رقابت تسلیحاتی تازه در منطقه خاورمیانه شکل گرفته است؛ رقابتی با همان بهانه همیشگی: «مهار جمهوری اسلامی ایران». هفته آینده چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا، راهی خاورمیانه خواهد شد تا قرارداد تسلیحاتی تازه‌ای با هم‌پیمانان منطقه‌ای آمریکا به امضا برساند. اسراییل، عربستان و امارات مقاصد سفر منطقه‌ای هیگل به خاورمیانه و طرف قراردادهای تازه آمریکا هستند؛ قراردادهایی که ارزشی بالغ بر 10‌میلیارد دلار دارند.

به نوشته نیویورک‌تایمز کمک به «مهار ایران» از اهداف این معامله بزرگ عنوان می‌شود. در سال‌های اخیر غربی‌ها تلاش کرده‌اند جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی بالقوه علیه کشورهای منطقه معرفی کنند.

در همین راستا در این سال‌ها هر‌از‌گاهی رقابت تازه‌ای برای خرید تسلیحات نظامی به‌روز شده برای مقابله با این تهدید شکل می‌گیرد که هیجان این رقابت با امضای قراردادهای کلان به اوج خود می‌رسد. در این میان، نقش ایالات متحده آمریکا در تشدید رقابت تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج‌فارس انکارناپذیر است.

پس از حوادث تروریستی 11 سپتامبر سال 2001 آمریکایی‌ها بر این تصور بودند که مشکل اصلی خاورمیانه فقدان دموکراسی و وجود حکومت‌های غیر‌دموکراتیک است؛ از این‌رو با تهیه طرحی موسوم به خاورمیانه بزرگ در‌صدد ایجاد اصلاحات ساختاری در نظام‌های سیاسی منطقه خاورمیانه برآمدند و از این طریق خواستار گسترش دموکراسی در این منطقه شدند؛ هر‌چند در نهایت از این طریق توفیقی حاصل نشد و این آغاز فصل «بهارعربی» بود که از درون کشور با پشتوانه مردمی و بدون نقش‌آفرینی آمریکا دموکراسی را برای بعضی از کشورها به ارمغان آورد.

با این حال، پیش از این نیز آمریکایی‌ها همزمان با افزایش دامنه تنش‌ها در منطقه و عدم ایجاد ثبات در عراق و گسترش ناآرامی‌های درون منطقه‌ای به این نتیجه رسیده بودند که دموکراسی تحمیلی در خاورمیانه خریدار ندارد بر این اساس طرح شکل‌گیری خاورمیانه بزرگ رنگ باخت و واشنگتن را به این نتیجه رساند که مشکل عمده در خاورمیانه فقدان دموکراسی نیست بلکه مشکل اساسی نفوذ برخی بازیگران منطقه‌ای است؛ بازیگرانی که در راس آن جمهوری اسلامی ایران قرار دارد؛ بازیگری که قدرت و نفوذ انکار‌ناپذیری دارد.

از این‌رو، واشنگتن با ایجاد تغییر در استراتژی‌های امنیتی خود در خاورمیانه درصدد مقابله با این جریانات و ایجاد صف‌بندی‌های تازه برای مهار و کنترل نفوذ این بازیگران برآمد؛ اقدام ایالات متحده درباره طرح فروش تسلیحات نظامی به کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس در چارچوب همین استراتژی است؛ استراتژی‌‌ای که رییس‌جمهوری پیشین آمریکا به صراحت وجود آن را مورد اشاره قرار داد. دولت بوش همزمان با تغییر استراتژی در خاورمیانه هدف از آغاز رقابت تسلیحاتی میان کشورهای منطقه را جلوگیری از هژمونی ایران در منطقه عنوان کرده بود. از منظر دولت بوش فروش تسلیحات به اعراب جبهه ضدایرانی را در منطقه تقویت می‌کرد.

پایان عمر دولت بوش نیز منجر نشد این استراتژی دستخوش تغییر شود و همین نگاه و دیدگاه در دوره جدید یعنی دولت باراک اوباما نیز تداوم یافت. در دولت باراک اوباما نیز مقامات مدعی‌اند که ارسال تسلیحات به کشورهای خاورمیانه پاسخی به ایران و برنامه‌ هسته‌ای تهران است؛ هرچند برخلاف دولت بوش، دولت اوباما هیچ‌گاه به صراحت به وجود چنین نگاهی در کاخ سفید اعتراف نکرد و مقامات رسمی آمریکایی هم در دولت اوباما تاکید می‌کنند فروش تسلیحات به‌مثابه تغییر در سیاست‌های آمریکا در قبال ایران نیست و همچنان واشنگتن به رویکرد دیپلماتیک در قبال جمهوری اسلامی ایران پایبند است.

با این حال این واقعیت انکار‌ناپذیری است که آمریکا نگران افزایش نفوذ ایران در منطقه است و قصد دارد با تقویت همسایگان ایران مانعی جدی بر سر راه آن ایجاد کند؛ ارزیابی استراتژی امنیتی جدید ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه، حاکی از رویکرد آن کشور مبنی بر تامین صلح از طریق افزایش جنگ‌افزار و تلاش برای افزایش فشار به دولت ایران است.

با این حال این نکته نیز حائز اهمیت است که بسیاری از کشورهای منطقه و با اندکی اغماض می‌توان گفت که تمام آن‌ها به‌شدت از آنچه بحران مشروعیت خوانده می‌شود رنج می‌برند؛ بنابراین حکومت‌ها همواره به دنبال ایجاد یک دشمن خارجی هرچند غیرواقعی هستند تا به نوعی به کنترل اوضاع دست یابند و در این برهه از زمان جمهوری اسلامی ایران با توجه به افکار برتری‌جویانه اعراب نسبت به ایران و ایرانیان به‌عنوان بهترین گزینه مطرح شده است و همین امر نیز سبب شده است تا با وجود چنین دیدگاهی در میان حاکمان منطقه تنور رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه همواره گرم بماند؛ تنوری که با سفر هفته آینده چاک هیگل هیزم تازه‌ای درون آن ریخته می‌شود.

بر همین اساس، اسراییل موشک‌های جدید ضدرادار، رادارهای پیشرفته برای نصب بر هواپیماهای جنگنده، هواپیماهای سوخت‌گیری حین پرواز، هواپیماهای اوسپری وی -22 که قادر است همچون هلی‌کوپتر به زمین بنشیند و به‌سرعت هواپیما پرواز می‌کند خریداری می‌کند. یکی دیگر از تجهیزاتی که به نوشته نیویورک‌تایمز به اسراییل فروخته می‌شود، هواپیماهای سوخت‌رسانی «بویینگ کی سی ۱۳۵» است و به جنگنده‌های این کشور امکان می‌دهد با سوختگیری در فضا در ماموریت مسافت‌های دور از موقعیت بهتری برخوردار باشند.

یک مقام ارشد پنتاگون که نخواست نامش فاش شود گفته است: این تسلیحات باعث افزایش برتری نظامی اسراییل خواهد شد. به گزارش نیویورک‌تایمز بعضی از جنگ‌افزارهایی که در این گزارش به آن‌ها اشاره شده تجهیزاتی هستند که به گفته کارشناسان می‌توانند در حمله احتمالی اسراییل به تاسیسات اتمی ایران نقش تعیین‌کننده‌ای بازی کنند.

امارات متحده عربی نیز۲۶ فروند جنگنده اف ۱۶ و همچنین موشک‌هایی با دقت بالا برای این جنگنده‌ها خریداری خواهد کرد. جنگنده‌های اف ۱۶ به موشک‌های کمتر شناخته‌شده بسیار دقیقی مجهزند که می‌توانند بدون به خطر افتادن جان خلبان هدف‌هایی را در فاصله بسیار دور نابود کنند. ارزش قرارداد تسلیحاتی با امارات متحده پنج‌میلیارد دلار خواهد بود. عربستان سعودی که پیش‌تر ۸۴ هواپیمای جنگنده اف ۱۵ در سال ۲۰۱۰ خریداری کرده است، براساس این قرار‌داد تازه موشک‌های پیشرفته برای این هواپیماها دریافت خواهد کرد

منبع: بهار