چرا شترهای سمنان به جان هم افتاده‌اند؟!

چند سالی است که میزان بارش نزولات جوی در آسمان سمنان کاهش یافته و این کاهش سالانه بارندگی و خشکسالی‌های پی در پی سبب شده این استان با بحران آب و متعاقب آن معضلات و مشکلات دیگری مواجه شود.
 
در حقیقت محدودیت منابع آبی و کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی، ترک‌های عمیقی بر لبان تشنه کویر سمنان ایجاد کرده است. کاهش سطح آب چاه‌ها تا عمق 250 متری، فقر مراتع و... تنها گوشه‌ای از تبعات بحران آب در این استان کویری است.
 
به گزارش ایسنا، خشکسالی بیش از هر قشر دیگری زندگی دامداران و کشاورزان که جمعیت مولد جامعه‌اند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حقیقت سود و زیان کشاورزان و باغداران به همین قطره‌های نیامده باران وابسته است و هر چقدر باران رحمت بیشتری ببارد محصول بیشتری در راه است. از طرفی زندگی دام‌های کشاورزان و دامداران هم مستقیم و غیرمستقیم به این قندیل‌های باران وابسته است. باران که کمتر بیاید، دام‌ها ضعیف‌تر می‌شوند و شیر و گوشت کمتری می‌دهند، علوفه کمتر می‌روید و از این‌رو دامداران باید هزینه بیشتری برای خرید علوفه کنند. چون تغذیه دام‌ها به‌ویژه در بهار و تابستان به همین علوفه‌ها و گیاهان خودرو بیابان وابسته است و البته باید کاهش ارزش غذایی علوفه بر اثر عدم سیراب شدن ریشه‌های گیاه از آب و خاک را هم باید به اینها اضافه کرد که هر کدام هزینه‌های دیگری به کشاورزان و دامداران تحمیل می‌کند.
 
به هر روی، امروز فقر مراتع در استان سمنان و به‌ویژه در شرق استان سمنان تا آنجاست که شترها به شترخوری افتاده‌اند و از پوست و پشم و موی شتران گله تغذیه می‌کنند و آنگونه که کارشناسان و مسئولان می‌گویند این پدیده نیز هزینه‌های دیگری بر دوش نحیف دامداران می‌گذارد.
 
شترهای شرق استان سمنان سوءتغذیه دارند
مدیرکل دامپزشکی استان سمنان معتقد است: شترهای شرق استان با سوءتغذیه مواجه اند.
 
«محمد سعیدی»، اظهار کرد: جمعیت شترها در استان سمنان بالغ بر 12 هزار نفر بوده که 4000 نفر از این شترها که یک سوم کل جمعیت شترهای استان است در منطقه بیارجمند(رضاآباد و خارتوران) هستند.
 
سعیدی با بیان اینکه جمعیت شترها از لحاظ تغذیه، وابستگی زیادی به مراتع دارند، افزود: متأسفانه مراتع استان به‌ویژه مراتع شرق استان و مناطقی نظیر خارتوران و رضاآباد به‌علت خشکسالی‌های مداوم، به شدت فقیر شده‌اند و همین امر به سوءتغذیه در جمعیت شترها و دامهای این منطقه منجر شده است بطوری‌که گاه این دام‌ها از ریشه‌ی گیاهان سمی و گیاهانی که ارزش غذایی چندانی ندارند، استفاده می‌کنند.
 
وی با بیان اینکه به علت فقر مراتع، در دوره چرای تابستانه، مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن دام‌ها تأمین نشده است، خاطرنشان کرد: این کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها سبب ایجاد ضعف در سیستم ایمنی شترها و متعاقب آن بروز بیماری‌هایی نظیر «پیکا» و «گنده‌خواری» در آنها شده است.
 
مدیرکل دامپزشکی استان سمنان گفت: در برخی از شترهای منطقه بیارجمند گله‌ها از پشم‌های یکدیگر تغذیه می‌کنند که گاه به‌واسطه‌ی کندن پشم‌های یکدیگر زخم‌های جلدی و عفونت‌های پوستی در این شترها ظاهر شده است.
 
مدیرکل دامپزشکی استان سمنان، آثار خشکسالی بر روی گله‌های شتر در مشرق این استان را سنگین خواند و با بیان اینکه خشکسالی و وضعیت نامطلوب مراتع استان سمنان شترها را نیز به جان هم انداخته است، گفت: کمبود علوفه و سوءتغذیه شتران را به خوردن پشم یکدیگر و استفاده از مواد زائد کشانده است تا با خوردن پشم همدیگر نیاز بدن خود به مواد عالی را تأمین کنند.
 
دکتر سعیدی با اشاره به وابستگی شدید شتر به مراتع گفت: دامداران در این منطقه در خصوص جیره‌ی غذایی شتران و تعلیف‌دستی آنها کمتر توجه داشته‌اند و این امر از اواخر تابستان موجب نرسیدن مواد غذایی مناسب به شتران شده است.
 
این دامپزشک با اشاره به مشکل نرسیدن مواد عالی به شتران گفت: این امر سبب بروز عوارضی نظیر پشم‌ریزی و لخت شدن شتران شده و گله‌های شتر برای برطرف کردن نیازهای غذایی خود به مواد زائر و یا خوردن پشم هم روی بیاورند.
 
وی در پاسخ به این پرسش که آیا خوردن پشم در میان جمعیت شتران امری مرسوم است به خبرنگار ایسنا گفت: خیر این امر به هیچ عنوان مرسوم نبوده و تنها احساس گرسنگی و ضعف مفرط سبب این عمل می‌شود هر چند این عمل نیز تأثیری در کاهش ضعف آنان ندارد و نه تنها مواد مورد نیاز بدن آنان از این طریق تأمین نمی‌شود بلکه گاه برخی شترها نیز به‌علت عدم هضم این جسم خارجی در بدن به مشکلات گوارشی و سوءهاضمه دچار می‌شوند که سبب تلف شدن حیوان نیز می‌شود.
 
دکتر سعیدی با بیان اینکه در فصل زمستان مصرف انرژی و سوخت و ساز نیز در بدن این دام‌ها افزایش می‌یابد، افزود: در این فصل، کمبود علوفه و ضعف و لاغری در این دام‌ها نیز بیشتر نمود می‌یابد و از این‌رو باید در این راستا امور دام جهاد کشاورزی استان با اختصاص دادن علوفه و یا اعتباراتی خاص در این زمینه به دامداران کمک کند.
 
مدیرکل دامپزشکی استان همچنین با بیان اینکه بهره‌برداران نیز ضرورت دارد در این موقعیت، خود بحران را مدیریت کنند، خاطرنشان کرد: دولت و وزارت جهاد کشاورزی باید در برنامه‌ریزی کلان خود در بخش دامپروری از طریق اختصاص علوفه و یا اعتبارات ویژه به کمک دامداران به‌ویژه در مناطقی نظیر شرق استان سمنان بشتابند.
 
وی در خصوص اقدامات دامپزشکی استان در این خصوص به خبرنگار ایسنا گفت: هم‌اکنون رایزنی‌هایی برای دریافت اعتبار برای خرید مواد معدنی و مکمل‌های ضروری مورد نیاز بدن این دام‌ها انجام شده و قول اختصاص این اعتبارات نیز اخذ شده است.
 
این دامپزشک با بیان اینکه مکمل‌های غذایی باید به مرور و براساس برنامه در جیره‌ی غذایی شتران منطقه قرار گیرد، گفت: دادن مکمل‌های غذایی به شترها نیز نمی‌تواند در کوتاه مدت مشکل آنها را برطرف کند و از این‌رو باید برای جلوگیری از بیماری‌های ویروسی، میکروبی و تقویت سیستم ایمنی بدن آنها این مهم با برنامه انجام شود.
 
«فقر موادمعدنی» شترها را به خوردن پشم یکدیگر وا می‌دارد
هم‌چنین «مصطفی شاه‌حسینی» معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان سمنان نیز معتقد است: شترها بعلت فقر مواد معدنی نسبت به خوردن پشم یکدیگر اقدام می‌کنند.
 
شاه‌حسینی، از توزیع علوفه جو برای دام‌های سبک و سنگین در میان دامداران این استان خبر داد.
 
وی با اشاره به وقوع خشکسالی‌های متداولی در استان به فقر مراتع در این استان اشاره و خاطرنشان کرد: جهاد کشاورزی بمنظور کمک به بهره‌برداران و دامداران استان به‌صورت مدت‌دار از طریق شرکت پشتیبانی امور دام وابسته به جهاد کشاورزی علوفه جو را به قیمت مصوب دولتی و کمتر از نرخ آزاد در اختیار دامداران قرار داده است.
 
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص چرایی تغدیه برخی شتران دامداران بیارجمندی از پشم یکدیگر، گفت: در صورت صحت این موضوع شترها بعلت کمبود و فقر مواد معدنی اقدام به خوردن پشم یکدیگر کرده‌اند.
 
شترداران شترهای پروار خود را به مراتع نفرستند
شاه‌حسینی اظهار کرد: هم‌اکنون از سوی سازمان جهاد کشاورزی و اداره‌کل دامپزشکی استان پیشنهادی برای اخذ اعتبار از محل اعتبارات خشکسالی به کمیته بحران استان ارائه شده است که در صورت تأیید و تصویب آن، با توجه به فقر مراتع، مواد معدنی مورد نیاز دام‌های سبک و سنگین تهیه و در اختیار دامداران استان سمنان قرار می‌گیرد.
 
وی همچنین به شترداران نیز توصیه کرد: برای جلوگیری از عدم خسارت زیاد به مراتع حداقل از ورود شترهای پروار خود به مراتع جلوگیری کنند و به صورت دستی به آنها علوفه بدهند تا فشار و خسارت کمتری به مرتع وارد شود.
 
به هر روی چشم کشاورزان و دامداران بویژه در کویر تشنه، همیشه به آسمان پرستاره‌اش است و گوشش منتظر موسیقی بارش قطرات باران بر پوسته خشک زمین است.