29 شهريور سالروز حمله عراق به ايران و آغاز هشت سال دفاع مقدس است. هشت سالي كه بر همه ارگانهاي جامعه ايراني ازجمله سينما تاثير گذاشته است. اين تاثير در سال دوم جنگ تحميلي به صورت آشكار خود را نشان داد و فيلمهاي دفاع مقدس به عنوان گونه جديدي از سينما وارد شدند.
فيلم عقابها و كانيمانگا در دهه 60، آژانس شيشهيي و ليلي با من است در دهه 70 و سهگانه اخراجيهاي1 و 2 و 3 در دهه 80 پرفروشترين فيلمهاي سينماي دفاع مقدس در كشور بودهاند. از سال 1360 با افزوده شدن و نفوذ فضاي جنگ و جبههها به درون جامعه و فضاي شهر فيلمسازان نيز به ساخت فيلمهاي جنگي ترغيب شدند. فيلمهايي همچون «مرز» جمشيد حيدري و «عبور از ميدان مين» جواد طاهري از فيلمهايي هستند كه در حوزه دفاع مقدس و انقلاب ساخته شدند و به صورت مستقيم فضاي دفاع مقدس و دفاع از كيان و ناموس را مطرح ميكردند.
اما نخستين و جديترين فيلم در حوزه دفاع مقدس؛ فيلم عقابها ساخته ساموئل خاچكيان در سال 64 بود كه فروش خوبي در تهران داشت و درحالي كه جمعيت ايران نزديك به 45 ميليون نفر بود، 18 درصد به ديدن فيلم رفتند و فيلم به فروشي معادل 738ميليون و 620 هزار تومان رسيد. هرچند فروش اين فيلم به عنوان يك فيلم دفاع مقدس خوب بود اما منتقدان معتقدند كه استقبال از عقابها به خاطر ريتم سريع و اكشن فيلم بوده است نه درونمايههايي كه بعدها درسينماي دفاع مقدس ادامه يافت .
با پايان جنگ تحميلي و اعلام آتشبس، فيلمسازان جديدي وارد عرصه ساخت فيلمهاي دفاع مقدس شدند. افرادي همچون ابراهيم حاتميكيا، رسول ملاقليپور و كمال تبريزي كه در زمان جنگ تجربياتي را در طول 8 سال كسب كرده بودند و بعد از جنگ آمده بودند تا تجربيات خود را به عرصه سينماي جديد و يك روايت انساني فارغ از صحنههاي اكشن و هيجاني را به درون سينماي دفاع مقدس منتقل كنند، هرچند ملاقليپور همچنان علاقه خود را درباره اينگونه فيلمها حفظ كرده بود.
فروش خوب فيلمهاي سينمايي پلاك با رقم 253 ميليون و 470 هزار تومان در سال 70، پوتين با رقم 366 ميليون تومان در سال 71، عمليات كركوك با رقم900 ميليون تومان در سال 71، از كرخه تا راين يك ميليارد و 710 ميليون تومان در سال 72، پرواز از اردوگاه يك ميليارد و صد ميليون در سال 74، حمله به اچ 3، 825 ميليون و 400 هزار تومان در سال 74، پاتك 971 ميليون تومان در سال 75، ليلي با من است يك ميليارد و 700 ميليون تومان در سال 75، آژانس شيشهيي 2 ميليارد و 956 ميليون تومان در سال 77، شيدا 2 ميليارد و 822 ميليون تومان در سال 78 و نسل سوخته يك ميليارد و 775 ميليون تومان در سال 79، از جمله فيلمهاي پرفروش در عرصه سينماي دفاع مقدس طي دهه 70 بودند.
با آغاز دهه 80 ساخت فيلم در حوزه دفاع مقدس تغييرات محسوسي كرد و حتي نگاه انتقادآميز هم به اين فضا بيشترشد. در تعدادي از اين فيلمها نيز دفاع مقدس و جنگ به بستري براي بيان مسائل و مشكلات اجتماعي و سياسي تبديل شد اما همچنان استقبال از اين فيلمها ادامه داشت.اخراجيها كه نخستين قسمت آن در سال 86 ساخته و پخش شد به فروش معادل 24ميليون تومان رسيد.
اتفاقي كه باعث شد سازندگان قسمت دوم و سوم اين فيلم را نيز بسازند و در سالهاي بعد اكران كنند. اخراجيها2 در فروردين 88 به نمايش درآمد و به رقم فروش 6 ميليارد تومان رسيد.
* فروش فيلمها به قيمت امروز محاسبه شده است