bato-adv
bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۲۵۱۷۲

بررسی آماری 9 دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران

تاریخ انتشار: ۱۵:۴۲ - ۲۶ ارديبهشت ۱۳۸۸


نظام جمهوری اسلامی ایران در سی سال حیات خود شش رئیس جمهوری داشته است. دو رئیس جمهوری اول ایران نتوانستند دوران چهار ساله مسئولیت خود را به پایان برسانند؛ اولی برکنار شد و از ایران گریخت و دومی ترور شد. اما سه رئیس جمهوری که در پی آمدند، هر یک دو دوره پیاپی در این سمت بودند.

در آستانه دهمین دوره ریاست جمهوری ایران، آمار ۹ دوره پیشین انتخابات و مهم ترین تحولات و حوادثی را که در هر دوره اتفاق افتاد مرور می کنیم. 

دوره اول
- تاریخ برگزاری: ۵ بهمن ۱۳۵۸
- رئیس جمهوری منتخب: ابوالحسن بنی صدر با ۱۰ میلیون و ۷۵۳ هزار و ۷۵۲ رای
- نفر دوم: احمد مدنی
- تعداد نامزدها: ۱۲۴ نفر
- رقبای نهایی: ۹۵ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۲۰ میلیون و ۹۹۳ هزار و ۶۴۳ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۴ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۸۸۷ نفر
- درصد مشارکت: ۶۷.۴ درصد

تحولات و حوادث مهم:
۷ خرداد ۱۳۵۹: تشکیل اولین دوره مجلس شورای اسلامی
۲۳ خرداد ۱۳۵۹: صدور فرمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی از سوی امام خمینی
۱۹ مرداد ۱۳۵۹: معرفی محمدعلی رجایی به عنوان نخست وزیر به مجلس
۳۱ شهریور ۱۳۵۹: آغاز جنگ عراق با ایران
۳۰ دی ۱۳۵۹: آزادی آخرین گروگانهای آمریکایی و پایان بحران گروگانگیری
۲۰ خرداد ۱۳۶۰: برکناری ابوالحسن بنی صدر از فرماندهی نیروهای مسلح
۲۵ خرداد ۱۳۶۰: اعلام ارتداد اعضای جبهه ملی توسط امام خمینی
۳۰ خرداد ۱۳۶۰: ورود سازمان مجاهدین خلق به جنگ مسلحانه با حکومت
۳۱ خرداد ۱۳۶۰: رای مجلس اول به عدم کفایت سیاسی رئیس جمهوری
۱ تیر ۱۳۶۰: برکناری ابوالحسن بنی صدر از ریاست جمهوری به وسیله امام خمینی

دوره دوم
- تاریخ برگزاری: ۲ مرداد ۱۳۶۰
- رئیس جمهوری منتخب: محمدعلی رجایی با ۱۲ میلیون و ۷۷۰ هزار و ۵۰ رای
- نفر دوم: عباس شیبانی
- تعداد نامزدها: ۷۱ نفر
- رقبای نهایی: ۴ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۲۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۱۷ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۴ میلیون و ۵۷۳ هزار و ۸۰۳ نفر
- درصد مشارکت: ۶۴.۲ درصد

تحولات و حوادث مهم:
(پس از برکناری ابوالحسن بنی صدر از ریاست جمهوری، دولت محمدعلی رجایی تا تشکیل دولت بعدی به نخست وزیری محمدجواد باهنر به کار خود ادامه داد. درگیری میان حکومت و سازمان مجاهدین خلق ایران ادامه یافت. روز ۷ تیر ۱۳۶۰ دفتر حزب جمهوری منفجر شد و رهبر آن محمد بهشتی و عده زیادی از اعضای حزب کشته شدند)
۱۳ مرداد ۱۳۶۰: معرفی محمدجواد باهنر به عنوان نخست وزیر به مجلس
۸ شهریور ۱۳۶۰: کشته شدن محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر در انفجاری در ساختمان نخست وزیری

دوره سوم
- تاریخ برگزاری: ۱۰ مهر ۱۳۶۰
- رئیس جمهوری منتخب: آیت الله خامنه ای با ۱۵ میلیون و ۹۰۵ هزار و ۹۸۷ رای
- نفر دوم: اکبر پرورش
- تعداد نامزدها: ۴۶ نفر
- رقبای نهایی: ۴ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۲۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۱۷ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۶ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۷۱۷ نفر
- درصد مشارکت: ۷۴.۲ درصد

تحولات و حوادث مهم:
(پس از انفجار دفتر نخست وزیری و کشته شدن رئیس جمهوری و نخست وزیر،آیت الله مهدوی کنی مأمور تشکیل دولت موقت و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد. دولت او روز ۵ مهر ۱۳۵۹ تشکیل ستاد بسیج اقتصادی را تصویب و سهمیه بندی کالاهای اساسی را آغاز کرد)
۵ آبان ۱۳۶۰: معرفی میرحسین موسوی به عنوان نخست وزیر به مجلس
۳ خرداد ۱۳۶۱: آزادی خرمشهر
۲۷ آذر ۱۳۶۱: بازگشایی دانشگاه ها پس از انقلاب فرهنگی
۷ خرداد ۱۳۶۳: آغاز به کار دوره دوم مجلس شورای اسلامی

دوره چهارم
- رئیس جمهوری منتخب:آیت الله خامنه ای با ۱۲ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۱۲ رای
- نفر دوم: حبیب الله عسکراولادی
- تعداد نامزدها: ۵۰ نفر
- رقبای نهایی: ۳ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۲۵ میلیون و ۹۹۳ هزار و ۸۰۲ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۴ میلیون و ۲۳۸ هزار و ۵۸۷ نفر
- درصد مشارکت: ۵۴.۷ درصد

تحولات و حوادث مهم:
۱۸ مهر ۱۳۶۴: معرفی دوباره موسوی به نخست وزیری،
۱۲ خرداد ۱۳۶۶: انحلال حزب جمهوری اسلامی به دلیل بروز اختلاف در مورد مشی اقتصادی
۱۶ دی ۱۳۶۶: نامه امام خمینی به علی خامنه ای در انتقاد از سخنانش در نماز جمعه و تأکید بر مطلقه بودن ولایت فقیه
۱۷ بهمن ۱۳۶۶: دستور تشکیل مجمع تشخیص مصحلت از سوی امام خمینی برای حل اختلاف مجلس و شورای نگهبان
۲۵ فروردین ۱۳۶۷: موافقت امام خمینی با تشکیل مجمع روحانیون مبارز توسط انشعاب کنندگان از جامعه روحانیت مبارز تهران 
خرداد ۱۳۶۷: تشکیل سومین دوره مجلس شورای اسلامی با اکثریت جناح چپ
۲۹ تیر ۱۳۶۷: پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران
۱۵ شهریور ۱۳۶۷: مخالفت امام خمینی با استعفای میرحسین موسوی از نخست وزیری
۲۵ بهمن ۱۳۶۷: صدور فتوای قتل سلمان رشدی توسط امام خمینی
۸ فروردین ۱۳۶۸: برکناری آیت الله منتظری از قائم مقامی رهبری
۱۳ خرداد ۱۳۶۸: درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی
۱۴ خرداد ۱۳۶۸: انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی توسط مجلس خبرگان
۶ مرداد ۱۳۶۸: همه پرسی اصلاح قانون اساسی، حذف نخست وزیری و حذف شرط مرجعیت برای رهبری

دوره پنجم
- تاریخ برگزاری: ۶ مرداد ۱۳۶۸
- رئیس جمهوری منتخب: اکبر هاشمی رفسنجانی با ۱۵ میلیون و ۵۵۰ هزار و ۵۲۸ رای
- نفر دوم: عباس شیبانی
- تعداد نامزدها: ۷۹ نفر
- رقبای نهایی: ۲ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۳۰ میلیون و ۱۳۹ هزار و ۵۹۸ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۶ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۶۷۷ نفر
- درصد مشارکت: ۵۴.۶ درصد

تحولات و حوادث مهم:
اجرای اولین برنامه توسعه پس از انقلاب و آغاز اجرای سیاست تعدیل اقتصادی
در پیش گرفتن سیاست تنش زدایی در روابط خارجی
آغاز اجرای سیاست گفتگوی انتقادی اتحادیه اروپا با ایران
۷ خرداد ۱۳۷۱: آغاز به کار دوره چهارم مجلس شورای اسلامی

دوره ششم
- تاریخ برگزاری: ۲۱ خرداد ۱۳۷۲
- رئیس جمهوری منتخب: اکبر هاشمی رفسنجانی با ۱۰ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۴۹۹ رای
- نفر دوم: احمد توکلی
- تعداد نامزدها: ۱۲۸ نفر
- رقبای نهایی: ۴ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۳۳ میلیون و ۱۵۶ هزار و ۵۵ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۱۶ میلیون و ۷۶۹ هزار و ۷۸۷ نفر
- درصد مشارکت: ۵۰.۵ درصد

تحولات و حوادث مهم:
عقب نشینی دولت از اجرای سیاست تعدیل اقتصادی
۲۴ اسفند ۱۳۷۳: امضای قانون تحریم سرمایه گذاری های بزرگ در ایران (قانون داماتو) توسط بیل کلینتون
اسفند ۱۳۷۴: تأسیس حزب کارگزاران سازندگی در آستانه انتخابات مجلس پنجم
۱۲ خرداد ۱۳۷۵: آغاز به کار دوره پنجم مجلس شورای اسلامی

دوره هفتم
- تاریخ برگزاری: ۲ خرداد ۱۳۷۶
- رئیس جمهوری منتخب: محمد خاتمی با ۲۰ میلیون و ۱۳۸ هزار و ۷۸۴ رای
- نفر دوم: علی اکبر ناطق نوری
- تعداد نامزدها: ۲۳۸ نفر
- رقبای نهایی: ۴ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۳۶ میلیون و ۴۶۶ هزار و ۴۸۷ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۲۹ میلیون و ۱۴۵ هزار و ۷۴۵ نفر
- درصد مشارکت: ۷۹.۹ درصد

تحولات و حوادث مهم:
۱۷ خرداد ۱۳۷۷: آغاز محاکمه کرباسچی شهردار تهران
۳۱ خرداد ۱۳۷۷: استیضاح و برکناری عبدالله نوری وزیر کشور
۱۱ اردیبهشت ۱۳۷۷: استیضاح مهاجرانی، وزیر ارشاد و ابقای او
پائیز ۱۳۷۷: قتل های زنجیره ای منتقدان حکومت
۱۵ دی ۱۳۷۷: اطلاعیه وزارت اطلاعات مبنی بر دست داشتن 'عناصر خودسر' در قتل ها
۷ اسفند ۱۳۷۷: برگزاری نخستین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا
۱۸ تیر ۱۳۷۸: حمله به کوی دانشگاه تهران که به ناآرامی های دانشجویی انجامید
۲۲ اسفند ۱۳۷۸: ترور سعید حجاریان 
۷ خرداد ۱۳۷۹: تشکیل ششمین دوره مجلس با اکثریت اصلاح طلب 
2۴ آذر ۱۳۷۹: کناره گیری مهاجرانی از وزارت ارشاد 
20شهریور ۱۳۸۰: حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در آمریکا
۱۵ مهر ۱۳۸۰: آغاز حمله آمریکا به افغانستان
۱۰ بهمن ۱۳۸۰: نام برده شدن از ایران در کنار عراق و کره شمالی به عنوان 'محور شرارت' توسط جورج بوش

دوره هشتم
- تاریخ برگزاری: ۱۸ خرداد ۱۳۸۰
- رئیس جمهوری منتخب: محمد خاتمی با ۲۱ میلیون و ۶۵۹ هزار و ۵۳ رای
- نفر دوم: احمد توکلی
- تعداد نامزدها: ۸۱۴ نفر
- رقبای نهایی: ۱۰ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۴۲ میلیون و ۱۷۰ هزار و ۲۳۰ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۲۸ میلیون و ۸۱ هزار و ۹۳۰ نفر
- درصد مشارکت: ۶۶.۶ درصد

تحولات و حوادث مهم:
۱۹ اسفند ۱۳۸۱: برگزاری دومین دوره انتخابات شوراها که اصلاح طلبان در آن شکست خوردند
۲۹ اسفند ۱۳۸۱: آغاز حمله آمریکا به عراق
۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۲: انتخاب محمود احمدی نژاد به عنوان شهردار تهران
۵ دی ۱۳۸۲: زلزله بم
۲۰ دی ۱۳۸۲: رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات مجلس و تحصن نمایندگان اصلاح طلب
۳۰ فروردین ۱۳۸۳: پس گرفتن لوایح دوگانه رئیس جمهوری پس از مخالفت شورای نگهبان
۱۷ خرداد ۱۳۸۳: آغاز به کار مجلس هفتم با اکثریت اصولگرا
۳۱ شهریور ۱۳۸۳: مخالفت مجلس هفتم با قراردادهای ترک سل و تاو
۱۲ مهر ۱۳۸۳: استیضاح و برکناری احمد خرم، وزیر راه و ترابری
۲ آذر ۱۳۸۳: آغاز تعلیق غنی سازی اورانیوم توسط ایران
۸ مرداد ۱۳۸۴: اعلام تصمیم ایران بر از سر گیری غنی سازی در آخرین روزهای دولت هشتم 

دوره نهم
مرحله اول
- تاریخ برگزاری: ۲۷ خرداد ۱۳۸۴
- راه یافتگان به مرحله دوم:
- اکبر هاشمی رفسنجانی با ۶ میلیون و ۱۹۰ هزار و ۱۲۲ رای
- محمود احمدی نژاد با ۵ میلیون و ۷۱۸ هزار و ۱۲۹ رای
- تعداد نامزدها: ۱۰۱۴ نفر
- رقبای نهایی: ۸ نفر
- تعداد واجدان شرایط: ۴۶ میلیون و ۷۶۸ هزار و ۴۱۸ نفر
- تعداد رای دهندگان: ۲۹ میلیون و ۴۰۰ هزار و ۸۵۷ نفر
- درصد مشارکت: ۶۲.۸ درصد

مرحله دوم
- تاریخ برگزاری: ۳ تیر ۱۳۸۴
- رئیس جمهوری منتخب: محمود احمدی نژاد با ۱۷ میلیون و ۲۴۸ هزار و ۷۸۲ رای
- تعداد رای دهندگان: ۲۷ میلیون و ۹۵۸ هزار و ۹۳۱ نفر
- درصد مشارکت: ۵۹.۸ درصد

تحولات و حوادث مهم:
۴ آبان ۱۳۸۴: انکار هولوکاست و اشاره به پاک شدن اسرائیل از نقشه توسط آقای احمدی نژاد
۱۱ آبان ۱۳۸۴: تصویب آئین نامه واگذاری سهام عدالت در دولت
۲۵ دی ۱۳۸۴: ارائه طرح وام دادن به بنگاه های زودبازده در بودجه سال ۸۵
۱۵ بهمن ۱۳۸۴: تصمیم آژانس برای ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت
۹ مرداد ۱۳۸۵: صدور نخستین قطعنامه شورای امنیت در باره پرونده هسته ای ایران
۲۴ آذر ۱۳۸۵: انتخابات سومین دوره شوراها
۱۸ تیر ۱۳۸۶: انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی
۱۵ بهمن ۱۳۸۶: انحلال شوراهای عالی توسط رئیس جمهوری
۷ خرداد ۱۳۸۷: آغاز به کار مجلس هشتم با اکثریت اصولگرا
۶ مهر ۱۳۸۷: مصوبه مجمع تشخیص مصلحت برای احیای شوراهای عالی
۱۵ آبان ۱۳۸۷: پیام تبریک احمدی نژاد به اوباما رئیس جمهوری منتخب آمریکا
۱ فروردین ۱۳۸۸: پیام نوروزی اوباما به مردم و رهبران ایران

آرا نامزد ها دوره نهم 
در شهرستان هاي كوچك
در شهرستان هاي كوچك به طور متوسط در 200 شهرستان كوچك آقاي كروبي (22.2درصد ) ، هاشمي (21.2 درصد ) ، معين (15.3درصد ) ، احمدي نژاد (15 درصد ) و قاليباف (14.4 درصد ) به ترتيب رتبه هاي اول تا پنجم را كسب كرده اند .آقايان كروبي و معين به طور متوسط در شهرستان هاي با اكثريت روستايي راي بالاتري در مقايسه با شهرستان هاي با اكثريت شهري به دست آورده اند . اين نسبت براي آقايان هاشمي و قاليباف تفاوت قابل توجهي بين نقاط شهري و روستايي در شهرستان هاي كوچك ندارد . ليكن براي آقاي احمدي نژاد آراي ايشان در نقاط شهري به مراتب بيشتر از نقاط روستايي است .

شهرستان هاي متوسط
در شهرستان هاي متوسط به طور ميانگين آقايان كروبي (22.7درصد ) ، هاشمي (21.5درصد ) ، احمدي نژاد (16.2 درصد ) ، معين (16.1درصد ) و قاليباف (15.5درصد ) به ترتيب رتبه هاي اول تا پنجم را داشته اند . همچنين بررسي آرا در نقاط شهري و روستايي نشان مي دهد كه آقايان هاشمي ، معين و قاليباف در شهرستان هاي با اكثريت روستايي راي بيشتري داشته اند در مورد آقاي كروبي بادرصد كمي وضعيت در نقاط شهري بهتر بوده است و در مورد آقاي احمدي نژاد همانند شهرستان هاي كوچك ملاحظه مي شود كه درصد آراي ايشان در نقاط شهري به ميزان قابل توجهي بيشتر از نقاط روستايي است .

شهرستان هاي بزرگ
درشهرستان هاي بزرگ كشور آقايان احمدي نژاد (24.8درصد ) ، هاشمي (22.7درصد ) ، قاليباف (515.5درصد ) ، كروبي (13.8 درصد ) و معين (13.2 درصد ) به ترتيب حائز اكثريت آرا شده اند . در مورد آقايان هاشمي ، قاليباف و معين ، تفاوت قابل ملاحظه در آراي نقاط شهري و روستايي وجود ندارد . ليكن آقاي كروبي به طور قابل توجهي در نقاط روستايي داراي راي بيشتري است و آقاي احمدي نژاد مشابه شرايط شهرستان هاي كوچك و متوسط در شهرستان هاي بزرگ نيز در نقاط شهري حائز آراي بيشتري شده اند .

63 درصد آرا در دست احمدي نژاد
در مرحله دوم انتخابات 27.8 ميليون نفر به پاي صندوق هاي راي رفتند كه در مقايسه با مرحله اول ميزان مشاركت به مقدار 5 درصد كاهش يافت.
محمود احمدي نژاد موفق به كسب 63 درصد آرا شده و به رياست جمهوري كشور برگزيده شد. بررسي آرا در مرحله دوم نشان مي دهد كه تفاوت چنداني در ميزان كسب آرا توسط كانديداها در نقاط شهري و روستايي و همچنين در شهرهاي كوچك ، متوسط و بزرگ مطابق طبقه بندي انجام شده ، مشابه آنچه در مرحله اول انتخابات بود، وجود ندارد. 

درتمام اين گروه ها احمدي نژاد به طور متوسط آرايي بين 61 تا 68 درصد كسب كرده اند و آراي هاشمي نيز بين 32 تا 39 درصد متغير بوده است.ملاحظه مي شود كه احمدي نژاد در مرحله دوم موفق شد آراي ساير كانديداها را به سمت خود جذب كند و يكي از نكات قابل توجه در مرحله دوم اين است كه در بررسي آراي آقاي هاشمي و احمدي نژاد به تفكيك مناطق جغرافيايي كشور ، تفاوت معني داري ملاحظه مي شود.
 
احمدي نژاد موفق به كسب اكثريت مطلق آرا به نسبت بهتري در مناطق غرب، جنوب و جنوب شرق كشور داشته است . به عنوان مثال محمود احمدي نژاد در پنج استان اصفهان ، قم ، قزوين ، سمنان و چهارمحال و بختياري به طور متوسط حدود 74 درصد آرا را كسب كرد.

جمع بندي هشت مرحله گذشته(به جز دور نهم) 
1- انتخابات هفتمين دوره رياست جمهوري در دوم خرداد ،76 از حيث مشاركت مردمي در پاي صندوق هاي رأي با حدود 80% اولين مقام را پس از رفراندوم جمهوري اسلامي در بين 25 انتخابات برگزار شده پس از انقلاب اسلامي دارا مي باشد. 

2- در ميان 5 رئيس جمهوري منتخب گذشته (بني صدر- رجايي- خامنه اي- هاشمي- خاتمي) در هشت دوره رياست جمهوري، حضرت آيت الله خامنه اي با 95.03% بيشترين ميزان آراء را كسب نمود. 

3- هاشمي رفسنجاني در دومين دوره كانديداتوري خويش با 63% كمترين ميزان آراء را نسبت به ساير رؤساي جمهوري ايران كسب كرد. 

4- كمترين ميزان مشاركت مردم در هشت انتخابات رياست جمهوري مربوط به ششمين دوره رياست جمهوري در 21 خرداد 72 با 50.66% و بالاترين مشاركت مردمي در هفتمين دوره رياست جمهوري در دوم خرداد 76 با 79.92% مي باشد. 

5- بيشترين تعداد نامزدهاي تأييد صلاحيت شده در اولين دوره رياست جمهوري با 107 نفر و كمترين نامزدها در پنجمين دوره با 2 نفر بوده است. 

6- بيشترين افراد داوطلب ثبت نام كننده در هشتمين دوره با 817 نفر به شكل بي سابقه در 18 خرداد 80 بوده و كمترين افراد داوطلب با 46 نفر در سومين دوره بوده است. 

7- در دوره هاي اول و دوم سرپرست وزارت كشور به عنوان دستگاه مجري اين انتخابات حضرت آيت الله مهدوي كني، در دوره سوم وزير كشور سيد كمال الدين نيك روش، دوره چهارم وزير كشور حجت الاسلام ناطق نوري، دوره پنجم وزير كشور محتشمي، دوره ششم وزير كشور عبدالله نوري، دوره هفتم بشارتي و دوره هاي هشتم و نهم وزير كشور موسوي لاري بوده اند.

bato-adv
مجله خواندنی ها
مجله فرارو
bato-adv
bato-adv
bato-adv
پرطرفدارترین عناوین