سید جمال هادیان طبائی زواره؛ با انتخاب اعضای جدید شورای اسلامی شهر تهران به نظر میرسد قصة پرغصه شهرفروشی، املاک نجومی، مدیریت عجولانه، سطحی و پر هزینه کلانشهر تهران ماههای آخر خود را سپری میکند.
همه از این موضوع خرسندیم اما ممکن است این خوشحالی خیلی تداوم نیابد زیرا وقتی به فهرست 21 نفره اعضای جدید شورای شهر مینگریم درمییابیم که به جز چند نفر (احمد مسجدجامعی، محسن هاشمی، مرتضی الویری و محمد سالاری) بقیه افراد حاضر در این فهرست تخصص مرتبط، تجربه مفید، توان مذاکره و ایدهپردازی در حوزة پیچیده و چندوجهی شهر را ندارند؛ مضاف بر اینکه برخی از آنان جوانان سیاستزدهای هستند که اصولاً در هیچ زمینهای، به جز قرار گرفتن در حلقة محافل سیاسی، توشه دیگری نیاوردهاند و بر اساس سهمخواهیهای معمول در فضای جناحی به پارلمان شهری راه یافتهاند.
بدینترتیب و با این شرایط، کار شورای پنجم بیش از پیش سخت و بار عمدة آن بر دوش همان چند نفر عضو باتجربه است. از این منظر، شورای پنجم بسیار شکننده به نظر میرسد اگر عقلای اصلاحطلب و مهرههای کلیدی شورا، اعضای کمتجربه و جوان را به اتخاذ سیاستهای واحد و مبتنی بر دانش، فارغ از رویکردهای جناحی و سیاسی رهنمون نکنند.
یکی از تصمیمهایی که میتواند شورای پنجم را از آفت شوراهای قبلی حفظ کند و به تعادل برساند انتخاب شهردار، بدون در نظر گرفتن کنشها و سهمخواهیهای سیاسی و بر اساس صلاحیت، تخصص و تجربه است.
نگاهی به سوابق و تجارب چندنفری که تا کنون از سوی محافل نزدیک به اصلاحطلبان به عنوان نامزدهای شهرداری تهران معرفی شدهاند بیانگر آن است که این افراد بدون تردید توان ادارة شهر و تغییر اساسی در رویکرد فعلی را ندارند و چه بسا حضور آنها به عنوان بالاترین مقام مدیریت شهری، فرصتهای شهر را از آنچه هست تباهتر خواهد کرد.
پس نخستین توصیه به عقلای شورای پنجم این است که زیر بار حمایت از چنین گزینههایی(هر چند مشهور و مورد تایید اصلاحات باشند نروند). زیرا عواقب آن اول گریبان شورای پنجم را خواهد گرفت و بعد به مردم شهر لطمه وارد خواهد آورد.
و اما انتخاب عقلانی میگوید شهردار آینده تهران در حوزة تفکرات مدیریت شهری باید با شهردار فعلی تفاوتهای ماهوی داشته باشد. به شهر و مردمان و فرهنگ و هویت آن احترام بگذارد. مفهوم توسعه شهری را درک کند؛ به عبارتی فقط شهردار نباشد بلکه شهرشناس باشد.
شهردار بعدی تهران باید تحصیلاتش، تجربههای مدیریتیاش، توانمندی و کاریزمای شخصیتیاش و دانش مدیریت شهریش در راستای ادارة شهر باشد؛ در ضمن اینکه از ایدههای نو و کاربردی در حوزههای فرهنگ، سلامت و محیط زیست نیز بهرهمند باشد.
برای انتخاب چنین گزینهای نخستین روشی که به ذهن متبادر میشود بررسی سوابق و عملکرد مدیریتی مدیران موفق شهری در دو دهه گذشته یا جست و جو در میان شهرداران موفق کلانشهرهای دیگر ایران است.
جستوجوی اجمالی میان معاونان و مدیران ارشد شهرداری تهران و شهرداران مناطق 22گانه نشان میدهد که شیوه غیرمعمول، عجولانه و سیاسی مدیریت حال حاضر در شهرداری تهران به گونهای بوده که هرگز برای مدیران با استعداد و توانمند فرصت رشد در سطح ملی فراهم نیاورده است و به همین دلیل نمیتوان از این میان مدیر قابلی برای به عهده گرفتن این مسئولیت بزرگ معرفی کرد.
اما جستوجوی اجمالی میان شهرداران سایر کلانشهرها امیدها را برای یافتن فردی متخصص و توانمند برای پذیرش مسئولیت بزرگ شهر تهران تقویت میکند.
نگاه محققانه به 10 کلانشهر ایران و نحوه اداره و توسعه آنها در دو دهه گذشته میتواند معیار خوبی برای یافتن شهردار آیندة تهران باشد.
تبدیل مشهد مقدس از یک شهر مذهبیسنتی به یک شهر زیارتیسیاحتی بینالمللی علاوه بر عنایات جاری حضرت رضا(ع) حاصل تفکر مدیریتی متخصص، منطقی و مبتکر بوده است به نحوی که امروز مشهد مقدس اغلب امکانات زیربنایی پذیرش زائر و گردشگر، شهر هوشمند و قواعد نظاممند شهرسازی برخوردار است.
با کنکاشی دقیقتر درمییابیم که دورة مدیریت محمد پژمان دورة طلایی در شهرداری مشهد بوده است. بررسی پروندة تخصصی و تجربی این فرد نشان میدهد که پژمان دانشآموختة مهندسی عمران و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است. سوابق مدیریتی او کاملا مرتبط با شهرداری است. او سالها مدیرکل مسکن و شهرسازی استان خراسان، معاون عمرانی استاندار خراسان، شهردار منطقه ثامن و در نهایت از سال 86 تا 92 به مدت 6 سال شهردار مشهد بوده و از ابتدای دولت تدبیر و امید به عنوان معاون وزیر مسکن راه و شهرسازی فعالیت میکند به عبارتی پژمان در جرگة مدیران دولت تدبیر و امید به شمار میآید و اصول فکری او به اصلاح طلبان نزدیک است. در عین حالی که یک فرد صرفا سیاسی نیست بلکه متخصص و متبحر در مدیریت شهری است.
بسیاری از فعالیتهای زیربنایی چون احداث و راهاندازی متروی مشهد و پروژههای هوشمندسازی در زمان شهرداری او راهاندازی شده است. به گفتة افراد مطلع، پژمان مدیری با هوش و آدابدان است که با مشورت به تصمیم میرسد و وقتی به تصمیم درست رسید کوچکترین اعتنایی به فشارهای سیاسی ندارد در عین حالی که سیاست را خوب میشناسد و ارتباطات خوبی با محافل سیاسی دارد. او فردی متخصص، با تجربه مدیریت شهری و آگاه به پیچیدگیها و زیر و بمهای قوانین و اجرای فرآیندهای شهرسازی است، به خلاقیت و رشد مدیران میانی معتقد است و در مشاغل مدیریتی مختلف، مسیر پرورش مدیران جوان را پی گرفته است.
هر چند مردم تهران دل خوشی از شهردار فعلیشان که زادة مشهد است ندارند اما شاید محمد پژمان مشهدی با سابقه درخشان خویش بتواند برای بازگشودن گرههای کور شهر تهران گامهای موثرتری بردارد. باید در انتظار ماند و دید شورای پنجم چقدر به انتخاب گزینة سیاسی قدرتمند اما مستقل، متخصص و با تجربه معتقد است. ...