فرارو- در تبریز به دنیا آمد، اما نامش با شهر خون انس داشت. سرانجام نیز زیر پل خرمشهر به یاران همرزمش پیوست.

دریادار داریوش ضرغامی، در سال ۱۳۲۱ در تبریز و در خانواده‌ای نظامی به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۹ وارد دانشکده افسری نیروی زمینی ارتش شد. تا سال ۱۳۵۴ در نیروی زمینی ارتش خدمت کرد. پس از طی دوره عالی برای تشکیل گردان‌های تکاوران دریایی از بین ۸۶ نفر داوطلب به عنوان اولین نفر انتخاب شد. در مرکز آموزش تکاوران منجیل دوره تکاوری را به پایان رساند و در همانجا در سمت فرماندهی آموزش مشغول خدمت شد. او علاوه بر آنکه از نظر آموزشی از نظامیان برجسته به شمار می‌رفت، از نظر فیزیک ظاهری، دانش، ورزیدگی از افسران برجسته و تفنگداران دریایی بود.

ضرغامی همچنین دوره تکاوری پیشرفته‌ای را در سرویس دریایی ویژه (SBS) انگلستان طی کرد. او برای گذراندن عملیات آبی، خاکی و ستاد نیز به آمریکا و دانشکده تفنگداران دریایی آمریکا اعزام شد. در دوره آمریکا در زمره افسران کشور‌های مختلف با درجه ممتاز فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. از ۱۹ آذر ۱۳۵۷ در بوشهر به فرماندهی گردان یکم تکاوران دریایی رسید. بعد از انقلاب اسلامی مجددا در فرماندهی مرکز آموزشی تکاوران مشغول به کار شد و در بحبوحه رجزخوانی عراق برای جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک، ابوموسی و سیری با تیپ تفنگداران برای حفاظت جزایر اعزام شد. دریادار ضرغامی با آغاز جنگ تحمیلی با گردانی از تکاوران دریایی از مرکز آموزش منجیل به خرمشهر اعزام شد.

---

فراموش‌شده عرصه دفاع
فعالیت‌های این فرمانده دفاع مقدس در خرمشهر به گونه‌ای بود که صدام برای سر دریادار جایزه تعیین کرد. او با وجود آنکه در خرمشهر چندین بار مجروح شد، اما از جبهه خارج نشد. ترکش‌های گلوله‌های دشمن تا آخر عمر بر تن او وجود داشت. بعد به عنوان مشاور فرمانده نیروی دریایی در ستاد نیروی دریایی مشغول خدمت شد و در سال ۱۳۶۷ نیز بازنشسته شد. او بعد از بازنشستگی به خاطر دانش و سطح توانمندی‌ها و آموزش‌هایی که دیده بود در مراکز آموزشی نیروی دریایی و نیرو‌های مسلح به عنوان استاد شرکت می‌کرد. او مقالات زیادی داشت و سرانجام دو روز پیش در خرمشهر به همرزمان شهیدش پیوست. ضرغامی پیش از مرگ باحالت اندوه و بغض خود و همرزمانش را فراموش شده عرصه دفاع خواند و گفت: ما انتظار میهمان نوازی نداریم، اما انتظار داریم که به سراغ‌مان بیایید، احوال‌مان را بپرسید یا در اتاق‌تان باز باشد. ما به دیدن‌تان بیاییم ما فراموش شدگان عرصه دفاع هستیم. در ادامه بخشی از سخنان قبل از درگذشت مرحوم ضرغامی را مشاهده می‌کنید.

 

هوشنگ صمدی، هم‌رزم ضرغامی روایت می‌کند
ناخدا هوشنگ صمدی، فرمانده گردان تکاوران در خرمشهر و هم رزم مرحوم تیمسار ضرغامی به فرارو می‌گوید: ما دو نفر از دانشکده افسری هم‌دوره بودیم. با هم به نیروی زمینی رفتیم و همراه یکدیگر از نیروی زمینی به نیروی دریایی منتقل شدیم. ۱۳۵۴ سال پس از پایان دوره عالی پیاده در شیراز، یکی از افسران تکاور نیروی دریایی به نام ناخدا جهانبانی برای انتخاب افسر به آنجا آمد. ۸۶ نفر داوطلب شده بودند، اما فقط هفت نفر انتخاب شدیم. من و دریادار ضرغامی با هم به منجیل آمدیم و دوره تکاوری را سپری کردیم. ما تا آخرین روز‌ها در همایش ها، اردوگاه ها، با هم بودیم. ایشان فرمانده منجیل بودند و من فرمانده گردان بوشهر. همیشه مراودات دوستانه و هم دوره‌ای و هم یگانی را با هم داشتیم. دو دوست بودیم که با دو واحد مختلف در یک جبهه جنگیدیم.

صدام برای سر ضرغامی جایزه تعیین کرده بود
صمدی روایت می‌کند: تکاوران محور اصلی مدافعین خرمشهر بودند. پشتیبانان صدام یعنی ابرقدرت‌های شرق و غرب و حاشیه خلیج فارس برای او طرحی تهیه کرده بودند که او بتواند خرمشهر را یک روزه تصرف کند. اما ۳۴ روز در پشت دیوار‌های خرمشهر ایستاد. در این ۳۴ روز تکاوران برای تمام ارتش عراق خطرناک احساس می‌شدند. آن‌ها از سایه خود در خرمشهر می‌ترسیدند. اگر اسمی از تکاور می‌آمد تن‌شان می‌لرزید. به این ترتیب صدام برای سر فرماندهان جایزه تعیین کرد. این برای همیشه در دل تاریخ خواهد ماند که فرماندهان نیروی دریایی، فرماندهانی، چون داریوش ضرغامی داشتند و کاری کردند که دشمن در پشت دیوار‌های خرمشهر با دادن تلفات بسیار سنگین ۳۴ روز معطل شود. وقتی هم که خرمشهر را تصرف کرد هیچ گاه نتوانست پایش را به خرمشهر شرقی باز کند.

۳۴ روز مقاومت با دست خالی
این فرمانده دوران جنگ می‌گوید: دفاع از خرمشهر با محوریت تکاوران نیروی دریایی بود. امیر داریوش ضرغامی فرمانده، گردان دوم تکاوران دریایی بود که از منجیل به خرمشهر اعزام شد. آن مرحوم در جای جای خرمشهر از خود خرمشهر تا شلمچه در آن ۳۴ روز مقاومت موثرترین فرمانده منطقه بود. یگان تحت فرمان ضرغامی به علاوه یگان گردان یکم تکاوران دریایی، با همکاری همدیگر این حماسه بزرگ خرمشهر را به بار آوردند. متخصصین تعداد نفرات تکاوران نیروی دریایی در مقابل دشمن را یک به ۳۵ پیش بینی کرده می‌کردند. مقاومت ۳۴ روزه تکاوران در حالی بود آن‌ها سلاح سنگین و توپخانه نداشتند و در مقابل دشمن مجهز به توپ و تانک و زره پوش بود. نیروی دریایی با تفنگ ژ. ۳، خمپاره ۱۲۰ میلی‌متری، ۸۱ تفنگ ۱۰۶، موشک تاور و تیربار‌های مختلف این روز‌ها را ایستادگی کرد.

از دیگر فعالیت‌های مرحوم تیمسار ضرغامی عبارتند از:

• ۱۳۳۹: ورود به ارتش

• ۱۳۵۷: فرمانده گردان تکاور دریایی بوشهر

• ۱۳۵۹: فرمانده مرکز آموزش تکاوری منجیل

• ۱۳۵۹: فرمانده یگان نیروی دریایی در خرمشهر

• ۱۳۶۰: فرمانده منطقه سوم دریایی در آبادان و خرمشهر

• ۱۳۶۱: فرمانده منطقه سوم دریایی در ماهشهر

• ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲: فرمانده یگان پدافند جزایر تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی

• ۱۳۶۳ و ۱۳۶۵: مدیریت عملیات تفنگداران و تکاوران دریایی

• مسئول تکاوران تفنگداران دریایی و اداره امور عملیاتی آموزشی و پرسنلی نیروی دریایی تا زمان بازنشستگی

• از اساتید هیات معارف جنگ شهید سپهبد علی صیاد شیرازی