افروغ: عدالت در انقلاب اسلامی همان مفهوم آزادی است

عماد افروغ با بیان اینکه عنصر عدالت در انقلاب اسلامی عنصر برجسته ای است، گفت: این تلقی از عدالت به گونه ای است که آزادی را در بر می گیرد،آنجایی که بحث عدالت فردی مطرح می شود بحث آزادی و آنجا که بحث "آزادی برای چه کسی" مطرح می شود پای عدالت به میان می آید.

دکتر عماد افروغ، محقق و استاد دانشگاه در گفتگو با مهر، در مورد جایگاه آزادی و عدالت در اندیشه امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی گفت: انقلاب اسلامی در واقعیتی تحقق پذیرفت که قشر مستضعف نادیده انگاشته شده بود؛ یعنی مسئله اصلی عدالت فراموش شده بود. با این وصف امام(ره) فرمودند که مردم ما برای شکم انقلاب نکرده اند یعنی جهت معنوی، دینی و هویتی و فرهنگی نباید فراموش شود. به عبارت دیگر، وجه منحصر به فرد انقلاب اسلامی که بی توجه به دو عنصر سیاسی و اقتصادی نیست وجه فرهنگی است.

وی افزود: در تحلیل خود از انقلاب اسلامی چهار لایه را مشخص کرده ام، لایه اول کل گرایی توحیدی است. لایه دوم تفکرات اسلامی و شیعی معطوف به عدالت است، دو لایه دیگر مربوط به شعارهای انقلاب اسلامی، یعنی استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی و قانون اساسی است. به هر حال عنصر عدالت در انقلاب اسلامی عنصر برجسته ای است، حتی بنده معتقدم این عدالت به گونه ای است که آزادی را در بر می گیرد. یعنی آن جایی که بحث عدالت فردی مطرح می شود بحث آزادی و آن جا که بحث آزادی برای چه کسی مطرح می شود پای عدالت به میان می آید. این عدالت یک وجه اقتصادی پررنگی هم دارد اما صرفا اقتصادی از جنس سوسیالیستی و از این دست نیست. عدالت جامع دیده شده است، یعنی ابعاد فلسفی و فردی و اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارد.

نویسنده کتاب "انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید آن" در ادامه سخنانش اظهار داشت: امام(ره) می فرمایند کسی که عدالت را در خود متجلی نکرده باشد، نمی تواند تحقق بخش عدالت در جامعه باشد؛ عدالت در اندیشه امام(ره) همانند حکمای باستان یک فضیلت است. عدالت در اندیشه حکمای باستان جمع اعتدال در سایر قوا و غرایز ماست.

وی با بیان اینکه امام(ره) می فرمایند کسی که با خودش عادلانه برخورد نکرده باشد نمی تواند تحقق بخش عدالت اجتماعی باشد، تصریح کرد: بنابراین عدالت در اندیشه امام(ره)، منظومه ای است. ضمن اینکه بخش عدالت اقتصادی هم به دلیل واقعیات و هم به دلیل آموزه های فکری و دینی امام(ره) جایگاه بالایی دارد و یکی از جهات حکم حکومتی امام(ره) در زمان طرح آن مربوط به جنگ فقر و غنی است.

این محقق و نویسنده کشورمان در پایان سخنانش اذعان کرد: توجه به عدالت اجتماعی در اندیشه امام(ره) به تأسی از امام علی(ع) جایگاه ویژه ای دارد. ایشان خطاب به مالک می فرمایند: "خدا را خدا را در رسیدگی به طبقات فرودست." گرایش حضرت امام(ره) حسب تأثیرپذیری شان از حضرت امیر(ع) به توده ها بسیار پر رنگ است. بحث تقلیل و محو نابرابری های اجتماعی و استقرار عدالت اجتماعی محوری اساسی است و ریشه های شیعی دارد.