در سال گذشته دولت وعده ایجاد 2.5 ميليون شغل را به جامعه بيكاران داد. وزير كار اوایل امسال گفت 1.6 ميليون شغل ایجاد شده است. کارشناسان اما تردید دارند و از این سخن می گویند که بسیاری از شغل ها از دست رفته است.
به گزارش فرارو، از سوی دیگر به گواه آمار بيمه شدگان سازمان تامين اجتماعي دولت 300 هزار شغل هم ايجاد نكرده است. اين موضوع را حسين راغفر مي گويد. او همچنين پيش بيني مي كند كه نرخ بيكاري در سال جاري افزايش بي سابقه اي در مقايسه با 30 سال گذشته داشته باشد.
عضو كمسيون برنامه و بودجه هم وعده سال گذشته دولت را شوخي دانسته است. او معتقد است در سال هاي اخير نه تنها فرصت شغلي مناسب ايجاد نشده، بلكه بسیاری از فرصت های شغلی نیز از دست رفته است. او اين موضوع را در اثر برخی از سیاست ها از قبیل افزایش نرخ ارز و عدم پرداخت سهم تولید از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها مي داند. جعفر قادري معتقد است كه روند رو به رشد بيكاري در سال جاري ادامه خواهد داشت.
بيكاري به روايت آمار اما
تازه ترین گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می دهد، نرخ بیکاری در جمعیت بالای ۱۰ سال کشور طی بهار سال ۹۱ به ۱۲.۹ درصد رسیده است. این رقم در مقایسه با زمستان سال ۹۰ که بیکاری ۱۴.۱ درصد اعلام شده بود معادل ۱.۲ درصد کاهش نشان می دهد.
همچنین، نرخ بیکاری برای ۳ ماهه ابتدای سالجاری در ۲۱ استان دورقمی، ۹ استان تکرقمی و برای ۴ استان بالای ۱۷ درصد بوده است، و خراسان جنوبی کمترین و ایلام بیشترین بیکاری را ثبت کردهاند.
وزير كار پیش از این وضعيت اشتغال را مناسب دانسته بود. وی گفته بود: «قانون برنامه برای هر سال رقمی را مشخص نکرده که ما سالانه متعهد به انجام آن باشیم اما دولت با توجه به ظرفیتی که در کشور وجود داشت تصمیم گرفت تا به این رقم برسد ولی با وجود برخی موانع و مشکلات توانست به ایجاد ۱.۶ میلیون شغل دست یابد که این هم رقم بزرگی بود.»
بررسی آمارهای موجود در زمینه نرخ بیکاری و وضعیت اشتغال به کار جوانان در کشور طی 7 سال اخیر نشان می دهد که فاصله نرخ بیکاری جوانان در فاصله سالهای 84 تا 90، 2 برابر نرخ بیکاری کل کشور بوده است.
نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله به عنوان اصلی ترین گروه کارجوی کشور فاصله زیادی با نرخ بیکاری کل در 7 سال اخیر داشته است. این اختلاف و فاصله در دو سال 89 و 90 بیشتر نیز شده است.
دلايل و راهكارهاي بحران در جديدترين اظهار نظر وزير تعاون، كار و امور اجتماعي نظام آموزش عالي را مقصر مي داند. او شيوه آموزش را علت اصلي بيكاري تحصيل كنندگان مي داند. او مي گويد: «دانشآموختگان ما هنوز نتوانستند به شغل مناسبی دست پیدا کنند و نرخ بیکاری میان لیسانسها 10 برابر تحصیل کردگان دیپلم و زیر دیپلم است که در این زمینه باید آسیب شناسی کرد و پرسید چرا این نظام آموزش عالی که به این خوبی پیشرفت کرده است نتوانسته زمینههای ایجاد بازار کار را برای دانشآموختگان فراهم کند».
اما عضو كمسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس طرح هاي غير كارشناسي دولت را عامل افزايش نرخ بيكاري مي داند.
شفیعی تاکید مي كند كه بخش خصوصی نوپا و ضعیف است. بنابراين نمیتواند نیروی کار جذب کند. او مي گويد دولت در حال اجرای سیاست های تعدیل است بنابراین نمی تواند فرصت های شغلی مناسب و جدید را ایجاد کند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم معتقد است: «ساختار اداری، مدیریتی، قانونی و بسیاری از قوانین و مقررات مانع تولید و اشتغال است که نیاز به تحول دارد.»
هر چند بر اساس قانون هدفمندي يارانه ها دولت ایران می تواند ۲۰ هزار میلیارد تومان از بابت افزایش قیمت، درآمد داشته و دراین بین نیمی از این درآمد را برای مقابله با تورم به صورت نقدی بین مردم توزیع کند.3۰ درصد از این در آمدها نیز به تولید کنندگان و ۲۰ درصد به دولت به منظور جبران خسارات ناشی از افزایش حامل های سوخت تعلق می گیرد.
اما رئيس جمهور در آخرين گفتگوي خبري گفت: سال گذشته 80 درصد بودجه هدفمندی را مستقیما به مردم پرداخت کردیم. 20 درصد باقیمانده را نیز صرف حمایت از تولید و بخش های تولیدی کردیم. اما یک عده باز انتقاد کردند و این را قبول نکردند.
اما دکتر محمد خوش چهره استاد اقتصاد دانشگاه تهران و نماینده مجلس هفتم معتقد است كه اشتغال از دل توزیع پول بدست نمی آید؛ بلکه از دل تولید ملی حاصل می شود. لذا با رفع موانع تولید ملی و شتاب دادن به آن، رفاه بالا رفته و به تبع آن اشتغال ایجاد می شود و بیکاری از بین می رود و متعاقبا درآمد و سرمایه گذاری افزایش پیدا می کند.
به گفته كارشناسان افزايش نرخ ارز و تبعات آن هم در رشد نرخ بيكاري موثر بوده است. وقتي كارخانه نمي تواند مواد اوليه را به صورت قبل تهيه كند اين كمبود در توليد تاثير خواهد داشت. كاهش سود در اثر افزايش هزينه موجب مي شود تا كارخانه دار نتواند به نیروی خود حقوق پرداخت کند. بنابراين دست به تعديل نيرو مي زند. با افزايش هزينه، توليد كاهش مي يابد و دولت با ارز حاصل از فروش منابع طبيعي دست به واردات مي زند.
در همين رابطه حسين راغفر از اخراج و بيكاري صدها هزار كارگر طي يك سال گذشته خبر مي دهد. او مي گويد واردات بي وريه كالا و ورشكستگي واحدهاي توليدي كشور آمارهاي دولت را در خصوص ايجاد اشتغال رد ميكند.
دهه شصتي ها افزايش يكباره جمعيت در دهه 60، مشكلات زيادي را براي كشور در مقاطع مختلف به وجود آورده است. بحران كمبود شير خشك در دهه اول انقلاب، مدارس چند شيفته در دهه هاي بعدي، مساله كنكور و اكنون اشتغال. با ورود اين بخش از جمعيت به دوران ميان سالي و سالمندي مي بايست منتظر مشكلات جديدي بود. در همين رابطه رييس مركز آمار ايران موضوع سالمندان را چالش جدي جمعيتي در 30 سال آينده مي داند.
نمودار ساختار سنی جمعیت در سال 1428
رييس مركز آمار ايران با اشاره به هرم سني كشور بر اساس سرشماري سال 90 مي گويد: «در هرم سني دو مستطيل زرد رنگ وجود دارد يكي از آنها مستطيل گروه 20 تا 23 سال است و اوج بهرهوري جمعيت ماست و اگر زيرساخت، امكانات و شغل فراهم باشد با توجه به سطح تحصيلات ميتوان حداكثر بهرهوري را داشت. اين در واقع موج جمعيتي دهه 60 و متولدين دهه 60 هستند اما مستطيل زرد رنگ ديگر بسيار نگرانكننده است چرا كه به اندازه مستطيل بالا عرض ندارد و نشان ميدهد كساني كه ازدواج ميكنند و تشكيل خانواده ميدهند به ويژه دهه شصتيها، حاضر نيستند فرزند زيادي داشته باشند.»