فارن پالسی: هفت مردی که می‌توانند جانشین مالکی شوند

فرارو- تروریست های گروه داعش در حال تثبیت حضور خود در عراق هستند و بخش هایی از غرب و شمال غرب این کشور را تصرف کردند. در این شرایط بحرانی برخی بازیگران داخلی عراق، قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای سناریو کناره گیری و استعفای نوری مالکی از نخست وزیری را مطرح کرده اند. این گروه ها و کشورها معتقدند که او نتوانسته است تمام مردم عراق را راضی نگه دارد. مخالفان مالکی می گویند که به جای او باید دولت وحدت ملی تشکیل شود. این درحالی است که ائتلاف نوری مالکی در انتخابات اخیر مجلس این کشور به پیروزی رسیده است.

نوری مالکی درباره پیشنهاد مخالفانش می گوید: «درخواست برای تشکیل دولت نجات ملی کودتا علیه قانون اساسی عراق است.» مالکی می گوید ائتلاف او پیروز انتخابات شده است و طبق قانون اساسی عراق آنها باید دولت تشکیل دهند. در این شرایط نشریه فارن پالیسی ارگان سیاست خارجی آمریکا یک گام به جلو برداشته و هفت گزینه احتمالی برای جایگزینی مالکی را معرفی کرده است. گزینه هایی که بسیاری از آن ها از نزدیکان مالکی هستند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو فارن پالیسی در این گزارش خود آورده است: کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه سفری اعلام نشده به منطقه کردستان در شمال عراق رفت تا ارزیابی کند که آیا رهبران کرد تمایلی برای پیوستن به یک دولت متحد جدید در بغداد که قدرت بیشتری به کردها و سنی ها خواهد داد، دارند یا خیر. مسعود بارزانی در دیدار با کری اعلام کرد که این کشور در حال حاضر «با یک واقعیت جدید و یک عراق جدید روبرو است.»

مطمئنا این عراق جدید توسط شخصی بجز مالکی هدایت خواهد شد. با این وجود یافتن جایگزینی که مورد قبول تمام فرقه ها و احزاب سیاسی عراق باشد، به دلیل مشخصاتی که باید داشته باشد فوق العاده سخت است. وی باید شیعه باشد اما نه کسی مانند مالکی. وی باید ارتش را به خوبی بشناسد و بداند چطور نیروهای مسلح عراق را دوباره سرپا کند و بر ضدحملات علیه داعش نظارت کند. و از همه مهمتر اینکه بادی مهارت های دیپلماتیک را به خوبی بداند تا علیرغم تنش های مداوم میان آمریکا و ایران، بتواند هم با واشنگتن و هم با تهران کار کند.

با این حال لیست مدعیان نخست وزیری در عراق چندان بلند هم نیست. در ادامه لیست سیاست مدارانی که به عقیده مقامات آمریکایی، تحلیل گران غربی و دیپلمات های عرب می توانند جایگزین مالکی شوند آورده شده است:

عادل عبدالمهدی

شغل فعلی: فعلا خارج از دولت

سابقه کاری: معاون سابق رئيس جمهور، دکترای اقتصاد

وابستگی سیاسی: مجلس اعلای اسلامی عراق

عبدالمهدی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ یکی از دو معاون رئیس‌جمهور عراق بود و در دولت موقت عراق پس از سقوط صدام وزیر دارایی بود. وی یکی از کاندیداهای تصدی پست نخست‌وزیری پس از انتخابات مجلس نمایندگان عراق ۲۰۰۵ به شمار می‌رفت که در رأی‌گیری داخلی «ائتلاف ملی عراق» با یک رأی مغلوب نوری مالکی شد. وی کاندیدی میانه رو محسوب می شود که به دلیل همکاری با اقلیت کردها در شمال عراق شهرت دارد. وی در سال ۱۹۶۹ به فرانسه رفت و با گروه‌های فکر این کشور و نشریات عربی و فرانسوی همکاری داشت. عبدالمهدی در دهه ۱۹۷۰ از اعضای برجسته حزب کمونیست عراق بود. با وجود آنکه طی دهه های 70 و 80 میلادی روابط نزدیکی با ایران ایجاد کرد، سکولارتر از دیگر کاندیدهای شیعه است.

فلاح فیاض

شغل فعلی: مشاور امنیت ملی

سابقه کاری: عضو کابینه دولت در زمان نخست وزیری نوری المالکی

وابستگی سیاسی:  حزب دعوت اسلامی

شخصیتی نه چندان برجسته نسبت به دیگر گزینه های احتمالی جایگزین نوری المالکی، فلاح فیاض است که به دلیل تجربیاتش در مذاکره با فرقه های عراق ممکن است شانس بیشتری داشته باشد. وی همچنین از تجربیات بالایی در زمینه های امنیتی و سیاست خارجی برخوردار است و از جمله افرادی بود که در سال 2011 به منظور میانجیگری برای پایان دادن به درگیری های سوریه به این کشور سفر کرد.

طارق نجم

شغل فعلی: مشاور نوری المالکی

سابقه کاری: کارمند مالکی

وابستگی سیاسی: حزب دعوت اسلامی

طارق نجم یکی از نزدیک ترین مشاوران نوری المالکی محسوب می شود. وی از مالکی به ایران نزدیک تر است، از منافع شیعیان دفاع می کند و آنقدر به جانشینی رئیس خود علاقه دارد که در عراق به «نخست وزیر سایه» شهرت دارد. در افشاگری های سال 2009 ویکی لیکس عنوان شده بود که رفتار سرد و کم حرف وی نشان دهنده شخصیت انتقادی دولت مالکی است.

حسین شهرستانی

شغل فعلی: معاون نخست وزیر در امور انرژی

سابقه کاری: وزیر نفت سابق، دانشمند هسته ای

وابستگی سیاسی: ائتلاف دولت قانون

شهرستانی یکی از معاونان اصلی مالکی بوده و معمار برنامه هایی محسوب می شود که صنعت نفت عراق را به روی شرکت های خارجی گشود. وی که یک دانشمند هسته ای محسوب می شود، 10 سال در زندان ابوغریب صدام زیر شکنجه بود. وی در سال 1990 از انفرادی خارج شد و یک سال بعد در میان آشوب های کمپین بمباران آمریکا از زندان گریخته و به ایران رفت. پیش از این شایعاتی در مورد احتمال نخست وزیری وی مطرح شده بود اما شهرستانی مکررا اعلام کرده که تمایلی به این پست ندارد.

احمد چلبی

شغل فعلی: خارج از دولت

سابقه کاری: دبیرکل سابق کنگره ملی عراق 

وابستگی سیاسی: کنگره ملی عراق

چلبی پیش از حمله آمریکا و متحدانش به عراق، در غرب یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مخالف صدام به شمار می‌رفت. وی یکی از شخصیت های کلیدی است که در حمله دولت جورج بوش به عراق به این کشور کمک کرد. وی و گروهش دسترسی کاملی به اطلاعاتی داشتند که مسئله جنگ را تشدید کرد. وی سال‌ها برای سرویس‌های جاسوسی آمریکا کار کرده است.

ایاد علاوی

شغل فعلی: خارج از دولت

سابقه کاری: نخست وزیر سابق

وابستگی سیاسی: ائتلاف العراقیه

قدرتمندترین رقیب نوری المالکی، علاوی است که نشان داده می تواند از خطوط فرقه ای عراق عبور کند. وی در سال 2010 ائتلافی را راه اندازی کرد که شامل سنی ها و شیعه ها می شود و در نهایت هم آرای بیشتری نسبت به مالکی آورد اما قادر نبود که دولت تشکیل دهد. علاوی از سال 2004 تا 2005 به عنوان نخست وزیر عراق خدمت کرد و در همان دوره روابط نزدیک خود را با واشنگتن حفظ کرد. در میان اسنادی که تاکنون منتشر شده نشانه هایی از این اقدام علاوی به چشم می خورد که در سال 2004 گروهی از بازداشتی ها را شخصا اعدام کرده بود. با جود اینکه وی شخصا این مسئله را رد می کند، معاونانش در محافل خصوصی به این مسئله به عنوان نشانی از توانایی های وی برای ایجاد امنیت کشورش اشاره کرده اند.

بیان جبر

شغل فعلی: خارج از دولت

سابقه کاری: وزیر سابق کشور، امور مالی، مسکن و ساخت و ساز

وابستگی سیاسی: شورای عالی اسلامی عراق

چهره به شدت جنجالی مانند جبر با پذیرفتن تصدی وزارت کشور ممکن است بهترین شانس خود برای نخست وزیری را از بین برده باشد. جبر در دوره نخست وزیری ابراهیم جعفری این وزارتخانه را مدیریت می کرد. بر اساس گزارش های کسب شده جبر در حال لابی کردن برای پست نخست وزیری است.