تقابل عرضه و تقاضا در بازار ارز و سکه

بازار داخلی در روز اول هفته همچنان به روند افزایشی قیمت‌ها چشم دوخته و با وجود انتظار برای کنترل قیمت‌ها همچنان شاهد افزایش قیمت‌ها است.

از اواخر هفته گذشته خبر حذف سهمیه دلار مسافری 1226 تومانی موجب افزایش قیمت در بازار دلار شد. قیمت دلار در واکنش به این شرایط طی دو روز تا 1980 تومان نیز بالارفت. بر اساس برخی آمارهای بانک مرکزی، سالانه 5 میلیارد دلار ارز 1226 تومانی به مسافران خارج از کشور مي‌فروخت. به گفته کارشناسان، این میزان در کمترین سطح ماهانه تا 200 میلیون دلار تقاضای ارز مسافری را روانه بازار آزاد می‌کند که افزایش قیمت دلار را مرتبا در پی دارد.

با حذف ارز مسافری طبیعی است که روند افزایشی قیمت دلار تنها باورود دلارهای ارزان به بازار امکان‌پذیر است.

با اینکه انتظار می‌رفت که دیروز در اولین روز کاری هفته دلار روند معکوسی به خود بگیرد، اما شواهد نشان می‌دهد ورود دلارهای ارزان‌تر به بازاربه تاخیر افتاده و از این رو
آن‌طور که باید نتوانسته روند افزایشی قیمت دلار را کنترل کند. در بازار سکه و طلا نیز افزایش قیمت جهانی طلا و افزایش قیمت دلار داخلی موجب رشد 4000 تومانی قیمت سکه و 2200 تومانی قیمت هر مثقال طلای 17 عیار شد.

بازار سکه در حالی به افزایش قیمت خود ادامه می‌دهد که از سه‌شنبه گذشته بانک مرکزی دور جدیدی از تحویل سکه‌های پیش‌فروش شده را آغاز کرده است. امید می‌رفت تا تحویل سکه‌های جدید قیمت سکه‌ها را کاهش دهد که البته تصمیم جدید مجلس و بانک مرکزی مبنی بر حذف سهمیه دلار مسافری تاثیرات روانی تحویل سکه‌های بانکی را به شدت کمرنگ کرد.

حذف ارز مسافری با اینکه از منظر برخی حرکت مثبتی برای از میان برداشتن رانت ارزی از این محل است، اما شوک وارد شده به بازار به قدری جدی تلقی شده است که همراستا با اولویت‌بندی 10 گانه مصرف ارز دولتی 1226 تومانی، تنها شائبه کمبود منابع ارزی را به بازار تلقین کرده است.این در حالی است که به گمان برخی برداشتن این سهمیه حرکتی در راستای صرفه جویی ارزی و تخصیص بهینه منابع و همچنين عدالت توزیع منابع صورت گرفته است.

قیمت‌های بازار
روز گذشته تا ساعت 4 بعداز ظهر قیمت هر دلار آمریکا در بازار تا مرز 1973 تومان معامله می‌شد. برخی از صرافان قیمت آن را 1980 تومان بر تابلوهای خود درج کرده بودند. دلار تا رسیدن به این نرخ نسبت به روز پنج‌شنبه 16 تومان افزایش داشت. قیمت یورو نیز با 35 تومان افزایش تا 2455 تومان بالارفت. هر پوند انگلیس نیز در این روزها با 45 تومان افزایش به نرخ 3121 تومان رسید. افزایش قیمت دلار کانادا و استرالیا نیز در این روز قابل توجه بود. دلار کانادا با 41 تومان افزایش 1996 تومان و دلار استرالیا با 66 تومان افزایش، 2061 تومان فروخته شد.

در بازار سکه قیمت هر قطعه سکه طرح جدید و قدیم هر یک 4000 تومان گران شدند و به ترتیب 741 هزار تومان و 743 هزار تومان فروخته شدند. نیم سکه با 2000 تومان افزایش به 370 هزار تومان رسید و ربع سکه با 1500 تومان افزایش به نرخ 188 هزار و 500 تومان عرضه شد. در بازار طلا نرخ فروش هر مثقال طلای 17 عیار بدون اجرت ساخت با 2200 تومان افزایش تا 327 هزار و 900 تومان بالارفت. در این راستا قیمت هر گرم طلای 18 عیار بدون اجرت ساخت، کارمزد و مالیات بر ارزش افزوده 75 هزار و 690 تومان عرضه شد.

قیمت طلا در بازارهای جهانی
طلا در بازارهای جهانی در پایان معاملات هفتگی روی نرخ 1923 دلار بسته ماند. روز پنج‌شنبه نیز رییس بانک مرکزی اروپا طی یک سخنرانی تعهد داد که ارزش یورو را در برابر سایر ارزهای عمده جهان به ویژه دلار پشت سبز حفظ کند.

ماریو مونتی دراگی طی سخنرانی خود خبر داد که سیاست‌گذاران پولی به احتمال زیاد با مداخله در نرخ اوراق قرضه، هزینه استقراض دراسپانیا وایتالیا را افزیش خواهند داد و تا دو هفته آینده ارزش یورو به مراتب افزایش خواهد یافت. با اعلام برخی مواضع و تعهد وی به حفظ ارزش یورو برخی از سرمایه‌گذاران به شرط بندی در مورد موفقیت بانک مرکزی اروپا پرداختند. افزایش سرمایه بانک‌های مرکزی اروپا با اعمال برخی مداخلات در نرخ بازدهی اوراق قرضه راهکار تازه‌ای است که به نظر می‌رسد بانک‌های اروپایی را توانمندتر ساخته و قدرت حمایتی آنان را در بخش‌های مختلف اقتصادی بالاتر ببرد.

بازارهای طلا در جهان در واکنش به این سخنان باافزایش قیمت مواجه شدند. خریدهای عمده در این بازارها سرعت بیشتری به خود گرفت و به طوری که قیمت پایان معاملات هفتگی نسبت به قیمت آغاز هفته مذکور 3/2درصد افزایش ثبت کرده است.

حذف اولویت پنجم از دریافت ارز 1226 تومانی
اگرچه دولت در هفته‌های گذشته تنها 5 گروه کالایی را مشمول دریافت ارز 1226 تومانی قرار داد؛ اما هم‌اکنون برخی شعب بانکی در مراجعه گروه پنجم برای دریافت ارز دولتی اعلام می‌دارند که اولویت پنجم از دستور کار ارائه ارز دولتی حذف شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، دولت در هفته‌های گذشته برای مدیریت بهتر بر بازار ارز و تسهیل واردات کالاهای اساسی، حساس و ضروری مورد نیاز کشور که نیازمند دریافت ارز با نرخ مرجع هستند، ده اولویت را در نظر گرفت که بر اساس آن، اولویت اول و دوم، تخصیص ارز 1226 تومانی به واردکنندگان کالاهای اساسی و دارویی و تجهیزات پزشکی در نظر گرفته شده بود.

البته مسوولان اعلام می‌کنند که ارز 1226 تومانی را به راحتی در اختیار اولویت‌هایی قرار می‌دهند که در بالای جدول اولویت‌بندی دریافت ارز دولتی قرار گرفته‌اند؛ در حالی که هم اکنون بسیاری از تجار و بازرگانان با مراجعه به بانک‌ها برای دریافت ارز دولتی، با کلمه «نه»، «نمی‌شود» یا «در اولویت نیست» مواجه می‌شوند.

این در شرایطی است که برخی از فعالان اقتصادی خبر از حذف اولویت پنجم از مجموع پنج اولویت تعیین شده برای دریافت ارز 1226 تومانی می‌دهند. یکی از این مراجعان به خبرنگار مهر می‌گوید: وقتی برای دریافت ارز دولتی به بانک مراجعه کردم، متصدی اعلام کرد که اولویت پنجم تا اطلاع ثانوی از سرفصل اولویت‌های تخصیص ارز 1226 تومانی حذف شده است.

بر اساس اعلام بانک مرکزی، اولویت پنجم تخصیص ارز شامل رزین‌ها، روان‌کننده‌ها، کربونات منیزیوم، سنگ منیزیم، سنگ فلزات، زغال سنگ و گازهای کمیاب، سولفات‌ها، ماشین‌آلات چاپ و تراکتور است.

حذف اولویت پنجم از دریافت‌کنندگان ارز دولتی این هشدار را هم در پی دارد که ممکن است که به هر دلیلی، بانک مرکزی تصمیم بگیرد که اولویت‌های سه به بعد را حذف کند، چراکه به اعتقاد برخی از مسوولان دولتی، تنها کالاهای اساسی و مواد اولیه ضروری مورد نیاز برخی کارخانه‌ها باید در دستور کار ارائه ارز دولتی قرار گیرد و باید مکانیزمی فراهم شود که سایر گروه‌ها بتوانند از ارز حاصل از صادرات تامین منابع کنند.

این در شرایطی است که مسوولان سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده‌اند که هر یک از تجار و فعالان اقتصادی با ارائه ادله کافی می‌توانند درخواست تجدیدنظر در اولویت‌بندی‌ها را داشته باشند.