رسول يونان:‌ چه اصراري است همه شعر كوتاه بگويند؟!

رسول يونان گفت: در حال حاضر، ما شعر‌هاي كوتاه خوبي داريم؛ اما شعر كوتاه مد شده و چه اصراري است كه همه شعر كوتاه بگويند؟!

اين شاعر در گفت‌وگو با ايسنا، درباره‌ي استقبال شاعران از شعر كوتاه، عنوان كرد: ‌من به استقبال ديگران كاري ندارم؛ اما من خودم ساندويچ خيلي دوست دارم؛ خوردنش وقت كمي مي‌گيرد و سير مي‌شوم. مي‌توانم ساندويچ را توي تاكسي بخورم. منظورم اين است كه شعر كوتاه به خاطر اين‌كه خواندنش زمان كمي مي‌گيرد، در حافظه مي‌ماند و ما را به چيزي كه مي‌خواهيم، مي‌رساند و همواره طرفدار داشته است. در كشورهاي صنعتي، طرفدار آن بيش‌تر است. از وقتي جهان صنعتي شده، ما شعر بلند نداريم. مثنوي و قصيده‌هاي بلند را همه‌جا داشته‌ايم؛ اما انقلاب‌هاي صنعتي شعر كوتاه را تبليغ كرده‌اند.

او سپس درباره‌ي كيفيت شعرهاي كوتاه سروده‌شده در سال‌هاي اخير، عنوان كرد: از آن‌جا كه من بيش‌تر خوشبينانه نگاه مي‌كنم تا بدبينانه، به نظرم، ما به شعر كوتاه نبايد به عنوان شعر كوتاه نگاه كنيم. شايد شعر كوتاه طولاني نباشد؛ اما گاهي مفهومي را كه شعري در 200 بيت آورده، در چند سطر خلاصه كرده است.

يونان افزود: شعر چه كوتاه و چه بلند باشد، ابتدا با خواندن آن بايد با شعر روبه‌رو شويم. هر شعري كه كوتاه نوشته شود، حتما قدرتمند نيست و برعكس. گاهي شعر‌هاي كوتاهي كه الآن مي‌بينيم، آن‌طور كه بايد، دروني نشده‌اند. انگار شاعر مي‌خواهد شعر بلند را در قالب كوتاه جاي دهد. شعر كوتاه يك اتفاق است كه در ميداني از صنعت صورت مي‌گيرد و نياز زمانه است.

او تأكيد كرد: هيچ‌وقت تصميم‌گيرنده شاعران و نويسندگان نبوده‌اند؛ عوامل موجود سبب مي‌شود قالبي مورد توجه قرار گيرد.

اين شاعر همچنين درباره‌ي امتزاج مرز شعر كوتاه با ديگر گونه‌هاي ادبي چون جمله‌هاي قصار و كاريكلماتور، گفت: من از كلمه‌ي مرز خوشم نمي‌آيد. خيلي‌ها دوست دارند قالب‌ها را تعريف كنند. مي‌خواهم بگويم من درباره‌ي اين ديدگاه هيچ حرفي ندارم. چه بسا شعري كوتاه شعر نباشد و جمله‌اي زيبايي‌شناسانه باشد و برعكس. شايد شعري از نظر من شعر نباشد و از نظر ديگري، شعر باشد؛ اين موضوع نسبي است.

او در ادامه با بيان اين‌كه اصل ادبيات، لذت بردن است، گفت: ما ابتدا 70 ميليون شاعر داشتيم؛ اما الآن 70 ميليون منتقد داريم.

يونان سپس درباره‌ي گرايش شاعران ايراني به هايكوسرايي، بيان كرد: محيط در شكل‌گيري يك قالب تأثير دارد. واقعا در برخي سرزمين‌ها گياه به انسان نزديك است؛ اما در ادبيات ما اين‌گونه نيست. شاعران شايد از يك گل حرف زده باشند؛ اما اين به معناي ديگري بوده است. حيوان هم در ادبيات ما نيست. اگر هم از حيوان حرف زده‌ايم، با آن‌ها دشمني كرده‌ايم. دشمن روباه و سگ شده‌ايم. هايكوگرايي در ايران مد شده و شايد تك و توك، جواب بدهد؛ اما در كل نه. گاهي اين‌ها هايكو نيستند؛ شعر كوتاه‌اند. هايكو يك پلك زدن به طبيعت است.

او در ادامه خاطرنشان كرد: البته اين حرف‌ها منطبق بر درك من از هايكوست. شايد كسي درك ديگري داشته باشد. گرايش به هايكو بد نيست، آن هم يك گونه‌ي ادبي است. چگونه ساعت مچي ساخت ژاپن را مي‌اندازيم؟ مي‌توانيم هايكو هم بگوييم. نمي‌شود گفت صنعتش خوب است و ادبياتش بد است. قالب‌هاي شعري براي شاعران است وهر كسي توانست از آن استفاده كند، مال اوست.

يونان تأكيد كرد: ما در ادبيات ايران هم دوبيتي و رباعي داريم. اگر شاعري خارجي بيايد اين قالب‌ها را استفاده كند، چه اشكالي دارد؟

او در ادامه درباره‌ي استقبال مخاطبان از شعر كوتاه، گفت: اگر شعر كوتاه خوب باشد، مخاطب جذب آن مي‌شود، و اگر نباشد، مخاطب جذبش نمي‌شود. شعر كوتاه از اول هم بوده است. گاهي صداي شعر كوتاه را مي‌شنويم و گاهي نه. اگر الآن شعرهاي كوتاه زيادي را مي‌شنويم، حتما شعرهاي خوبي گفته شده است.

اين شاعر همچنين درباره‌ي شعر كوتاه در زبان تركي، عنوان كرد: در زبان تركي‌ هم شعرهاي كوتاه هست؛ اما در ايران اين شعر‌ها بيش‌تر است. در ايران، شاعران شعر كوتاه بيش‌تر هستند و آن‌جا تك و توك‌اند. البته اين‌جا بيش‌تر مد است و برخي موج‌سواري را دوست دارند.