فرارو- نخست‌وزیر تركیه در گفت‌وگویی تفصیلی با واشنگتن‌پست درباره اظهارنظرات اخیرش در خصوص عملیات غزه و درخواستش برای وارد ساختن حماس به روند سیاسی فلسطین توضیح داد و تاكید نمود كه روابط اسراییل - تركیه خاتمه نیافته اما رهبران اسراییلی باید در خود و عملكردشان در قبال فلسطینیان بازنگری كنند.

پس از آنكه رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر تركیه در اجلاس جهانی اقتصاد در داووس سوییس از شیمون پرز، رییس رژیم صهیونیستی به دلیل حملات این رژیم به غزه به شدت انتقاد كرد و در اعتراض نشست را ترك گفت، در گفت‌وگو با روزنامه واشنگتن پست تاكید كرد كه موضعش در قبال عملیات غزه و فلسطینیان یك موضع مردمی است. 

او در پاسخ به این سوال كه چرا روابط تركیه - اسراییل را به این جهت سوق داده است، گفت كه تركیه نقش فعالی در گسترش صلح در منطقه و روند صلح خاورمیانه داشته است.

متن كامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:

شما یكی از منتقدان حملات اخیر اسراییل به غزه بوده‌اید. برخی معتقدند دلیل این مخالفت‌ها سفر ایهود المرت، نخست‌وزیر اسراییل به تركیه پیش از انجام حملات و عدم مذاكره در این خصوص با شما بوده است. چرا شما روابط تركیه – اسراییل را در شرایط محدود فعلی قرار دادید؟ 
این اظهارنظری نادرست است. 

نظر درست كدام است؟ 
در خصوص روابط سوریه – اسراییل، ما به طور غیر مستقیم وارد مرحله‌یی از همكاری‌ها با اسراییل و سوریه شدیم، تا آنها را به مذاكره با یكدیگر نزدیك نماییم و در واقع در این روند نقش میانجی را ایفا نمودیم. این اقدام از سوی تركیه نشانه اهمیت ویژه صلح در خاورمیانه برای تركیه است. ما پیش‌تر هم چنین اقدامات میانجی‌گرانه‌ای با پاكستان و اسراییل انجام داده بودیم. در زمان ریاست‌جمهوری پرویز مشرف درپاكستان، تركیه نخست وزیر اسراییل و نخست وزیر پاكستان را به استانبول دعوت كرد.

پس از آن چه اتفاقی افتاد؟ 
این مذاكرات دو سال پیش به طور محرمانه و به مدت دو روز برگزار شد. ما هم‌چنین در مذاكرات صلح اسراییل و فلسطین نیز شركت داشته‌ایم. 

میان اسراییل و فتح و یا اسراییل و حماس؟ 
منظورم مذاكرات با محمود عباس است، در تاریخ 23 دسامبر ما با ایهود المرت، نخست وزیر اسراییل در آنكارا ملاقات داشتیم و در این روز پنجمین دور مذاكرات غیر مستقیم سوریه و اسراییل برگزار شد. در این روز من هم‌چنین با بشار اسد، رییس جمهور سوریه به صورت تلفنی و با المرت و وزیر خارجه سوریه به طور حضوری به بحث و گفت‌وگو پرداختم.

آیا شما تلاش داشتید روند مذاكرات را به سمت مذاكرات مستقیم میان اسراییل و سوریه سوق دهید؟ 
بله. 

آیا بشار اسد موافقت كرد؟
بشار اسد از ابتدا دارای نگرشی بسیار مثبت در خصوص این مذاكرات بود، در آن روز ما به شكل‌گیری تفاهم و موافقت میان دو طرف نزدیك شدیم و موافقت شد تا دو طرف برای دستیابی به نتایج مثبت تا آخر هفته با یكدیگر مذاكره نمایند. 

بنابراین شما احساس كردید كه به امضای توافقنامه میان دو طرف نزدیك شده‌اید؟ 
مذاكرات در این روز پنج تا شش ساعت ادامه یافت، من در صحبت‌های خود در خصوص مذاكرات اسراییل – فلسطین به ایهود المرت گفتم كه برپایی مذاكرات بدون حضور حماس، اقدامی صحیح نیست، آنها در انتخابات فلسطین شركت كرده‌اند و اكثریت كرسی‌های پارلمان را از آن خود كرده‌اند، اما المرت گفت كه نمی‌تواند چنین كاری انجام دهد. علاوه بر آن در طول مذاكرات گفتم كه معتقدم می‌توانم در آزاد كردن گلعاد شلیط، سرباز اسراییلی اسیر در دست فلسطینیان به طور موفقیت آمیزی عمل نمایم.

برای آزادی این سرباز اسراییلی آیا شما از اسراییل درخواست انجام كاری برای حماس داشتید. 
من به المرت گفتم اگر شما خواهان میانجی‌گری ما برای آزادی این سرباز اسراییلی هستید ما این كار را می‌توانیم انجام دهیم و معتقدیم به نتایج مثبتی نیز دست خواهیم یافت، اما زمانی كه این سرباز آزاد شود اسراییل نیز باید رییس و اعضای پارلمان حماس را از زندان آزاد كند. 

چرا شما با حماس چنین روابط نزدیكی دارید؟ 
حماس به عنوان یك حزب سیاسی در انتخابات شركت كرده است. اگر تمام دنیا این فرصت را به آنها می‌داد تا یك بازیگر سیاسی باشد، این احتمال وجود داشت كه آنها پس از پیروزی در انتخابات در شرایط حال حاضر به سر نبرند. دنیا به خواست سیاسی فلسطینیان احترام نگذاشت، این امكان پذیر نیست كه از یك طرف از دموكراسی دفاع كنیم و تلاشمان را برای حفظ دموكراسی در خاورمیانه انجام دهیم و از طرف دیگر به نتایج صندوق‌های رای احترام نگذاریم. فلسطین در حال حاضر یك زندان باز است. حماس با تمام تلاشی كه داشته نتوانسته شرایط محاصره را تغییر دهد. فقط تصور كنید چگونه ممكن است كه رییس و نمایندگان پارلمان یك كشور را به همراه وزیران دولت زندانی كرد و از آنها توقع داشت كه مطیعانه سر جای خود بنشینند؟ 

به نظر می‌رسد شما و نخست وزیر المرت در آستانه دستیابی به موفقیتی عملی در روابط اسراییل – سوریه بوده‌اید. اسراییلی‌ها از عدم برگزاری مذاكرات مستقیم با سوری‌ها مایوس شده‌اند، این طور نیست.
ما تلاش داشتیم تا امید آنان باشیم، آخرین جمله المرت این بود "به محض این كه برگردم با همكاران خود مشورت می‌كنم و پس ازآن نزد شما خواهم آمد" زمانی كه من منتظر پاسخ المرت بودم، در تاریخ 27 دسامبر فروریختن بمب‌ها بر روی غزه آغاز شد. تا زمان اعلام آتش بس در ژوین 2008 اسراییل هیچ تلفاتی نداشته است. اسراییلی‌ها ادعا می‌كنند راكت‌ها از غزه به سمت اسراییل شلیك شده‌اند. من از المرت پرسیدم این راكت‌ها چه تعداد كشته بر جای گذاشته است؟ اما در حملات اسراییل از تاریخ 27 دسامبر حدود 1300 كشته و 6 هزار مجروح در غزه برجای مانده است؛ از طرفی، بسیاری از تاسیسات زیرساختی، ساختمان‌ها آسیب جدی دیده‌اند و تقریبا همه چیز نابود شده است و این در حالی است كه غزه در محاصره كامل به سر می‌برده است. شورای امنیت سازمان ملل در خصوص این حملات دست به اتخاذ تصمیم زد، اما اسراییل اعلام كرد این تصمیم را به رسمیت نمی‌شناسد. من نمی‌گویم كه حماس سازمان خوبی است و هیچ اشتباهی مرتكب نمی‌شود. آنها هم اشتباهاتی داشته‌اند. اما من نتایج كلی و پایانی را مورد ارزیابی قرار می‌دهم. 

در حال حاضر نقش تركیه را چگونه می‌بینید؟ صحبت‌هایی در خصوص استفاده از سربازان تركیه به عنوان بخشی از نیروهای حافظ صلح در منطقه وجود داشته است. 
برای ما اعزام نیروهای امنیتی به غزه یك اشتباه محسوب می‌شود، تنها كسانی چنین صحبت‌هایی می‌كنند كه ادعا دارند نگرش من به حملات اخیر به غزه به خاطر ضد یهودی بودن من و مخالفتم با یهودیان است. 

و بسیاری از یهودیان آمریكایی در این خصوص بسیار ناراحت هستند.
من هم برای این طرز تفكر از سوی آنها بسیار ناراحت هستم. یهودیانی كه در كشور من زندگی می‌كنند شاهد طرز نگرش من نسبت به یهودیان هستند. من به شخصه همیشه گفته‌ام كه ضد یهودیت، جنایت علیه بشریت است. به عنوان یك نخست وزیر همیشه مخالف یهودستیزی بوده‌ام و تاسف من به خاطر دولت فعلی اسراییل است زیرا منصفانه در قبال ما قضاوت نمی‌كند. 

اما من نشانه‌هایی از یهود ستیزی را اخیرا در تركیه مشاهده كرده‌ام. 
این تحركات تلاش‌هایی مردود بوده است. 

اما این تحركات بسیار شدید بوده‌اند تا آنجایی كه كنسولگری اسراییل در تركیه مورد محاصره قرار گرفت.
تظاهرات دموكراتیك. این اتفاقات در تظاهراتی دموكراتیك رخ داده است، تظاهرات در همه جای دنیا برپا می‌شود حتی در آمریكا و اسراییل. هر چه ما گفته‌ایم در مخالفت با دولت فعلی اسراییل بوده است و نه یهودیان. من به طور واضح و روشن اظهار داشته‌ام هر كس كه حتی نیت انجام اقدامات ضد یهودی داشته ‌باشد با مخالفت من روبه‌رو خواهد شد. البته من از المرت نمی‌خواهم كه متن سخنان من را بنویسد. 

آیا روابط با اسراییل را تمام شده می‌دانید؟
ما روابط جدی با یكدیگر داریم. اما دولت فعلی اسراییل باید خود را مورد ارزیابی قرار دهد. آنها نباید از این مساله در انتخابات قریب الوقوع اسراییل سوء استفاده نمایند. 

آیا انتظار دارید باراك اوباما، رییس جمهور آمریكا نقش عادلانه‌تری میان فلسطینیان و اسراییلی‌ها ایفا نماید؟ 
در حال حاضر قضاوتی نمی‌توانم بكنم،‌ اما انتظار برقراری عدالت را دارم.