فرزاد موتمن کارگردانی است که پیشینهاش به ساخت فیلمهای روشنفکرانه با مایههایی از ادبیات و درامهای جنایی بر میگردد.
قصه«آذر» در يك روز ميگذرد و مربوط زندگي زنی با همین نام است که مدتهاست بعد از دست دادن همسرش با فرزند معلول و عقب ماندهاش زندگی میکند. او در این سالهایی که مجبور بوده زندگی محدود و آبرومندی را برای خود و پسرش فراهم نماید از طریق خدمتکاری، بسته بندی سبزیجات و ترشی درست کردن امرار معاش می کرده . اما آذر که مدتها با توجه به اينكه گزینه های مناسبی هم برای ازدواج داشته، تصمیم گرفته بود بی شوهر زندگی کند، از تصمیم خود عقب نشيني می کند و می خواهد به خواستگاری مردی بدون حضور پسرش پاسخی مثبت بدهد.
اين روزها عوامل سينما ورود چشمگيري به تلويزيون دارند و با توجه به اينكه مدتي است ساخت تله فيلم بيش از گذشته در دستور كار سيما قرار گرفته است اين عرصه شمار زيادي از اهالي سينما را به سمت خود جذب كرده است كه البته از آن طرف محدوديتها و كمبود امكانات مالي در سينما براي ساخت فيلم را نبايد در اين ميان بيتاثير دانست. از جمله تلهفيلمهايي كه با حضور عوامل سينمايي از روز 12بهمن ماه سال گذشته در مرحله ساخت قرار گرفت ميتوان به تله فيلم آذر اشاره كرد كه فرزاد موتمن كارگردان نام آشناي سينما آن را ساخته و در آن بازيگري كه او را در سينما زياد ديده ايم،مهتاب كرامتي، نقش اولش را بازي كرده است. اين تله فيلم اولین تجربه اين بازيگر در زمینه بازی در کار 90دقیقهای است.
هر چند فيلم پر فروش «پوپك و مش ماشالله» كه در عرصه كمدي ساخته شده و «جعبه موسيقي» در ژانر كودك و نوجوان را نيز در كارنامه خود دارد اما همچنان او را ميتوان با فيلمهايي چون«شبهای روشن» و «باج خور»و «صداها» به ياد آورد.
فیلم سال گذشته او با بازی امین حیایی و مهناز افشار توانست به باشگاه میلیاردیها بپیوندد. فرزاد موتمن بعد از ساخت فیلم«باج خور»، همزمان در تلویزیون هم تلهفیلمهایی چون «ساعت گيج زمان»، «کرگدن»، «دماغ» و...را ساخت كه در نوع خودشان قابل تامل بودند اما حضور اخیر او در تلویزیون به سریال«نون و ریحون» برمیگردد که در ماه رمضان سال گذشته شاهد پخش آن از شبکه تهران بودیم.
با توجه به اینکه«نون و ریحون»اولین تجربه موتمن در زمینه سریال سازی بود، او قصد داشته که این رویه را همچنان ادامه دهد، اما به گفته خودش سال گذشته قرار بود سریالی با مضموني جنایی را برای تلویزیون بسازد كه به دلايل نامعلومي رفته رفته این تصمیم نادیده گرفته شد.
«آذر» بعد از فاصلهاي كوتاه مدت از ساخته نشدن سريال موتمن به او پيشنهاد شد و اينگونه اين كارگردان توانست پنجمین تله فیلم خود را هم بسازد تا بتواند همچنان به مسیر تله فیلمسازیاش ادامه دهد. او در رابطه با چگونگی حضورش در این تله فیلم می گوید:«زمانیکه به گروه تله فیلم«آذر» برای کارگردانی آن پیوستم، از روند پيش توليد و نوشتن فيلمنامه آن چندان اطلاعي نداشتم و در واقع اولین همکاریام با نویسندگان این کار(مرجان اشرفی زاده و علی اصغری) محسوب میشد. وقتی فیلمنامه را آقای واجد سمیعی(تهیه کننده) در اختیار من قرار داد و کارگردانی آن را پذیرفتم به خاطر پتانسیل خوبی که داستان آن داشت، قادر به همکاری با گروه تولید این تله فیلم شدم. داستان این تله فیلم من را یاد فیلم قدیمی می انداخت که نسبت به آن تعلق خاطر خاصی داشتم.»
اغلب فيلمهاي موتمن از فضا و مضمونهاي خاصي برخوردارند که اين خاصيت در فيلم هاي«شبهاي روشن» و«صداها» بيشتر ديده ميشد:«اغلب فیلم هایی که تا به حال ساختم در فضایی انتزاعی می گذرند ولی در این تله فیلم همانند تله فیلم«دماغ»به سراغ مضمونی رفتهام که بیشتر به سمت واقعیت گرایی گرایش دارد تا فضایی انتزاعی و ذهنی.» قصه«آذر» در يك روز ميگذرد و مربوط زندگي زنی با همین نام است که مدتهاست بعد از دست دادن همسرش با فرزند معلول و عقب ماندهاش زندگی می کند.
او در این سالهایی که مجبور بوده زندگی محدود و آبرومندی را برای خود و پسرش فراهم نماید از طریق خدمتکاری، بسته بندی سبزیجات و ترشی درست کردن امرار معاش می کرده اما آذر که مدتها با توجه به اينكه گزینه های مناسبی هم برای ازدواج داشته، تصمیم گرفته بود بی شوهر زندگی کند، از تصمیم خود عقبنشيني میکند و می خواهد به خواستگاری مردی بدون حضور پسرش پاسخی مثبت بدهد.
شاید از دلایل دیگری که مسبب حضور موتمن برای کارگردانی این تله فیلم شد و البته خود او هم منکر این قضیه نیست؛ تیم خوب، حضور مهتاب کرامتی و داریوش عیاری به عنوان بازیگر و تصویربردار آن بود. او درباره انتخاب مهتاب کرامتی به عنوان نقش اصلی این تله فیلم که اتفاقا اولین کار نود دقیقه ای و اولین همکاریاش با موتمن محسوب می شود، می گوید:«شاید در ابتدا برای سپردن نقش«آذر»به دست بازیگری، نظراتمان مبتنی بر این بود که آن را به دست بازیگری بسپاریم که قبلا سابقه حضور در تلویزیون را داشته. اما وقتی با خانم کرامتی درباره نقش صحبت کردیم، خودشان هم ابراز علاقه کردند که این نقش را بازی کنند.
باتوجه به اینکه من فیلمهای خانم کرامتی را خیلی کم دیدم (خصوصا فیلمی«بيست» که با آقای کاهانی کار کرده بودند را ندیدم)ولی همکاری با ایشان به همکاری خوبی تبدیل شد.» کرامتی که از جشنواره بیست و نهم فیلم فجر دیپلم افتخار بازیگر نقش اول زن را برای فیلم«آلزایمر» از آن خود کرد، در اين دو فيلم بازی هایش در نقش زنانی دیده شد که در طبقه پایین اقتصادی زندگی می کردند و نقش آذر هم بی تناسب با نقشهایی که در«بیست»و«آلزایمر» بازی کرده نیست.
البته به غیر از مهتاب کرامتی بقیه بازیگران از چهره های آشناي تئاتر هستند و شاید کمتر کسی بازی های اندک آنها را در تلویزیون به خاطر بیاورد. این بازیگران هر کدام نقشهای کوتاهتری را نسبت به مهتاب کرامتی بر عهده دارند. سهی بانو ذوالقدر قبل از حضور در این تله فیلم در فیلم«جدایی نادر از سیمین»نقش خواهر حجت(شهاب حسینی) را به عهده داشت. موتمن درباره بازي او ميگويد:«به نظرم او، بازیگری است که خیلی خوب و راحت بازی می کند و من از بازی ایشان کاملا راضی ام. او آرشیتکت قابلی است و egzamaytionهایی را هم در کشور آلمان به عهده داشته و گاهی اوقات هم برای بازی به ایران می آید.»
موتمن درباره اینکه آیا ميتوان گفت تله فیلمها جایگاه مناسبتری نسبت به گذشته پيدا كرده اند یا نه، میگوید: «با توجه به اینکه اغلب تله فیلمها به گونهای برنامهریزی می شوند که باید در مدت زمان دو هفته به کار خود پایان بدهند،خوشبختانه ما در این تله فیلم توانستیم کمی بیشتر از زمان معمول کار را به جلو ببریم یعنی مدتی بیش از یک ماه. به نظرم نباید تله فیلمها را با کارهای سینمایی مقایسه کرد.
من کارهای سینمایی را همچون غذایی کامل مثل چلو کباب و تله فیلم را هات داگ ميبينم.چون تله فیلمها در مدت زمان خاص تری بین 80-90 دقیقه برای پخش از تلویزیون ساخته میشوند. رمز و راز خاصی ندارند و ابهام و افت و خیز کمتری در آنها دیده می شود، شاید خیلی صریحتر حرفهایشان را به مخاطبان می زنند. اما از جنبه ای برای مخاطبان شهرهایی که سینماهای محدودتری را در اختیار دارند، می تواند راه خوبی برای آنها باشد که آگاهی تصویری کمتری از فیلمها دارند.»
اما بودجه ای که در اختیار کارهای نود دقیقه ای قرار می گیرد هم می تواند یکی دیگر از مسائلی باشد که همانند زمانش محدود به نظر می رسد موتمن ميگويد: «زمانیکه برای تله فیلمها زمانی در حد فاصل دو هفته قرار می دهند، معلوم است حتی از نظر بودجه هم مشکل داشته باشند. حتی اینگونه کارها می توانند مشکلاتی هم در روند تولید داشته باشند. این مشکل تنها به فیلمنامهای بر می گردد که قرار است با سرعت به دست کارگردان برسد و از این رو فیلمساز هم می تواند استرس در اختیار نداشتن متن کامل فیلمنامه و عجز از تسلط بر روی آن را داشته باشد. ادامه این فیلمنامهها درست در زمانی می توانند نوشته شوند که کارگردان در حال چیدمان صحنه و مرحله تصویربرداری پیش رو است و من به آنها روکش می گویم.»
اما با همه این تفاسیری که فرزاد موتمن از شرایط ساخت تله فیلمها دارد، او این روزها در حال تصویربرداری ششمین تله فیلم خود به نام«انتهای بزرگراه» است. از جمله بازیگرانی که می توان به تله فیلم در حال ساخت موتمن اشاره کرد، شبنم قلی خانی، اشکان خطیبی، رحیم نوروزی و خسرو احمدی هستند که در حد یک تریلر حادثه ای ساخته می شود وداستان دو نفر به نامهای رضا و ترگل شهشهانی را روایت می کند که در روزی که برای ثبت عقد رسمی خود آماده رفتن به دفترخانه می شوند همه چیز آنطور که برنامه ریزی شده بود اتفاق نمیافتد. ناگفته نماند که تله فیلم«آذر» این روزها در مرحله ساخت موسیقی فيلم توسط امیر علی واجد سمیعی قرار گرفته كه این آهنگساز قبلا در فیلم«صداها»با موتمن همکاری کرده بود.
عوامل اصلی تله فیلم«آذر» عبارتند از؛ بازیگران: مهتاب كرامتي، ناهيد مسلمي، گلاره عباسي، سيامك اديب، مالك پورسراج، سهي بانو ذوالقدر، مهدي وجستاني، ماريه تهرانچي، فرخنده فرمانيزاده، شبنم فرشادجو، مجيد شهرياري، سحر آخان، عاطفه عربتهراني، کریم اميني، نيلوفر واجد سميعي، مانا گلمحمدي، عفت رسوليزاده،احمدي ياوري با هنرمندي محمد مهدي احدي و با حضور نيره فراهاني، تهيه كننده: علي واجد سميعي،كارگردان: فرزاد موتمن، نويسندگان فيلمنامه: مرجان اشرفيزاده علي اصغري (كارگاه قلم)، مديرتصويربرداري:داريوش عياري، صدابردار: بابك اردلان، طراح گريم: زهرا كمالي، طراح صحنهو لباس: آرميتا معدلت، تدوين: فرامرز هوتهم، صداگذار: علي علويان، موسيقي: اميرعلي واجد سميعي، مديرتوليد: اسماعيل كلبيآبادي، دستيار اولكارگردان و برنامهريز: شكوفا كريمي، دستيار دوم كارگردان: كريم محمداميني، منشي صحنه: ماريا ميرنژاد، عكاس:ايران انتظام، مديرتداركات:امير فرحزادي
«آذر» به سفارش مركز سيما فيلم تهيه و توليد ميشود.