bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۱۸۸۷۵۰

لطفیِ سیاسی

زندگی محمدرضا لطفی دو بخش عمده دارد: یک بخش مملو از فعالیت های سیاسی و بخش دیگر سرشار از درویشی و درونگرایی. هر دو بخش از زندگی وی تاثیرات مستقیم و انکار ناپذیری بر روند موسیقی دستگاهی ایران داشته است. چنانکه از گرایشات سیاسی وی در دهه 50 برخی از آثار بی بدیل چاووش و از تمایلات درویشی او تکنوازی های بداهه بی نظیر پدید آمده است.
تاریخ انتشار: ۱۲:۱۶ - ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۳

فرارو- مرتضی واعظ؛ زندگی محمدرضا لطفی دو بخش عمده دارد: یک بخش مملو از فعالیت های سیاسی و بخش دیگر سرشار از درویشی و درونگرایی. هر دو بخش از زندگی وی تاثیرات مستقیم و انکار ناپذیری بر روند موسیقی دستگاهی ایران داشته است. چنانکه از گرایشات سیاسی وی در دهه 50 برخی از آثار بی بدیل چاووش و از تمایلات درویشی او تکنوازی های بداهه بی نظیر پدید آمده است.

لطفی در مصاحبه ای در خصوص آغاز گرایشات سیاسی خود گفته است: «من در یک زندگی فئودالی بزرگ شدم، یعنی ارباب و رعیتی، بچه که بودم به سرزمین کشاورزی می‌رفتم و دوره وجین و کندن پنبه و کمباین زدن بود کارگرها هم کار می‌کردند و آن فقر مردم در آن زمان خیلی روی من اثر گذاشت و احساس کردم بی‌عدالتی وجود دارد و به دنبال چرایی آن رفتم و دیدم این موضوع در همه جا هست، از همان زمان تاکنون هم به این فکر بودم که وظیفه من در برابر جامعه چیست.»

اگرچه ممکن است محمد رضا لطفی خود هیچگاه توده ای نبود باشد اما قطعا در برهه ای از زمان با عقاید چپ نزدیکی هایی داشته است. رابطه معنوی عمیق و دیرینه با «هوشنگ ابتهاج» شاعر و غزل سرای نامی معاصر که تا سال 92 نیز از حقانیت سوسیالیسم دفاع می کرد، نوازندگی زیر صدای احسان طبری معروف ترین و برجسته ترین چهره نظری حزب توده در ایران در اثری به نام «از میان ریگ ها و الماس ها» و تمجید از «امیر پرویز پویان» نویسنده نخستین اثر تئوریک مارکسیستی در ایران پیرامون مبارزه مسلحانه، در سرود «شب نورد» حاکی این نزدیکی هاست.

علاوه بر اینها لطفی خود در سال 58 در روزنامه آیندگان (از روزنامه های وابسته به حزب توده) مطلبی با مضمون رابطه دیالکتیکی هنرمند و توده را می نگارد و از تاثیر و تاثر این دو می نویسد. او همچنین برای برخی از احزاب از جمله «کانون صلح و آزادی» مارش های سیاسی می سازد. بند هایی از تصنیف «سپیده» سروده هوشنگ ابتهاج آشکارا به شعارهای این گروه اشاره دارد.

تاثیرات ساخته های او به همراهی گروه شیدا تا بدان جا رسید که مهدی کلهر مشاور رسانه ای محمود احمد نژاد از قول آقای بروجردی داماد امام می گوید: «امام (ره) پس از شنیدن این سرود ( ایران ای سرای امید) که برای اولین بار از تلویزیون پخش شد با یک تبسم فرمودند که الحق همان سرودی است که دنبالش بودیم.»

اما با شروع جنگ و آغاز درگیری های سیاسی، لطفی در میانه دهه 60 به امریکا رفت او در مصاحبه ای گفته است که «رفتنم از ایران روی اجبار بود، چون فضای کار را از من گرفته بودند … ترجیح دادم بروم خارج از کشور و در شرایطی که کسی مزاحم من نیست، کار کنم.» با اتمام جنگ و در سال 72 به خیال آنکه فضا برای کار فراهم شده است، بازگشت. مکتب خانه اش را راه انداخت اما وزارت خانه مصطفی میر سلیم در آن را بست.

چند سالی به گفته خود یکی زندگی «دو زیستی» میان ایران و امریکا اختیار کرد و در دوران اصلاحات چهار سال به ایران نیامد. لطفی در مصاحبه ای دلیل آن را قتل های زنجیره ای و فقدان امنیت جانی عنوان کرده است. او در این دوران منتقد سیاست های فرهنگی دولت در خصوص بازکردن فضا برای موسیقی پاپ و  عدم حمایت از موسیقی ملی بود.

در اوایل دوران احمدی نژاد او بالاخره پس از یک غیبت 25 ساله به ایران بازگشت. لطفی در همان زمان در مصاحبه ای گفت بود: «حسن نیت مسئولان بیشتر شده و فضا برای کارهای من بازتر است و در یک لغت این بار من امیدوارتر هستم.» اگرچه ارتباط قدیمی او با مهدی کلهر مشاور رسانه ای احمدی نژاد این امید را در دل لطفی زنده کرده بود. شاید اندیشه های چپ گرایانه احمدی نژاد در این بازگشت بی تاثیر نبوده باشد. کما این که احمدی‌نژاد از اولین کسانی بود که برای درگذشت لطفی پیام تسلیت فرستاد و نوشت: او با شناخت نظام سلطه و سازوکار آن و با دریافت عمیق مسئولیت‌های سنگین آزادی ‌خواهان و عدالت‌طلبان در عصر حاضر، روح پربار خود را در راه اعتلای هنر انسان‌ساز و آگاهی بخش صرف نمود و متاسفانه در گمنامی به دیار باقی رحلت کرد.

ارتباط لطفی با کلهر مشاور احمدی نژاد به زمان انتشار چاووش ها بر می گردد که گویا شعر یکی از تصانیف را مهدی کلهر سروده است. در سال 86 او در مصاحبه ای چهارساعته با کیهان فرهنگی و با حضور مهدی کلهر از حضور دایم خود در تظاهرات های ضد طاغوت و رفت و آمدش به خانه آیت الله طالقانی در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و حضور در جبهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی سخن گفت.

لطفی در حوادث پس از انتخابات سال 88 با انتقاد از شجریان در مصاحبه ای با نشریه آسمان گفت: «من اصلا دوست ندارم هنرمندان‌مان تريبون خودشان را از داخل به خارج از كشور ببرند. به همين دليل شخص من هرگز با بي‌بي‌سي مصاحبه نكرده‌ام. بي‌بي‌سي، صداي آمريكا، راديو بين‌المللي فرانسه و يا ساير رسانه‌هاي آن‌طرفي در 10 سال اخير مواضع اپوزيسيون به ايران دارند و گاهي اوقات نيز كار را به براندازي حكومت نيز مي‌كشانند. 

مهدی کلهر در سال 89 از سمت خود برکنار شد و در سالهای پایانی دوران احمدی نژاد لطفی مورد بی مهری مسئولان قرار گرفت و کنسرت هایش با لغو مجوز روبرو شدند و انتشار آلبوم های او نیز با ممیزی های سختگیرانه مواجه شد. او در مصاحبه ای گفته است: « اگر آقایان مسوول کارشکنی نمی‌کردند، شاید در طی این هفت سال می‌توانستم به جرئت بگویم 70 آلبوم، 50 دی وی دی تصویری و 50 کتاب و مجله منتشر کنم.»

منابع
1-سایت تاریخ ایرانی، مقاله امید ایران مهر با عنوان تفنگم را بده تا ره بپویم/ مروری گذرا بر زندگی و مبارزات امیرپرویز پویان
2-مصاحبه با خبر آنلاین در تاریخ 15 تیر 92
3-مجله شهروند امروز مقاله ای با عنوان جامعه‌شناسی سیاسی و تاریخی «شیدا» به قلم فرید اسدی دهدزی (شماره 116)
4-گفتگو محمدرضا لطفی و مهدی کلهر با کیهان فرهنگی (شماره 251)
برچسب ها: لطفی توده
bato-adv
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
استاد لطفی سیاست خاصی نداشته جز حفظ موسیقی اصیل ایرانی. چه قبل انقلاب چه بعد از انفلاب. انقلابی بودن هم تنها به مموتی و پایداری ها بر نمیگرده. هر کسی برای فرهنگ این کشور و اسلام زحمت کشیده انقلابی بوده
دومحم از سیمره
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۲۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
گر هنری دارد و هفتاد عیب/دوست نبیندبجز آن یک هنر
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۳۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
چرا ما فكر مي كنيم اگر كسي در يك موضوع خاص استاد است بايستي در مابقي مقولات هم كامل باشد .استاد محمد رضا لطفي در رابطه با موسيقي اين مملكت بسيار زحمت كشيد بطوريكه بي شك تمام كساني كه در دهه هاي 50 و 60 با موسيقي ايراني آشنا شدند و به اين موسيقي رو آوردند تحت تاثير ساز اين استاد بوده و ار طريق او اساتيدي چون شجريان ، عليزاده ، .... را شناختند
براي همين منظور من فكر مي كنم بهتر است تفكرات شخصي هر فرد را با تاثير گذاري او در امري كه در آن تخصص دارد را قاطي نكنيم
فرزام
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۲۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
تاریخ برای انسانهایی مانند استاد لطفی ثابت کرده که قضاوت صحیحی خواهد کرد.وآن اینستکه اثری از سیاستمداری او نخواهد بود فقط و فقط موسیقی اوست که شنیده خواهد شد.برای مثال آیا عقاید سیاسی درویش خان آقا حسینقلی صبا خالقی وزیری برای شما الان اهمیت دارد؟
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۴۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
چـون صـبـا بـا تـن بـيـمـار و دل بـي‌طـاقت بــه هــواداري آن ســرو خــرامــان بـروم
در ره او چـو قـلـم گـر به سرم بايد رفت بـا دل زخـم کـش و ديـده گـريـان بروم
نذر کردم گر از اين غم به درآيم روزي تـا در مـيکده شادان و غزل خوان بروم
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۲۴
ناشناس
Romania
۱۲:۲۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
فرارو چرا تفتیش عقیده؟
لطفی هر چه بود استاد مسلم تار بود و شناسنامه ی هنری ایشان اولویت دارد به شناسنامه ی سیاسی شان.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۴۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
چرا زورت میاد
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۳۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
شما معنی "تفتیش عقیده" را می دانید؟ این نقل عقاید است. تفتیش یعنی پرسیدن و بازجویی.
بد ایشان را نگفتند عقایدشان را گفتند.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۱۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
میخواست نشان دهد در مقایسه با شجریان چقدر روراست و مرد بود. به همین خاطر، علیرغم اختلاف سلیقه، همه دوستش داشتند.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
بهترین نوازنده ی دنیا هم که باشی اما به مردم و ازادیشون پشت کنی از چشم ها میافتی .
هنرمند اونی هست که پشت مردم کشورش باشه. مثل اقای شجریان عزیز
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۰۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
شجریان هنر نفهمیده چیه
هنرمندی که دل به حکومت طاغوت میده رو می گی هنرمند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۱۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
عزیز شما بد گرفتی مثل خیلی ها
آقا محسن
Canada
۱۴:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
ناشناس جان، به نظرم مقاله خوب و مفیدی هست. بد هم نیست که گرایشات سیاسی هنرمند هم بررسی شود. توهینی هم به هنر استاد نشده در این مقاله. ای کاش همه مثل نویسنده این مقاله چپ و راست را دوستدار و دلسوز ایران میدانستند، نه دشمن و ضد انقلاب و فریب خورده و عامل بیگانه و از این دست القاب.

خدا رحمت کند لطفی را. هر چه بود هنرمند بی نظیری بود.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۵۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
تار دگر لطفی ندارد...
ناشناس
Denmark
۱۶:۰۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
روزنامه ایندگان سال 1358 وابسته حزب توده نبود و برای اطلاع نویسنده این مقاله یاید ذکر کرد که روزنامه ایندگان سالهای قبل از کودتای مرداد 1332 وابسته به انتشارات حزب توده بود!
سپيدار
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
اگر آقایان مسوول کارشکنی نمی‌کردند، شاید در طی این هفت سال می‌توانستم به جرئت بگویم 70 آلبوم، 50 دی وی دی تصویری و 50 کتاب و مجله منتشر کنم.»
ناشناس
United States of America
۱۸:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
بسیار مقاله و تقسیم بندی پیش پا افتاده و از سر نا
اگاهی بود. آقا جان اوایل انقلاب مگه کسی هم بود که تمایلات چپ نداشته باشه؟ بعد هم شیوه نوازندگی لطفی از همان ابتدا تحت تاثیر موسیقی خانقاهی بود.
حمید
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۴۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
رطب خورده منع رطب کی کند
بعد بیست و پنج سال.... از شجریان انتقاد فرمودند؟
مهرداد
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۲۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
این یک جر وبحث بین دو استاد بزرگ بوده . به ماها چه ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ هر دو عزیزند . خداوند استاد لطفی رابیامرزد و به استاد شجریان هم عمر طولانی عطافرماید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۲۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
خداوند رحمتشان فرماید ...یک هنرمند انقلابی بودند ... کاش تمام هنرمندان ایشان را الگوی خود قراردهند.. هنرمندی که بسیار زیبا اذان میگفت و عاشق پیامبر ص بودند...مردی که هرگز با امریکا همصدا نشد...
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۱۹ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
شما هم سو استفاده نکن
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
همين شجريان نبود كه مردم ايران تو مصاحبش توهين كرد!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
هنر جای خودش . بعد از 26 سال همکاری با کلهر و احمدی نژاد جای خودش.روحش شاد از بابت یک هنرمند
زنده باد استاد شجریان
دوستدار رسواگر فتنه دلبر
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۴۱ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۵
خدا لطفی ، احمدی نژاد و همه مارا رحمت کند و در آن دنیا دوباره در کنار هم جاودانه زندگی کنیم
مجله فرارو