جامعه باید از دگم‌های سنت رها شود/ ما حق نداریم در عقاید و زندگی مردم وارد شویم

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه مهمترین کار کشور عقلانی کردن مدیریت است افزود: این کار باید از همه جا شروع شود، از مدرسه تا دانشگاه باید عقل را در نظر بگیریم.

آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در نشست فرهیختگان، نخبگان، اصحاب فرهنگ و هنر که امروز در مرکز کتابخانه ملی برگزار شد با ابراز خرسندی از حضور در این مراسم گفت: بهتر دیدم صحبت را از مطالبی آغاز کنم که میهمانان و سخنوران قبلی مطرح کردند و سوژه بگیرم و در مورد آنها صحبت کنم، البته من اگر می دانستم در این مراسم قرار است آثار من مورد بررسی قرار گیرد قبول نمی کردم چون این جلسه تنزل پیدا می کرد.

وی سپس با بیان این که این جا یکی از کتاب های من معرفی شد افزود: بحثی که الان می خواهم بکنم در مورد همین کتاب است و آن کتاب روشنفکری دینی و آزاد اندیشی دینی است که مطالب آن را خودم نوشتم و در مقوله فرهنگ بسیار مهم است.

هاشمی با بیان این که جامعه ما از حالات سنتی عبور کرده افزود: به فضل میلیون ها فرد تحصیل کرده، روحانی و دانشگاهی الان جامعه فرهیخته ای داریم. مبحث اصلی که امروز می خواهم مطرح کنم مبنایش تعقل است. جامعه باید عقلانی شود و از دگم هایی که سنت به جامعه تحمیل کرده باید رها شود نه این که سنت را فراموش کنیم ولی به هر حال شرایط زمان و مکان که جزو دستورات اسلامی است را باید مراعات کنیم

وی با اشاره به اینکه مهمترین کار کشور عقلانی کردن مدیریت است افزود: این کار باید از همه جا شروع شود، از مدرسه تا دانشگاه  باید عقل را در نظر بگیریم که خیلی جاها عقل جایش خالی است زیرا که عقل باید سرمنشاء باشد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در اسناد معتبر ما که همه قبول دارند دو پیغمبر برای انسان ها است. یکی پیغمبر باطن که عقل است و دیگری رسول که در اختیار ما گذاشته شده.

وی با بیان این که ما نمی توانیم از عقل غفلت کنیم اظهار داشت: علت هم این است که دوره پیغمبر تمام می شود و طبیعی است آن موقع شرایطی نبوده که همه چیز گفته شود لذا عقل باید دخالت کند.

هاشمی رفسنجانی با بیان این که آرزو دارم برای نجات فرهنگ اقدامی کنم افزود: دوست دارم کاری انجام بدهم برای این تلقی که از فرهنگ می شود مثلاً برخی از نیروهای سنتی در بحث فرهنگی مسایل شان آرایش و رنگ مو و موسیقی و اینها است و جلسه را بر هم می زنند و خیال می کنند فرهنگ این است. فرهنگ این نیست، اگر هم باشد یک هزارم است از فرهنگ.

وی افزود: جامعه را باید عقلانی کنیم و جلوی دگماتیسم جامعه که رنج می دهد را بگیریم. یک بار آقا در دوران ریاست جمهوری مساله تهاجم فرهنگی را مطرح کردند. در نماز جمعه همه گفتند روسری و این جور مسایل. آقا گفتند ما چی گفتیم، اینها چی گفتند. بله. عفت از مظاهر فرهنگ است ولی باید به مساله فرهنگ جور دیگر توجه کنیم.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: فرهنگ باید مصداق خاص رهبری باشد و من می دانم رهبری راضی نیستند که سال فرهنگ دنبال اینها باشیم که کسی که خوب می خواند را از میدان به در کنند و خانمی که قیافه خوبی دارد پیدا نشود. این حضور و این رفتار منفی است که وجود دارد و در اصل در دین ما هم آمده.

وی ادامه داد: ما حق نداریم در عقاید و زندگی مردم وارد شویم و در زندگی مردم تجسس کنیم. ما حق نداریم افکار مردم را بفهمیم چه برسد به این که اسرار آنها را افشا کنیم ما نباید به اسم امنیت مرتکب چنین خطایی شویم. ما حق نداریم از منازل و ماشین های مردم شنود کنیم. این کارها ضداخلاقی است.

 هاشمی در ادامه به خاطره ای از دوران قبل از انقلاب و نقش محمود دعایی در آن دوران اشاره کرد و گفت: از همان روزهای اول مبارزه با دعایی و با دوستان دیگر در میدان بودیم. همه ما اسم مستعار داشتیم، اسم ایشان علی خراسانی و یکی دیگر  علی اراکی بود. اسم ها همه مخفی بود در این کارها بالاخره لو رفتیم. بعد از سال 46 جشنی گرفته بودند و من مقاله یا در مورد این جشن نوشتم با نام عزایی به نام جشن. آقای دعایی پلی کپی کردند و منتشر شد ولی این مقاله لو رفت و من را گرفتند و بردند و به دنبال آقای دعایی می گشتند می خواستند او را بگیرند اما نتوانستند و مرتب مرا تحت فشار گذاشتند تا بگویم او کجاست. ما را در اتاق های تاریک نگه می داشتند و طلبه های جوانی که چهره هایشان شبیه ایشان بود را می آوردند و می پرسیدند این بود یا نه و من هم می گفتم نه. بالاخره آقای دعایی دست بسیار خوبی داشتند در فرار کردن، لذا پیغام دادیم به ایشان که از ایران برود و دعایی رفت عراق پیش امام(ره)، جایی که همه ما آرزو داشتیم برویم.

وی ادامه داد: یک دفعه ما صدای ایشان را از رادیو عراق شنیدیم، خیلی خوب صحبت می کرد ولی خاطره شیرین من این است که می خواهم الان بگویم. ایشان مادری داشتند در ایران که بسیار پیر بود و از این مساله بسیار ناراحت بود لذا تصمیم گرفتم مادرشان را برسانم به آقای دعایی. بالاخره در اطرافیان ما کسانی بودند که هویت عراقی داشتند. یک برگه کوچکی بود که برای ایشان گرفتیم. سوار ماشین خودم کردم و بردم گاراژ به همراه یک هدیه قالیچه دستباف ایرانی و چیزی مثل یک کتاب درست کردیم که اطلاعات داخل در آن بود می خواستیم برسد دست امام و خدا را شکر این کار انجام شد و من بسیار خوشحالم که مادر را به پسرشان رساندم.

هاشمی رفسنجانی در ادامه سخنان خود به تشریح کتاب آزاداندیشی دینی خود پرداخت و گفت: جزوه ای که نوشتم بنام آزاداندیشی دینی است. دو مطلب در این رابطه مطرح است یکی اینکه آزاداندیشی کاملا مطلق باشد اما من اعتقاد دارم باید آزاداندیشی در چارچوب اسلام و در فهم اسلام باشد. این دو را مقایسه کردند، امتیازاتی به آن دادند و امتیازاتی به این و نتیجه این شد که حکم عقل حجت است.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به روایتی از ائمه اطهار(ع) افزود: فرهنگ ما باید مکارم اخلاقی باشد. باید بتوانیم مکارم اخلاقی را شکل دهیم که در این صورت جامعه، موعود الهی است. مکارم اخلاقی 75 مورد است که در مقابلش 75 مورد رذایل اخلاقی داریم، مثل صداقت در مقابل ریا، شجاعت در مقابل ترس از وارد شدن به حقیقت. اخلاق ما اینها است و اینها باید ارج نهاده شود.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه امسال، سال فرهنگ است خدمتی که می توانیم بکنیم در راستای سخنان رهبری انجام دهیم این است که فرهنگ اسلامی را تعریف کنیم و جامعه را روی اینها تقویت کنیم. همه این کارها که انجام می شود، ضد اخلاقی است، مثل خیانت اما اگر اسلام را مراعات کنیم فساد و دست اندازی به اموال مردم از بین می رود.

هاشمی رفسنجانی با اشاره به اینکه جامعه را باید با اخلاقیات اسلام همراه کنیم، افزود: من کمک می کنم و آقایان هم شروع کنند یک معنی و مصداق که رهبری می خواهد پیدا کنند را انجام دهند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطر نشان کرد: ما یک کشور تازه رسیده نیستیم و هزاران سال تمدن داریم، لذا واقعا یکی از مجموعه های عظیم دنیا در اسناد هستیم و اگر موزه های مهم دنیا را ببینید آثار ایرانی در همه آنها وجود دارد و این مراکز و اسناد را باید بیشتر به مردم معرفی کنیم.