ارکان اصلی برای مبارزه با مواد مخدر

یادداشت دریافتی- مهدی محبی کردسفلی؛ از ۲۶ ژوئن سال ۱۹۸۷ که در کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر در شهر وین به منظور ابراز عزم ملت‌ها در خصوص مبارزه با پدیدهٔ شوم مواد مخدر تشکیل شده بود و روز ۲۶ ژوئن مصادف با ۵ تیر را به عنوان روزی نمادین برای مبارزه جهانی با مواد مخدر نشان کردند متاسفانه نه تنها از شدت و سرعت گسترش تولید و توزیع این مواد خانمان‌سوز کاسته نشد بلکه با تولید و توزیع نسلهای شیمیایی جدید‌تر و خطرناک‌تر آن‌ها تهدیدی جدی در کمین جامعه بشریت بروز و ظهور یافت.

بی‌شک تولید، توزیع و قاچاق مواد مختلف اعتیادآور با جاذبه‌های فروان اقتصادی، باند‌ها و حتی دولت‌های بسیاری را به مسیر این تجارت سیاه سودآور می‌کشاند و آن را در زمره چهار تجارت پر درآمد جهان قرار می‌دهد و ره آور سودای این صنعت-تجارت کثیف که رد پای منافع دول مستکبر را به وضوح می‌توان در آن مشاهده نمود چیزی جز نابودی و فنای سرمایه‌های انسانی، اجتماعی و اقتصادی ملتهای مختلف نیست.

کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در یکی از موادخیز‌ترین نقاط دنیا و همچنین واقع بودن در مسیر ترانزیت این مواد شوم، سالیان سال است که مخاطرات و هزینه‌های انسانی، اجتماعی و اقتصادی آن را پرداخته و می‌پردازد و همزمان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مبارزه کننده و قربانی مواد مخدر جهان شناخته می‌شود.

کشور ما در راه مبارزه با قاچاق مواد مخدر با تقدیم صد‌ها شهید راه خود را همچنان ادامه می‌دهد و در حوزه مقابله امنیتی، بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی نیز دستگاه‌های مختلف متولی امور نیز برنامه‌هایی را در سالیان گذشته داشته‌اند که برخی از برنامه‌های اجرا شده نتوانسته است همگام با سرعت رشد و گسترش این بلای سیاه حرکت کرده و در کاهش تقاضا موثر واقع شوند.

اما دولت یازدهم با باور این مهم که معضل اعتیاد و مصرف مواد مخدر یک پدیده و مساله اجتماعی است و مبارزه با آن نیز رویکردی متناسب با خود را می‌طلبد، رویکرد اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر را مطرح نموده و انتظار می‌رود در صورتی که عزم جزمی از سوی متولیان امر وجود داشته باشد کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش آسیب‌های اجتماعی و سلامت جامعه را به ارمغان آورد.

از ارکان اصلی رویکرد اجتماعی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱- آموزش؛ آگاهسازی جامعه از خطرات و مضرات مواد مخدر و اعتیادآور با ترویج و توسعه آموزش‌های مرتبط

۲- رسانه‌های جمعی؛ که می‌توانند به عنوان ابزارهای آگاهی دهنده در انتقال مفاهیم و اطلاعات مرتبط با موادمخدر و مضرات آن (حساس سازی جامعه) به جامعه ایفای نقش نمایند.

۳- گروه‌ها و افراد مرجع و ذی‌نفوذ؛ مانند هنرمندان، ورزشکاران، سیاستمداران و... که می‌توانند با ایجاد کارزارهای رسانه‌ای و مجازی در خصوص مضرات مواد مخدر، بر دوستداران خود و عموم مردم تاثیرگذار باشند.

۴- خانواده‌ها؛ که با افزایش آگاهی و دانش خود در خصوص مواد مخدر و همچنین برخورد مناسب با فرزندان و اعضای خانواده آنان را در مسیر داشتن زندگی سالم و عاری از مواد هدایت و محافظت نمایند که در این خصوص شعار روز جهانی مبارزه با مواد مخدر با عنوان «ابتدا بشنو! گوش کردن به کودکان و جوانان گام نخست در کمک به رشد سالم و ایمن آنهاست» مبین این امر و وظیفه خطیر خانواده‌ها در مقابله با گرایش اعضای خانواده به ویژه فرزندان به مواد مخدر و غلطیدن در دام شوم اعتیاد می‌باشد.

۵- سازمان‌های مردم نهاد (NGO)؛ سازمان‌های مردمی قدرتمند در سراسر دنیا توانسته‌اند به واسطه نفوذ و نزدیکی به لایه‌های مختلف جامعه و با ورود به مباحث گوناگون از جمله مسائل اجتماعی نقش به مراتب موثرتری نسبت به دولت‌ها در کاهش آسیب‌های اجتماعی ایفا نمایند و دولت‌ها تنها به عنوان سیاستگذار کلان و ناظر، مسیر مورد نظر را برای چنین سازمان‌هایی هموار و تسهیل نموده‌اند.

۶- تشکیلات خرد اجتماعی؛ مشارکت عمومی افراد و اجتماعات خرد‌تر مانند محلات، اصناف، مدارس، دانشگاه‌ها، کارخانجات و کارگاه‌ها و... که هر کدام از آن‌ها طیف‌های تقریبا همسان و مشابهی را از نظر فرهنگی، عقیدتی، اجتماعی و شغلی در خود جای داده‌اند، در امر مبارزه و مقابله با اعتیاد می‌تواند تاثیرگذار باشد.