دبیر کل سابق اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق معتقد است که با سرنگونی داعش حتی می‌توان گفت رقابت ما در بازار صادرات به عراق سخت‌تر خواهد شد و این احتمال وجود دارد که از کشورهایی چون ترکیه، عربستان یا امارات هم عقب بمانیم، چرا که در سایه امنیت ایجاد شده برای این کشورها شرایط مناسبی جهت حضور در بازار عراق فراهم می‌شود.
مهدی کرمی‌پور مقدم در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اگر از وادی تعارفات مرسوم بگذریم باید گفت آن‌چه از آن به عنوان مشکل اساسی ما در عراق یاد می‌شود به هیچ عنوان مربوط به بازار این کشور نیست، چراکه به هرحال کم و بیش تجار ایرانی در بازار عراق حضور داشته و از آن سهم می‌برند.
وی ادامه داد: حال ممکن است در دوره‌هایی این بازار به مانند همه بازارهای دنیا با افت و خیزهایی مواجه باشد، اما به هر حال مردم در این بازار حضور داشته و خرید خود را انجام می‌دهند. در واقع مشکل اصلی به‌نوعی از ماست؛ چراکه ما صادرکننده نیستیم و به‌نوعی به سندرومی دچار شده‌ایم که شاید بتوان آن را سندروم اقتصاد نفتی نام نهاد.
این فعال اقتصادی افزود: در این سال‌ها سازوکارهای اقتصادی و تجاری ما به نحو مطلوب و آن‌طور که باید و شاید رشد نکرده، قوام نیافته و به بلوغ نرسیده است. اکنون کشوری مانند ترکیه که در همسایگی ما هم قرار دارد با داشتن منابع ملی به‌مراتب کمتر از ما توانسته راه خود را به بازارها باز کند، چراکه سازوکارهای اقتصادی آن‌ها براساس صادرات شکل گرفته است. نمونه دیگر کشور کره جنوبی است، اما در مقابل این کشورها اگر عربستان یا ونزوئلا را در نظر بگیریم متوجه می‌شویم که آن‌ها هم به مانند ما با تکیه به داشته‌های نفتی خود به‌نوعی از حضور موفق در عرصه صادرات غیرنفتی بازمانده‌اند.
کرمی‌پور مقدم ادامه داد: در واقع دسترسی به نفت در این سال‌ها موجب شده ما از صادرات غیرنفتی غفلت کنیم و سازوکار اداری مناسب این بخش شکل نگیرد. حتی از زیرساخت‌های ما نیز حمایت مطلوبی صورت نمی‌گیرد. در بخش دولتی اکنون سخنرانی‌های متعددی در زمینه لزوم حمایت از صادرات صورت می‌گیرد و ممکن است در این زمینه حتی مصوباتی نیز صادر شده یا دیدارهایی انجام شود، اما همچنان زیرساخت‌های صادراتی مناسب مهیا نیست.
وی با بیان اینکه این مشکلات تنها به بخش دولتی محدود نمی‌شود گفت: عملکرد صادرکنندگان هم خالی از ایراد نیست. به‌طور معمول تجار ما به‌دنبال بازاری فوری و مقطعی هستند که به‌راحتی کالای خود را به این بازار روانه کرده و آن را در رزومه خود جای دهند، درحالی‌که برای صادرات موفق لازم است سرمایه‌گذاری‌های متعددی برای توسعه زیرساخت‌ها صورت گیرد و روی موضوعات مختلفی مانند تبلیغات و تأسیس دفتر تجاری در کشور هدف تمرکز شود.
دبیر کل سابق اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در عین حال متذکر شد: در بازار عراق نیز نیاز است شرکای عراقی آماده شوند؛ البته در سال‌های گذشته تجربیات موفقی نیز در این بخش داشته‌ایم و به عنوان مثال یکی از برندهای مطرح در حوزه لبنیات در این کشور بسیار خوب کار کرده است.
وی ادامه داد: حال ممکن است به این نکته اشاره شود که با این وجود با وضع تعرفه‌های سنگین سر راه صادرات لبنیات هم سد گذاشته‌اند؛ این مسئله نیز به‌نوعی ریشه در دیپلماسی سیاسی-اقتصادی ما دارد. ما در تمام این سال‌ها از جان و مال خود گذشته و برای امنیت عراق تلاش بسیار کرده‌ایم، اما حالا عربستان که در بسیاری مواقع در جبهه مقابل عراق قرار داشته و سعی در ایجاد ناامنی در این کشور می‌کرده به‌واسطه عضویت در اتحادیه عرب و تفاهم‌نامه‌هایی که میان اعضای این اتحادیه وجود دارد شرایط بهتری دارد.
این پژوهشگر اقتصادی همچنین تصریح کرد: طبیعی است در بخش‌های مختلف عراق نیز مانند تمام کشورها به‌دنبال راهی برای پیشرفت و رسیدن به خودکفایی است، در نتیجه تلاش خواهد کرد از کالاهای مصرفی به‌تدریج روند تولید داخل را در دستور کار قرار دهد، چنین روندی قطعا طبیعی است و این مشکل از جانب ما و تولیدکنندگان ماست که به‌سمت ایجاد کارخانه‌های مشترک در این کشور پیش نرفته و به این نکته توجه نکرده‌ایم که یک کشور تا ابد مصرف‌کننده کالایی خاص باقی نمی‌ماند.
وی در پایان گفت: شاید راه برون‌رفت از مشکلات پیش‌آمده در عراق آن باشد که ایجاد کارخانه‌های مشترک در این کشور را در دستور کار قرار دهیم تا برای طرف عراقی نیز ادامه این همکاری‌ها توجیه اقتصادی داشته باشد و انگیزه‌های آن بیشتر شود.
