ترور محسن فخری زاده، بیش از آنکه به برنامه هسته‌ای ایران آسیب بزند، به دنبال وارد آوردن ضربه‌ای اساسی، به هرگونه تعامل و دیپلماسی ایران با جهان خارج در عصر پساترامپ بود.

وی با بیان اینکه بایدن با صدور سه فرمان اجرایی می‌تواند برجام را احیا کند، اظهار داشت: زمانی که برجام به امضا رسید، مقرر شد ۱۲۴۸ تحریم ایران رفع شود، در زمان اوباما ۹۱۵ مورد از این‌ها رفع شد، اما زمانی که ترامپ بر سر کار آمد، این تحریم‌ها به حالت سابق خود بازگشت، در گام اول بایدن باید این ۹۱۵ تحریمی که بر اساس برجام باید رفع می‌شد، را رفع کند و مابقی آن را نیز در دستور کار خود قرار دهد، در دستور اجرای دوم این ۷۰۰ تحریمی که ترامپ طی این چهار سال علیه ایران وضع کرده را تعلیق نماید و دست آخر نیز تحریم‌هایی که کنگره در این چهار سال نیز وضع کرده را نیز به حالت تعلیق در آورد، هرچند که این تحریم‌ها آنقدر به مانند دو مورد اول مهم نیستند، اما می‌تواند بسیار اعتمادساز باشد.

بیگدلی گفت: "سخنان عادل جبیر مخاطبش آمریکا و به ویژه جو بایدن است، به بایدن پیام می‌دهد که اگر می‌خواهی سر مسائل مختلف با ایران مذاکره کنی ما مدعی هستیم. با توجه به ورود اسرائیل به منطقه، عربستان و امارات پشتوانه بیشتری برای فشار به آمریکا در رابطه با ایران دارند. بایدن هم احتمالا در ارتباط با ایران محتاطانه عمل می‌کند و آنقدر معطل می‌کند تا پالس‌هایی بیشتری به ایران دهد که مذاکره باید با ابعاد جدیدتری باشد."

جاوید قربان‌اوغلی کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه در حال حاضر ما باید برای شروع مذاکرات مجدد دو نکته را در نظر بگیریم، خاطرنشان ساخت: اول اینکه باید تکلیف خودمان را باید مشخص کنیم، در مورد این موضوع که آیا می‌خواهیم مذاکره کنیم و یا خیر و البته با چه شرایطی، دوم هم اینکه باید تابوشکنی کنیم و با استفاده از دیپلماسی پنهان و عمومی شرایط را برای انجام مذاکرات فراهم آوریم، ما با توجه به لابی گری‌هایی که دیگران بر علیه ما انجام می‌دهند در آمریکا، ما نیز باید دیپلماسی خود را فعال کنیم، زیرا که این لابی گری‌های دیگران می‌تواند به ضرر منافع ملی ما تمام شود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم با اشاره به اینکه خود آمریکایی‌ها می‌دانند، که در حال حاضر تنها می‌توانند، در مورد مسائل هسته‌ای و برجام با ایران مذاکره کنند، اضافه کرد: در زمان اوباما نیز آمریکایی‌ها چندین نوبت می‌خواستند در مورد مسائل مورد ادعای خود از جمله برنامه موشکی، نفوذ منطقه‌ای و همچنین ادعا‌های حقوق بشری خود مذاکره کنند، که در آن زمان نیز با پاسخ قاطع ایران مبنی بر عدم مذاکره روبرو شدند، حال نیز در برخی از موارد مذاکره معنایی ندارد، از جمله موضوع تسلیحاتی که بر اساس همان برجام، محدودیت تجارت تسلیحاتی ایران با توجه به مفاد موجود در برجام لغو شد.

بیگدلی گفت: «ایران بر سر مسائل یمن، بحرین و ... باید پشت میز مذاکره بنشیند و امتیازاتی دهد و امتیازاتی بگیرد. ایران باید تصمیم‌های بزرگی بگیرد، نفوذش را در یمن و بحرین کم کند. وقتی حرف از گام‌های عملی می‌زنیم منظور این موارد است.تاکید می‌کنم که ایران باید بر سر این موارد مذاکره کند و امتیاز بگیرد.»

توپ در زمین آمریکاست. آقای ترامپ تا بهمن‌ماه همچنان رئیس‌جمهور قانونی آمریکا است. تا اول بهمن باید همچنان منتظر باشیم تا ببینیم آقای بایدن چکار می‌کند. این که گفته من به برجام برمی‌گردم این کار را می‌کند و فرمان رئیس‌جمهور قبلی را لغو می‌کند. چون رئیس‌جمهور آمریکا این اختیار دارد که آنچه را که با فرمان رئیس جمهور شروع شده است لغو کند.

زیباکلام در پاسخ به این سوال که حالا با آمدن بایدن اصولگرا‌ها چه نگاهی به آمریکا خواهند داشت، گفت: "در ظاهر امر همچنان آمریکا ستیزی را پیش خواهد برد. نمی‌توانند آمریکا ستیزی را کنار بگذارند و بگویند این سیاست درستی نبوده است. آمریکا ستیزی ادامه خواهد داشت، اما چشم انداز مذاکره وجود دارد که من نامش را نرمش قهرمانانه و برجام ۱۴۰۰ می‌گذارم."

زنگنه درباره تاثیر شکست ترامپ و پیروزی بایدن بر ایران هم گفت: «بیشترین تاثیر در مسئله پرونده هسته‌ای خواهد بود. احتمالا با بازگشت واشنگتن به توافق برجام و کاهش برخی محدودیت‌های تحریمی، آمریکا به سمت توافق‌های غیربنیادی در پرونده هسته‌ای هم حرکت کنند. در منطقه خلیج فارس هم کاهش تنش به صورت محسوسی صورت خواهد گرفت.»

ساداتیان با اشاره به اینکه بر اساس این طرح ارمنستان بخش‌هایی از قره باغ را تخلیه خواهد کرد، اظهار داشت:، اما در مقابل بخشی‌های دیگر نیز در همان اطراف به این کشور داده خواهد شد، در این راستا مذاکرات در جریان است و باید دید که نتیجه قطعی چه زمانی حصول خواهد شد، این در حالیست که به طور قطع می‌توان گفت، بحران قره‌باغ راه حل نظامی ندارد و تنها به وسیله گفتگو و ابتکارات دیپلماتیک است که می‌توان این بحران را حل کرد.

فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: عرصه بین‌المللی عرصه تعامل و بده‌بستان است. عرصه قبول‌کردن واقعیت‌هاست. عرصه ترجیح منافع ملی بر حقوق ملی است. ممکن است برخی حقوق تضییع شود، ولی منافع ایجاب کند که این را تحمل کنید، اگر منافع برآورده شود. مسئله ایران که موجب تحریم شده، چه چیز است؟ ما چه اختلافی با آمریکا داریم؟ باید روی این قدری اندیشید و طوری رفتار کرد که موانع رفع تحریم از میان برداشته شود.

بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا و معلوم شدن کاندیدای پیروز سرونوشت مذاکره ایران و آمریکا چه خواهد شد؟ اگر جو بایدن پیروز شود چه خواهد شد و اگر دونالد ترامپ دوباره به کاخ سفید برود چه خواهد کرد؟

"تحریم‌های تازه علیه مقامات وزارت نفت در راستای ادعای مبارزه با تروریسم است. آمریکا می‌گوید پول نفت هزینه اقدامات تروریستی می‌شود. به این ترتیب دیگر رییس جمهور آمریکا نمی‌تواند به راحتی این تحریم‌ها را لغو کند. هر تحریمی که به بهانه تروریسم صورت گرفته باید در کنگره و سنا لغو شود."

ملازهی با اشاره به اینکه چین می‌خواهد با حربه قرارداد راهبردی، ایران را به سمت صلح دائمی با اعراب سوق دهد، ادامه داد: این کار برای آن‌ها چند حسن دارد، اول اینکه حکام عرب از حمله محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به این نکته پی خواهند برد که چین می‌تواند بر روی مواضع ایران تاثیر بسزایی بگذارد و این مسئله می‌تواند، روابط چین و عرب‌ها را بهتر از گذشته کند، دوم هم اینکه اگر بایدن در آمریکا به ریاست جمهوری دست پیدا کند، ممکن است دوباره رابطه عربستان و آمریکا به مانند دوران اوباما شکرآب شود، آن زمان است که چین دوباره می‌تواند از این وضعیت نهایت استفاده را ببرد و این کشور‌ها را به سمت خود بیشتر متمایل کند.

مرتضی افقه اقتصاددان با تاکید بر اینکه در صورت انتخاب مجدد ترامپ انتظارات تورمی در جامعه افزایش خواهد یافت، گفت: الان در بازار نیز این استنباط وجود دارد که ترامپ برنده خواهد شد، زیراکه در بازار‌های مختلف سرمایه‌ای تقاضا وجود دارد، آن هم در این قیمت‌هایی که ریسک سرمایه گذاری در آن بالا است، اما به دلیل اینکه این افراد پیش بینی می‌کنند، ترامپ رای خواهد آورد، بنابراین می‌خواهند آینده افزایش قیمت‌ها را از الان بخرند.

به صورت اصولی و کلی نظر بایدن نسبت به برگشت به برجام مثبت است، اما بدون پیش شرط نیست. چون هر کشوری منافع و سیاست خود را لحاظ می‌کند. آقای بایدن هم اگر پیروز شود در عمل خواهد دید ترامپ بخشی از اعمال فشار را برای ایران طی کرده بنابراین او سعی خواهد کرد تا از مسیری که ترامپ طی کرده برای گرفتن امتیاز از ایران استفاده کند. کما اینکه اعلام کرده آمریکا در صورتی به برجام بر می‌گردد که ایران هم به تعهدات خود عمل کند. پس این بازگشت ناگهانی و بدون پیش شرط نخواهد بود.

بیگدلی درباره انتظارات منطقی که می‌توان از رفع تحریم‌های تسلیحاتی داشت عنوان کرد: انتظارات منطقی همان است که مثلا آقای رئیس جمهور بگوید این قدرکه از برجام انتقاد می‌کردید این را به دست آوردیم که امنیاز بزرگی است، اما این امتیاز بزرگ به موانعی برخورده است که به آن اشاره کردم؛ بنابراین در وضعیت اقتصادی مردم هیچ تغییری به وجود نخواهد آمد، چون همه راه‌ها به سوی ما بسته است. هم راه سوئیس که راه مبادلات تجاری است به روی ما بسته است هم ما اف‌ای تی اف را تصویب نکردیم و این دوتا باعث می‌شود مطالبات مان را دریافت نکنیم و سایر کشور‌ها برای خدید اسلحه با ما وارد مذاکره نشوند، چون امکان پرداخت دلار را به ما ندارند.

کارشناسان در گفتگو با فرارو در باره تاثیر سیاسی و اقتصادی انتخاب ترامپ یا بایدن در ایران نظراتی را مطرح کردند. فریدون مجلسی در این باره گفت: بایدن خشونت‌های ترامپ را ندارد. از اصول بین‌المللی هم عدول نمی‌کند؛ چیزی که ترامپ به آن عادت دارد. قانونمدار است. به برجام برخواهد گشت. وقتی به برجام برگردد در قالب ۱+۵ امکان مذاکره با طرف ایرانی درقالب دسته جمعی میسر خواهد شد. اما این تغییرات به شرطی می‌تواند موثر باشد که در طرف ایرانی به همان اندازه نرمش وجود داشته باشد. اگر نرمش به ترسو بودن تلقی شود و اجازه داده نشود آن وقت بی‌تاثیر است. حسین راغفر هم بر این نظر است که انتخاب بایدن یا ترامپ تاثیری بر وضعیت اقتصادی ایران ندارد. اما جوادی حصار در این باره گفت: اگر شورای نگهبان قرار باشد متناسب با متغیر‌های منطقه‌ای و بین‌المللی زمام امور اجرایی کشور را به دست کسی بسپارند که از پس مشکلات کشور بر بیاید طبیعی است این متغیر‌ها در شیوه نگاه تصمیم گیران داخلی ایران اثر خواهد گذاشت و قطعا نتیجه انتخابات آمریکا بر رفتار ما در حوزه داخلی هیچ وقت بی اثر نبوده و نیست.

سید جلال ساداتیان با اشاره به اینکه ترامپ و بایدن در راهبرد‌ها علیه ایران مشترک هستند، اضافه کرد: این دو در تاکتیک و تکنیک با هم تقاوت دارند، بایدن می‌خواهد به برجام بازگردد و از ظرفیت‌هایی که این توافقنامه می‌تواند در اختیار آمریکا می‌دهد، استفاده کند، همان‌هایی که ترامپ نتوانست از آن‌ها استفاده کند، یعنی مکانیزم ماشه و تمدید تحریم‌های تسلیحاتی، اصولا دموکرات‌های سعی می‌کنند، با پنبه سر ببرند، در حالی که جمهوری خواهان این کار را با خشونت و خیلی عیان انجام می‌دهند، بایدن می‌خواهد خیلی سیاست مدارانه به برجام بازگردد و همان راهی را که اوباما نتوانست تا انتهای آن برود، را طی کند.

درحالی که موضع رسمی جمهور اسلامی ایران در قبال مناقشه قره‌باغ بی‌طرفی است، اما در روز‌های اخیر موضع دیگری از سوی برخی نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی مطرح شده که بحث برانگیز است.