 درصد افراد دارای حق رای، با عدم شرکت خود در انتخابات با این پیش نویس قانون اساسی موافق نیستند.»

وی افزود: «همچنین بروز موارد دیگری مانند تعرض مرسی به قوه قضائیه، دیوان عالی کشور، دادگاه قانون اساسی و دادستان کل کشور به افزایش حساسیت در میان مخالفین کمک کرد.»

صباح زنگنه درباره آینده تحولات مصر گفت: «به نظر می رسد با نوعی تعامل و کاهش سقف مطالبات از سوی طرفین امکان رسیدن به توافقاتی وجود خواهد داشت.»

وی با بیان اینکه اخیرا شیخ الازهر مصر همه احزاب موافق و مخالف را به جلسه ای دعوت کرد و از همه آنها امضاء گرفت که با خشونت و خونریزی مخالفت کنند و همه آنها نیز بر این نظر واحد بودند که باید با مذاکره و گفتگو اختلافات را حل و فصل کرد گفت: «در این جلسه نمایندگان جوانان و گروههای انقلاب 25 ژانویه نیز حضور داشتند و با این نظر موافق بودند که شرایط را باید کنترل کرد.»

وی تصریح کرد: «اما همانطور که قبلا گفتم در این بین سوء استفاده کنندگان نباید نادیده گرفته شوند، چنانکه اکنون جماعتی با نام «بلک بلاک» تشکیل شده اند که با پوشاندن صورت های خود اقدام به جنایات گوناگون می کنند.»

صباح زنگنه در پایان گفتا: «اما بنده در مجموع معتقدم ناآرامی ها به زودی فروکش خواهد کرد و مرسی نیز همچنان در قدرت خواهد ماند؛ اما بخشی از قدرت وی تعدیل خواهد شد. یعنی به دیگر گروههای سیاسی امتیازاتی خواهد داد و افراد دیگری احیانا رویه تعیین هیئت دولت را متفاوت خواهند کرد و امکان بازنگری در بعضی محاکم قانون اساسی بوجود خواهد آمد.»