فرارو- یک استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «مسئله بازار ارز و سکه که چند ماه پیش روی داد توطئه نبود. وقتی نرخ بهره بانکی پایین است و شاخص های بورس هم در حال سقوط باشد و قیمت ملک و ساختمان هم پایین باشد، شما اگر پس انداز داشته باشید کجا سرمایه گذاری می کنید؟ می روید ارز می خرید. بنابراین مردم برای حفظ دارایی خود به بازار ارز و طلا هجوم آوردند. مردم می خواستند پس اندازهای خود را حفظ کنند و از نظر اقتصادی این کار یک رفتار عقلایی است.»

محمود احمدی نژاد اواخر هفته گذشته در مشهد اعلام کرد: «اخلال در بازار ارز، سکه و طلا یک پروژه توطئه آمیز بوده و دولت نتوانست به موقع با اطلاعات کامل و برخورد مناسب عناصر اطلاعاتی با آن برخورد کند و عناصر اطلاعاتی درگیر پروژه های کاذب بودند.» احمدي‌نژاد همچنین با تاكيد بر اين‌كه «امروز دولت به شرايط بازار و اين توطئه مسلط شده است» اظهار كرد: «دولت با تمام توان در تلاش است كه اين توطئه را خنثي كند و به لطف خدا دولت به پشتوانه ملت خواهد رفت و شرايط بازار را به قبل از اين توطئه باز خواهد گرداند.»

به راستی نقش عوامل توطئه گر در موضوع اخلال در بازار ارز و سکه چقدر بوده است؟ تا چه میزان راهکارهای علمی و تخصصی و یا برخوردهای امنیتی و اطلاعاتی می تواند راهگشای نظام اقتصادی کشور باشد؟

دکتر مهدی تقوی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «اگر من اکنون به عنوان یک اقتصاددان عنوان کنم اگر فاز دوم هدفمندی اجرا شود تورم بیشتر خواهد شد، باید با من برخورد امنیتی شود؟ من معتقد بودم طرح هدفمندکردن یارانه ها مشکل ایجاد می کند و نرخ تورم را بالا می برد که اکنون من احساس می کنم نرخ تورم 40 درصد است و اگر فاز دوم این طرح اجرا شود نرخ تورم به 80 درصد خواهد رسید.»

وی ادامه داد: «حال این نظر من است و ایشان می تواند بگوید نظر من غلط است و همان 21 درصدی که ما می گوییم درست است. اما ما نمی توانیم به عنوان اقتصاددان که کار ما این است هر چه دولت گفت تایید کنیم. دولت می تواند یک کتاب بنویسد و بگوید شما ملزم هستید این کتاب را درس بدهید.»

تقوی درباره علل التهاب بازار ارز و سکه در چند ماه پیش گفت: «مسئله بازار ارز و سکه که چند ماه پیش روی داد توطئه نبود. وقتی نرخ بهره بانکی پایین است و شاخص های بورس هم در حال سقوط باشد و قیمت ملک و ساختمان هم پایین باشد، شما اگر پس انداز داشته باشید کجا سرمایه گذاری می کنید؟ می روید ارز می خرید. بنابراین مردم برای حفظ دارایی خود به بازار ارز و طلا هجوم آوردند. مردم می خواستند پس اندازهای خود را حفظ کنند و از نظر اقتصادی این کار یک رفتار عقلایی است.»

وی ادامه داد: «حالا ممکن است با تعریف آقای احمدی نژاد این کار توطئه باشد؛ اما کسی که اقتصاد خوانده است می گوید پول جایی می رود که بازده بالاتری داشته باشد. یعنی شما پس انداز خود را جایی می برید که بازده بالاتری داشته باشد.»

این استاد دانشگاه افزود: «هنگامی که تورم 21 درصدی وجود داشت بانک ها پنج و نیم درصد سود می دادند. یعنی شما اگر پول خود را در بانک می گذاشتید حدود پانزده و نیم درصد ضرر می کردید. خب چه کسی این کار را می کند. سهم هم اگر می خریدید سود آنچنان نداشت و قیمت ها هم که در حال کاهش بود. پس سهام هم نمی شد خرید. قیمت مسکن هم که در حال کاهش بود، بنابراین اگر کسی مسکن می خرید ضرر می کرد.»

وی خاطرنشان ساخت: «بنابراین مردم رفتند دلار و سکه خریدند چون حداقل ارزش آن ثابت می ماند؛ اما وقتی تقاضا برای خرید دلار و سکه زیاد شد قیمت بالا رفت.»

وی افزود: «در قیمت سکه وضعیت بازارهای جهانی هم نقش دارد. در آن زمان قیمت طلا در بازارهای جهانی افزایش یافت و مردم پیش بینی کردند که در ایران هم قیمت طلا افزایش خواهد یافت و رفتند طلا خریدند.»

تقوی در پاسخ به این سوال که هدف احمدی نژاد از بیان این صحبت ها چیست؟، گفت: «نمی دانم. من نمی توانم ارزیابی کنم اما می توانم بگویم که این موضوع توطئه نبوده است. من خودم پول ندارم ولی اگر داشتم می رفتم در بازار ارز و سکه سرمایه گذاری می کردم. این موضوع در اقتصاد به بهینه سازی سبد دارایی مشهور است. یعنی فرد سبد دارایی و پس انداز خود را جایی می برد که بازده بالاتری داشته باشد. چون کسی که ثروت دارد عقل هم دارد و کاری می کند که به نفعش باشد.»

وی افزود: «البته تحریم ها هم در این موضوع موثر بود به طوری که در تحریم بانک مرکزی عده ای پیش بینی کردند که قیمت ارز افزایش خواهد یافت و طبق همان اصل اقتصادی اقدام به خرید ارز کردند و این امر اخلال و یا توطئه محسوب نمی شود.»

تقوی درباره توجه دولت به نظرات کارشناسان اقتصادی گفت: «دفعه اول که آقای بهمنی رفتند شورای پول و اعتبار و خواستار افزایش نرخ بهره بانک ها شدند، این درخواست رد شد. دفعه دوم با این درخواست موافقت شد؛ اما همین اقدام دیرهنگام التهاب بازار ارز و سکه را افزایش داد.»

این استاد دانشگاه در پایان تاکید کرد: «اگر مردم گمان کنند که قدرت خرید آنها پایین خواهد آمد سرمایه خود را جایی می برند که قدرت خریدشان حفظ شود و این یک رفتار عقلایی است. اکنون هم قرار است با اجرای فاز دوم هدفمندی قیمت بنزین، گاز و ... افزایش پیدا کند. در چنین حالتی پیش بینی مردم این است که تورم بالا خواهد رفت و اگر مردم کاری کنند که قدرت خرید خود را حفظ کنند یک رفتار عقلایی انجام داده اند و این کار توطئه نیست.»