شاهكاري جاودان و فيلمي براي هميشه

راجر ابرت منتقد معروف جهاني فهرستي از 20 فيلم برتر سال 2011 انتخاب كرده است. در صدر اين فهرست نام فيلم جدايي نادر از سيمين ساخته اصغر فرهادي مي‌درخشد. شرم، درخت زندگي و هوگو فيلم‌هاي بعدي اين فهرست هستند. 

نيمه شب در پاريس ساخته وودي آلن در رتبه هشتم، هنرمند، ماليخوليا و‌تري رتبه‌هاي 10 تا 12 را دارند و جالب اينكه آخرين قسمت هري پاتر در رتبه 16 انتخاب‌هاي اين منتقد قرار گرفته است. متن زير مقدمه اين منتقد بر فهرست انتخابي‌اش و توضيحات او درباره ساخته درخشان فيلم اصغر فرهادي است.
 
تهيه فهرست، ‌كار مورد علاقه من نيست چون فهرست‌ها هميشه به شكايت خوانندگان منجر مي‌شوند. با وجود اين به نظر مي‌رسد تهيه فهرست 10 فيلم برتر سال براي منتقدان يك تعهد قانوني به شمار مي‌رود. حدس من اين است كه از فهرست امسالم نام شش تا 10 فيلم برايتان آشنا نيست كه البته اين فيلم‌ها برايتان مفيدتر خواهند بود. سال‌هاي قبل من فهرستم را براساس حروف الفبا مي‌نوشتم كه چه همهمه‌اي در آن فهرست‌‌ها بود! 

جدايي نادر از سيمين
اين فيلم ايراني تا 27 ژانويه در شيكاگو اكران نخواهد شد. فيلم جدايي برنده جايزه خرس طلايي برلين و بهترين فيلم خارجي سال به انتخاب حلقه منتقدان فيلم نيويورك شده است. اين فيلم به طور خاص ايراني است اما من معتقدم كه اين فيلم به طور مشخص‌تر پيرامون تجربه انساني است كه جهاني‌تر از آن است. از سوي ديگر به نظر مي‌رسد «فيلم‌هاي براي همه»، به طور خاص «فيلم براي هيچ‌كس» باشند! اين فيلم تركيبي از طرح ارزشي يك داستان بسيار خوب به همراه تاثير عاطفي يك ملودرام زيبا را توامان دارد. فيلم جدايي شامل جدال براي حق حضانت فرزند، چالش پدر با بيماري آلزايمر، پيچيدگي‌هاي قانون و معماي كشف حقيقت است. اين فيلم در بازسازي برخي از صحنه‌ها مانند فيلم «راشمون» (Rashomon) باورنكردني است. 

زوج مدرن ايراني با فكر مهاجرت به سرزميني ديگر براي يافتن فرصت‌هاي بهتر براي آينده دخترشان هستند. مادر مي‌خواهد به سرعت كشور را ترك كند. پدر تعلل دارد زيرا پدرش با بيماري آلزايمر نياز به مراقبت دارد. «پدرت ديگه تو را نمي‌شناسه». اين جمله‌اي است كه زن در جريان دادرسي طلاق در دادگاه مي‌گويد و مرد هم در پاسخ مي‌گويد «اون نمي‌شناسه، من پسرشم من كه ميدونم اون پدرمه». ما اين دو شخصيت را مي‌توانيم در اين دو جمله بشناسيم. پرستاري براي نگهداري از پدر استخدام شده اما نمي‌تواند به سر كار بيايد و همسرش مخفيانه جايگزين او مي‌شود. 

لمس مردي جز شوهر خلاف مذهب پرستار است اما از سوي ديگر خانواده‌اش به پول احتياج دارند. اين منجر به اتفاقاتي مي‌شود كه يك پيچيدگي عميق اخلاقي را مي‌سازد. موضوع اصلي اصغر فرهادي صداقت است؛ زماني كه اين صداقت با منافع آدم‌هايي كه ما به آنها احترام مي‌گذاريم ناسازگار است حتي هنگامي كه فكر مي‌كنيم بيشتر حقيقت را مي‌دانيم. جدايي نادر از سيمين شاهكاري جاودان است كه دهه‌ها پس از اين هم مردم به تماشاي آن خواهند نشست. ‬‬