علل افزايش قيمت برنج در كشور طي روزهاي اخير

 

عضو هيات علمي موسسه تحقيقات برنج كشور در گفت و گوي تفصيلي با فارس از علل افزايش قيمت برنج طي روزهاي اخير در كشور سخن گفته است. 

غلامرضا خانكشي پور  گفت: با وجود توليد بيش از 2 ميليون تن برنج در كشور و واردات برنج، برخي دلالان با ايجاد كمبود مصنوعي و احتكار برنج باعث افزايش مصنوعي قيمت برنج شده‌اند. 

عضو هيات علمي موسسه تحقيقات برنج كشور گفت: شاليزارهاي شمال به خاطر مشكل كم آبي و خشكسالي امسال نسبت به سال گذشته 50 درصد عقب افتادگي در زمان كشت مواجه شده‌اند و انتظار مي‌رود به 10 تا 15 درصد شاليزارها آب نرسد. 

خانكشي پور افزود: با گرم شدن هوا و شرايط خشكي، اگرچه حدود 10 تا 15 درصد آب به شاليزارها نمي‌رسد، اما با افزايش عملكرد در واحد سطح كاهش توليد جبران شده و پيش‌بيني مي‌شود، توليد برنج در سال 87 نسبت به 86 كاهش نداشته باشد. 

عضو هيات علمي موسسه تحقيقات برنج كشور گفت: گرچه كاهش ذخاير برنج در جهان باعث افزايش قيمت برنج خارجي شده است، ولي دلالان هم با ايجاد كمبود مصنوعي اين افزايش قيمت دامن زده و سودهاي كلاني به جيب مي‌زنند. 

خانكشي پور پيش‌بيني كرد: با افزايش قيمت برنج، مردم در مصرف برنج صرفه‌جويي كرده و از ريخت و پاش بيخودي جلوگيري كنند، زيرا هر فرد در هر وعده پيش از 100 گرم برنج نياز ندارد. 

وي گفت: با توجه به كاهش ذخاير جهاني برنج، برخي از سرمايه‌هاي سرگردان سراغ مواد غذايي مانند برنج رفته و سعي مي‌كنند، با انبار كردن و احتكار برنج سودهاي كلان به دست آورند، اما مردم نبايد دچار توهم جو رواني دلالان شده و براي تقاضاي برنج به بازار هجوم آورند.

* برنج دست دلال است نه كشاورز

خانكشي پور گفت: كشاورزان هنگام برداشت برنج، محصول خود را همان ابتدا فروخته‌اند، خريداران برنج هم علاوه بر دولت، خريداران مصرف كننده، بازرگانان و دلالان هستند كه قيمت برنج را به 900 - 850 تومان و برنج محلي را تا 1500 تومان خريداري كرده و اكنون به قيمت بالا مي‌فروشند.

* برنج پارو خورده

خانكشي پور خاطرنشان ساخت: دلالان برنج يك دست بومي را از كشاورزان مي‌خرند و در انبارها با برنج پرمحصول مخلوط مي‌كنند و از اين رهگذار هم سود كلان مي‌برند، اما اصطلاحا برنج پارو خورده را به نام برنج محلي به مردم مي‌فروشند و دو چندان سود مي‌كنند.

* دلالان تيز بين

در اين رابطه يك مقام مطلع در انجمن اسلامي بازار تهران گفت: برخي دلالان از يك روستاي آذربايجان با خريد چند بنگاه بزرگ در تهران و انبار كردن برنج باعث افزايش قيمت شده و سودهاي ميليارد توماني به دست آورده‌اند. 

اين مقام مطلع بازار گفت: دلالان با احتكار برنج خارجي در حالي كه به طور متوسط هر كيلوگرم برنج خارجي را 40 سنت يعني 460 تومان وارد كشور كرده‌اند، اگر هزينه انبارداري و حمل تا تهران و ساير شهرها 50 تومان حساب شود، قيمت برنج خارجي نبايد از 600 تومان تجاوز كند، اما دلالان همان برنج را در بازار به 2500 تومان مي‌فروشند و سودهاي ميلياردي به دست آورده‌اند. 

وي گفت:واردات برنج سال گذشته آزاد بود و يكي از دلايل آن ذخاير احتياطي براي شرايط مبادا بود كه اقدام حساب شده‌اي بود، ولي اكنون دلالان تيزبين از شرايط كاهش ذخاير جهاني برنج و بروز خشكسالي در كشورهاي برنج‌خيز نهايت استفاده را مي‌برند.

*مردم در خريد برنج عجله نکنند

اين مقام مطلع گفت: مردم بايد با زيركي اولا اطمينان داشته باشند كه توليد داخلي و ذخاير برنج داخلي تكافوي مصرف برنج يعني 9/2 - 7/2 ميليون تن درسال را دارد، لذا در خريد برنج عجله نكنند، ثانيا مراقب سودجويان باشندكه برنج مخلوط شده را به نام برنج محلي مرغوب خريداري نكنند.

* واردات يك ميليون تن برنج

به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس براساس آمار گمرك جمهوري اسلامي از فروردين تا اسفند 86 در 12 ماه به طور رسمي يك ميليون و 5/61 هزار تن برنج به ارزش 427 ميليون دلار به ارزش متوسط هركيلوگرم 40 سنت يعني 460 تومان وارد كشور شده است كه نسبت به سال قبل از نظر وزن 9/12 درصد كاهش و از نظر ارزش 7/5 درصد افزايش يافته است.

* قيمت جهاني برنج 7/5 درصد افزايش يافت

بنابراين گزارش گرچه قيمت برنج در سطوح جهان بالارفته ولي اين افزايش متوسط 7/5 درصد است اما افزايش داخلي برنج در برخي موارد به 100 درصد هم رسيده است و اين امر سود استفاده دلالان را از اين شرايط را مي‌رساند.
بنابراين گزارش فارس توليد شلتوك در كشور 5/3 ميليون تن است كه حاصل آن با 60 درصد برنج حدود 2 ميليون و 100 هزار تن برنج سفيد در كشور توليد شده كه با احتساب 06/1 ميليون تن برنج، حدود 3 ميليون و 160 هزار تن برنج در كشور توليد و وارد شد و هيچ كمبودي در برنج وجود ندارد، زيرا به ازاي هر ايراني 45 كيلوگرم برنج وجود دارد كه اين رقم حتي از سرانه مصرفي براساس معيارهاي بهداشتي بالاتر است.

* سرانه موجودي 46 و سرانه مصرف 36 كيلوگرم برنج

سرانه مصرف معقول برنج براي هر نفر 100 گرم در روز يعني 5/36 كيلوگرم بالاتر است و توليد و واردات سال 86 سرانه هر نفر 46 كيلو گرم برنج موجود است. 

رويترز گزارش داده است، به دنبال افزايش تقاضا و كاهش صادرات ، قيمت جهاني برنج براي نخستين بار به بيش از 1000 دلار در هر تن رسيد . 

افزايش چشمگير تقاضاي جهاني برنج در حالي است كه برخي از كشورهاي صادر كننده مثل چين و مصر ، محدوديتهاي شديدي را براي صادرات وضع كرده اند . 

افزايش قيمت برنج در فيليپين بزرگترين وارد كننده برنج جهان ، بيشتر از ساير كشورها بوده و اين كشور براي چهار مين بار قادر به تامين تقاضاي مورد نياز مردم نبوده است . 

قيمت هر تن برنج وارداتي فيليپين طي ماه آوريل به بيش از 1046 دلار در هر تن رسيد كه نسبت به ماه مارس 47 درصد رشد نشان مي دهد . 

ويتنام بيش از 110 هزار تن برنج به قيمت 1200 دلار در هر تن به فيليپين صادر كرده است . 

رابرت زوليك رييس بانك جهاني ضمن ابراز نگراني شديد از افزايش قيمت جهاني برنج گفت : افزايش قيمت برنج و ساير محصولات كشاورزي ، تلاشهاي 7 ساله بانك جهاني براي مبارزه با فقر را ناكام گذاشت . 

وي تصريح كرد : در حالي كه خيلي از ما نگران پر كردن باك بنزين خودروهاي خود هستيم ، خيلي از مردم نمي توانند شكم هاي خود را سير كنند . 

در كشورهاي فقير ، مردم 75 درصد در آمد خود را صرف خريد مواد غذايي مي كنند . ظرف مدت دو ماه ، قيمت جهاني برنج 75 درصد رشد داشته است و اين رقم طي يك سال اخير با 120 درصد افزايش قيمت روبرو شده است .

*رشد 8/7 درصدي توليد برنج در 30 سال گذشته

مديركل برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي به فارس گفت: در 30 سال گذشته به طور ميانگين سالي 8/7 درصد در توليد برنج افزايش‌ روي داده است. 

بهمن ناصحي مديركل دفتر برنج و حبوبات پيش از اين در جمع خبرنگاران اعلام كرد: رشد توليد برنج در طول 30 سال گذشته به‌طور متوسط 8/7 درصد و از سال 84 تاكنون 7/23 درصد افزايش توليد برنج اتفاق افتاده است. 

مديركل دفتر برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي افزود: براي نخستين‌بار تلاش محققان پس از 13 سال به نتيجه رسيد و توليد بذرهيبريد برنج با نام تجاري F1 در حد 500 تن توليد و به كشاورزان عرضه شد. 

ناصحي افزود: در 30 سال گذشته رشد عملكرد در هكتار برنج تا سال 84 حدود 8 دهم درصد بود كه رشد عملكرد در هكتار از سال 84 به بعد 9/19 درصد بوده است.
ناصحي گفت: توليد شلتوك از ابتداي انقلاب تاكنون 3 برابر شده است.

* توليد برنج با بذر جديد هيبريد 20 درصد افزايش مي‌يابد

مديركل دفتر برنج و حبوبات گفت: توليد برنج با كاشت بذر جديد هيبريد 15 تا 20 درصد افزايش پيدا مي‌كند. 

بهمن ناصحي افزود: يكي از برنامه‌هاي وزارت جهاد كشاورزي در مورد خودكفايي برنج، ساماندهي بذر است كه توليد بذر F1 هيبريد در سطح 40 هكتار منجر به توليد بذر جديد براي 300 هكتار برنج هيبريد شد. 

مديركل دفتر برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي خاطرنشان ساخت: اگر توليد بذر F1 هيبريد 5/1 تن در هكتار در نظر گرفته شود، براي سال 1387 حدود 450 تن بذر F1 هيبريدي توليد مي‌شود. 

ناصحي گفت: از والدين بذر هيبريد برنج، توليد بذر تجاري F1 انجام مي‌شود كه ميانگين عملكرد در هكتار اين بذر نسبت به ساير بذر برنجهاي پرمحصول 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد دارد.

* ايران پايان سال 88 در توليد برنج خودكفا مي‌شود

مدير كل دفتر برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي اعلام كرد:‌ رسيدن به خودكفايي در توليد برنج با سطح كشت كنوني تا پايان برنامه چهارم امكان پذير است.
بهمن ناصحي افزود: طرح سه ساله خودكفايي برنج از سال 1385 شروع شد و تا پايان سال 1388 پايان برنامه چهارم ضريب خودكفايي در توليد برنج به 102 درصد مي‌رسد. 

مديركل دفتر برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي خاطرنشان ساخت: سال گذشته 3 ميليون و 150 هزار تن شلتوك توليد شد كه با ضريب 66 درصدي تبديل شلتوك برنج حدود 2 ميليون و 100 هزار تن برنج سفيد در كشور توليد شد. 

ناصحي افزود: سطح شاليزارهاي كشور همواره بين 615 تا 625 هزار هكتار ثابت بوده و با توجه به محدوديت منابع آبي، امكان افزايش سطح كشت برنج وجود ندارد، بنابراين برنامه وزارت جهاد كشاورزي، افزايش عملكرد در واحد سطح از يك سو و اصلاح مصرف برنج از سوي ديگر است. 

ناصحي با بيان اين كه آمار رسمي سال 1385 هنوز جمع‌بندي نشده است، گفت: بر اساس برآورد سال گذشته 3 ميليون و 150 هزار تن شلتوك ارقام پر محصول و محلي برنج در كشور توليد شد.

* ايجاد 250 مركز خريد تضميني برنج

ناصحي تصريح كرد: با آغاز فصل برداشت برنج، با هماهنگي وزارت بازرگاني به عنوان متولي خريد تضميني 250 مركز خريد تضميني ارقام پرمحصول برنج در كشور ايجاد شده و پيش‌بيني خريد حداكثر 150 هزار تن برنج پرمحصول انجام شده است. 

وي گفت: گرچه نرخ خريد تضميمي برنج پرمحصول در سال جاري نسبت به سال 85 هيچ افزايشي نداشته است، ولي اين نكته مهم است كه اولا نرخ تضميني يك قيمت كف براي جلوگيري از زيان ‌كشاورزي و حمايت از او است، ثانيا افزايش نرخ تضميني تا حدي معقول است، بيش از آن حد ديگر معناي خود را از دست مي‌دهد.
ناصحي با بيان اين كه از سال گذشته «خريد توافقي» محصولات كشاورزي به عنوان يكي از سياست‌هاي وزارت جهاد كشاورزي به عنوان جايگزين خريد تضميني مطرح و اجرا شد، گفت:‌ براساس اين طرح اعتبار لازم براي اعضاي تسهيلات ارزان قيمت به تشكل‌هاي بخش كشاورزي فراهم شده تا تعاوني‌هاي مردمي نسبت خريد برنج بر مبناي توافق اقدام نمايند.

*بازرگاني برنج 100 درصد خصوصي

ناصحي با بيان اينكه بازرگاني محصول برنج يك فرآيند كاملا خصوصي است، بيان داشت: از كل يك ميليون تن شلتوك برنج پر محصول فقط 100 تا 110 هزار تن به صورت تضميني خريده شده و بقيه در فرآيند بازار آزاد به قيمت بالاتر فروخته شده است. 

وي پيشنهاد داد: تشكل‌هاي كشاورزان با توجه به حمايت دولت و اعطاي تسهيلات، وارد خريد توافقي برنج از كشاورزان بشوند، دولت هم پشتيباني و تسهيلات فراهم مي‌كند. 

مديركل برنج و حبوبات بيان داشت: با اعمال مديريت مي‌توان كيفيت و كميت بازار برنج را افزايش داد.
ناصحي گفت: بر اساس پيش‌بيني توليد، رقم خريد تضميني برنج در سال جاري 150 هزار تن به وزارت بازرگاني اعلام شده است.
ولي هرچه دولت كمتر برنج را به نرخ تضميني خريداري كند، نشان مي‌دهد كه بازار محصول خوب عمل كرده است كه كشاورز مجبور نشود به نرخ كف بفروشد. 

ناصحي با بيان اين كه طبق اعلام وزارت جهاد كشاورزي به وزارت بازرگاني، توزيع برنج كالا برگي در فصل برداشت برنج داخلي صورت نمي‌گيرد.

* حداكثر نياز به برنج 500 هزار تن

مدير كل برنج و حبوبات گفت:‌ براساس پيش‌بيني توليد و نياز كشور طبق مصرف بهينه 100 گرم براي هر نفر در روز يا 5/36 كيلوگرم در سال، حداكثر نياز به واردات برنج 450 تا 500 هزار تن در سال مي‌باشد.
وي گفت: با توجه به رعايت شرايط استاندارد و نگهداري برنج، اين محصول را مي‌توان به صورت اصولي در انبارهاي فني تا يك سال نگهداري كرد.