بازی روسی در مذاکرات

فرارو- "روس‌ها ایران را بازار فروش تسلیحات خود می‌دانند." یک کارشناس مسائل روسیه بابیان این مطلب گفت: فکر نمی‌کنم که لغو این بخش از تحریم‌ها آن‌طور که روسیه گفت است در اولویت طرف ایرانی باشد.

مذاکرات هسته‌ای درحالی‌که از ضرب‌الاجل تعیین‌شده عبور کرده است همچنان ادامه دارد و طرفین تلاش می‌کنند که به توافق برسند. در این میان برخی مسائل هنوز محل اختلاف است.

لغو تحریم‌ها به‌عنوانی یکی از اصلی‌ترین مسائلی است که هنوز تکلیف آن روشن نشده است و حتی در روزهای اخیر و تأکید روس‌ها در مورد لغو تمام تحریم‌های تسلیحاتی پیچیده‌تر نیز شده است.

ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه که در روزهای گذشته و در جریان اجلاس کشورهای بریکس، میزبان حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران بود، اکنون بر ضرورت رفع تمام تحریم‌های ایران تأکید می‌کند.

این تأکید پوتین در حالی است که طی روزهای گذشته مساله لغو تحریم تسلیحاتی شورای امنیت علیه ایران به مهم‌ترین موضوع مورد اختلاف تبدیل‌شده است. این مسئله همچنین باعث بروز شکاف در میان اعضای گروه ۱+۵ نیز شده است.

از یک‌سو آمریکا و غربی‌ها بر حفظ این بخش از تحریم‌های اصرار می‌کنند و از سوی دیگر روسیه و چین اعتقاددارند که باید حذف شود.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه با اشاره به مقابله ایران با گروه تروریستی داعش گفته بود که تحریم‌های تسلیحاتی باید جزو اولین تحریم‌های ایران باشد که (بعد از توافق) برداشته می‌شود زیرا لغو این تحریم ها به مبارزه با داعش کمک خواهد کرد.

این در حالی است که بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز «مقامات آمريکايي و شرکاي اروپايي آن با هرگونه لغو تحریم‌های تسليحاتي مخالفت کرده‌اند و مي‌گويند به خاطر آنکه ايران تسليح شبه‌نظاميان شيعه را تشديد خواهد کرد، اين موضوع تنها بر شعله درگیری‌ها در عراق و سوريه، يمن و لبنان خواهد افزود.»

اين روزنامه ادامه داده است «روسيه و چين که هر دو عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل هستند، در خفا از فروش تسليحاتي به ايران سود برده‌اند و همچنين بی‌سروصدا براي برداشته شدن ممنوعيت تسليحاتي به ايران در حال تلاش هستند».

يک مذاکره‌کننده اروپايي که خواستار عدم انتشار نامش شده درباره درخواست لغو تحریم‌های تسليحاتي ايران به اين روزنامه آمريکايي گفته است «من فکر مي‌کنم ایرانی‌ها فرصتي براي از بين بردن اتحاد مخالفان مذاکره‌اي خود مي‌بينند. آنها در اين کار خيلي ماهر هستند».

بهرام امیراحمدیان کارشناس مسائل روسیه در گفت‌وگو با فرارو تقاضای روسیه مبنی بر ضرورت لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران را معنادار دانست و گفت: این موضع‌گیری روس‌ها ازاین‌جهت معنادار است که آنها خودشان در شرایط تحریمی به سر می‌برند و برای فروش تسلیحات احتمالاً با مشکل مواجه هستند.

وی افزود: روسیه کشور ما را به‌عنوان یک بازار مهم برای فروش تسلیحات خود می‌داند و به همین خاطر بر لغو این بخش از تحریم‌ها توجه خاص دارد. این درحالی‌که است که لغو تحریم‌های مالی و پولی برای ما از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این گروه از تحریم‌ها در مراودات مالی بین‌المللی و به‌تبع آن تجارت اثر دارد. اگرچه تحریم‌های تسلیحاتی نیز بخشی از نیازهای ما را مورد توجه قرار داده است اما این بخش در شرایط کنونی جزء اولویت‌های ما نیست.

این استاد دانشگاه ادامه داد: از موضع‌گیری کلی روس‌ها در جریان مذاکرات نیز نباید غافل شد. ما فکر می‌کردیم که روس‌ها به‌عنوان کشور دوست در برداشت تحریم‌های پولی و مالی کمک کنند اما موضع‌گیری‌های دیگری کردند.

امیراحمدیان با تأکید بر اینکه موضع‌گیری اخیر روس‌ها یک موضع‌گیری خام بوده است، گفت: فکر نمی‌کنم که لغو این بخش از تحریم‌ها آن‌طور که روسیه گفت است در اولویت طرف ایرانی باشد زیرا روند مذاکرات هسته‌ای با اعضای 1+5 این‌طور نشان نمی‌دهد.

وی توضیح داد: ما علی‌رغم همه تحریم‌ها در سالهای اخیر به فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه داده‌ایم و در بخش صادرات غیرنفتی موفقیت‌هایی داشته‌ایم. بدون شک وجود تحریم‌ها ما را با مشکلاتی مواجه کرده است حتی تحریم‌های تسلیحاتی که بر مبنای آن نمی‌توانیم اسلحه بخریم و بفروشیم هم مسائلی را ایجاد کرده است اما درمجموع از پس مشکلات برآمده‌ایم و رقمی که از تحریم‌های تسلیحاتی متضرر می‌شویم نیز چندان قابل‌توجه نیست.

این کارشناس مسائل روسیه افزود: این در حالی است که به گفته کارشناسان روس اگر آنها درزمینهٔ صادرات تسلیحات خوب کار کنند و می‌توانند هفت تا هشت میلیارد دلار اسلحه به ایران بفروشند.

وی با یادآوری مسائل و مشکلات پیش‌آمده در جریان خرید s300 گفت: آنها نه سلاح به ما داده‌اند و نه پولش را. از سوی دیگر مقامات ایرانی می‌گویند که ما مشابه s300 را ساخته‌ایم و نسبت به آن بی‌نیاز هستیم. از این منظر روس‌ها شرکای قابل‌اعتمادی نیستند لذا موضع‌گیری آنها در مورد لغو تحریم‌های تسلیحاتی قابل‌تأمل است.

امیراحمدیان بابیان اینکه باید از روس‌ها پرسید که چرا خواستار لغو تحریم‌های تسلیحاتی هستند، گفت: به نظر می‌رسد که آنها شناخت درستی از توان نظامی، اقتصادی و سیاسی ایران ندارند و نپذیرفته‌اند که ایران به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل‌شده و برای تأمین سلاح خود از آنها بی‌نیاز است.

وی با اشاره به اینکه روسیه ارز خود را از راه صادرات انرژی، اسلحه و چوب تأمین می‌کند، گفت: اکنون‌که در تأمین ارز از این طرق با مشکلاتی مواجه هستند به دنبال فروش اسلحه به ایران هستند. روسیه بعد از آمریکا و اروپا در تولید تسلیحات مقام سوم را دارد اما در شرایطی که جامعه جهانی به سمت تنش‌زدایی می‌رود و بروز جنگ در این جامعه برازنده نیست، با مشکل مواجه شده‌اند.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه روس‌ها در بازی‌های سیاسی به دنبال نتایج برد- برد نیستند، گفت: درمجموع نمی‌توان روی روسیه حساب کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این موضع‌گیری روسیه در مذاکرات به نتیجه می‌رسد یا آنها تنها می‌مانند گفت: روشن است که طرف ایرانی لغو تحریم‌ها را در یک پکیج دنبال می‌کند و اولویت آن‌هم تحریم‌های تسلیحاتی نیست لذا به نظر نمی‌رسد که آنها به نتیجه مطلوب خود برسند زیرا جمهوری اسلامی ایران یک کشور مستقل و قدرتمند است و هیچ کشوری نمی‌تواند به سیاست خارجی ما خط دهد یا برای ما تعیین تکلیف کند.