تراژدی ناگفته زنان ترکمن که توسط داعش ربوده شده‌اند

فرارو- مانند ایزدی‌ها، صد‌ها زن ترکمن شیعه در سال ۲۰۱۴ توسط عناصر تروریستی داعش اسیر و کشته شدند، اما رهبران و مقامات عراق چشم خود را روی این موضوع بسته اند.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، تلاش برای آزادی زنان و کودکان ایزدی ربوده شده توسط گروه تروریستی داعش حمایت و توجه جهانی را به همراه داشته است و یکی از آن‌ها ـ نادیا مراد ـ برنده جایزه صلح نوبل شده است.

به گفته مقامات عراقی، فعالان و سازمان‌های بین المللی حقوق بشر، صد‌ها زن ترکمن که در حمله داعش در سال ۲۰۱۴ ربوده شدند، به دلیل سکوت و انکار رهبران جامعه خود، از فرصت آزادی محروم شده اند.

حمله خونین و وحشیانه شبه نظامیان داعش به شمال غربی عراق در اوت ۲۰۱۴ اغلب به عنوان نسل کشی ایزدی‌ها یاد می‌شود که در آن حدود ۳۰۰۰ ایزدی به قتل رسیدند و شاید ۷۰۰۰ نفر دیگر ربوده شدند. اما در میان آن جنایات صد‌ها زن ترکمن که به اسارت گرفته شده اند به سختی شناخته شده اند.

بیشتر شیعیان شهر تلعفر تحت تسلط ترکمن‌ها در ۸۰ کیلومتری غرب موصل هستند. آن‌ها در شهر همسایه سنجار با اکثریت ایزدی اسیر شدند، جایی که آن‌ها و خانواده هایشان پس از اینکه داعش چندین هفته پیش تلعفر را تحت کنترل خود درآورد، به آنجا پناه بردند.

مقامات و فعالان به میدل ایست آی گفتند که اکثریت قریب به اتفاق افرادی که اسیر شده اند حتی به عنوان مفقود نیز ثبت نشده اند؛ و هیچ تلاش رسمی یا غیردولتی واقعی برای یافتن آن‌ها و بازگرداندن آن‌ها به خانه انجام نشده است، علیرغم اطلاعاتی که به وضوح نشان می‌دهد آن‌ها در کمپ‌هایی هستند که توسط نیرو‌های کرد و ترکیه در سوریه اداره می‌شوند.

هیمن رمزی، مدیر سازمان تولی در امور ترکمن ها، گفت: از نظر قانونی، این زنان [ربوده شده] وجود ندارند، زیرا یا توسط خانواده هایشان به عنوان کشته شده توسط داعش ثبت شده اند یا به اصلا وجود ندارند. مردان [برخی از] خانواده‌های قربانیان از اعلام ربوده شدن دخترانشان خودداری کرده‌اند.

در مواجهه با چنین سکوتی، گستره واقعی آدم ربایی‌ها به تدریج در طول زمان آشکار شد.

رمزی می‌گوید: در طول سال‌هایی که روی این موضوع کار می‌کردیم، معمولاً وقتی یکی از اقوام دور درباره آن صحبت می‌کرد، متوجه می‌شدیم که یک زن ربوده شده. خانواده‌های این زنان از اعتراف به ربوده شدن آن‌ها توسط داعش خودداری می‌کنند. ما از سوی برخی از آن‌ها تهدید به مرگ می‌شدیم وقتی به آن‌ها گفتیم اطلاعاتی داریم که تایید می‌کند یکی از زنان آن‌ها ربوده شده است.

چند زن ترکمن مفقود شده اند؟

اطلاع از تعداد واقعی زنان گمشده ترکمن تقریبا غیرممکن است. وضعیت انکار خانواده آن‌ها در میان مردان جامعه، و نیز رضایت نهاد‌های دولتی با نفوذ و نیرو‌های سیاسی و مذهبی شیعه، مانع از هرگونه تلاش برای تحقیق شده است.

فعالان حقوق بشر گفتند که حتی نیرو‌های سیاسی و مذهبی هرگونه تلاش جدی برای آزادی زنان و بازگرداندن آن‌ها به خانواده هایشان را متوقف کرده اند.

برخی از گروه‌های حقوق بشر محلی گفتند که آن‌ها معتقدند ۵۴۰ غیرنظامی از تلعفر ناپدید شده اند که ۱۲۵ زن نیز در میان آن‌ها هستند. ۲۲ نفر از آن‌ها که در یک پرورشگاه تحت کنترل داعش در موصل نگهداری می‌شدند، توسط نیرو‌های عراقی زمانی که شهر را در اکتبر ۲۰۱۷ تصرف کردند، آزاد شدند.

اما سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر می‌گویند که تعداد کل افراد ناپدید شده در واقع حدود ۱۲۰۰ نفر از جمله ۶۰۰ زن است.

تاکنون ۱۳۱ نفر از آن‌ها آزاد شده اند. این امر عمدتاً از طریق تلاش‌های فردی به دست آمد، مانند پرداخت باج از طریق خانواده‌ها به شبه‌نظامیان که از طریق میانجی‌هایی که برای آزادسازی زنان ایزدی در دست داعش در سوریه کار می‌کردند، به آن‌ها رسیدند.

نوال الکراوی، مدیر مرکز عراق برای حقوق زنان و کودکان، که سال‌ها در تلعفر با مشارکت سایر سازمان‌ها کار می‌کند، گفت: بیشتر ارقام اعلام شده دقیق نیستند. اکثر قبایل از ثبت رسمی ربوده شدن دختران خود خودداری کردند. آن‌ها آن را شرم آور می‌دانند، بنابراین از افشای آن خودداری می‌کنند.

بدون تلاش جدی برای برجسته کردن این موضوع، هیچ نهاد دولتی اختصاصی در عراق برای پیگیری مفقودین ایجاد نشده است، برخلاف آنچه در سایر جوامع آسیب دیده اتفاق افتاد.

کراوی گفت: بیشتر زنان ربوده شده مورد بازجویی قرار نگرفته اند و هیچ کس به دنبال آن‌ها نیست، بنابراین هیچ تلاش نهادی برای بازگرداندن آن‌ها وجود ندارد.

انکار، شرمساری و سکوت در قبال آدم ربایی

تلعفر در ۴۵۰ کیلومتری شمال بغداد، شهر بزرگی است که در یک مثلث سرزمینی بین مرز‌های ترکیه، عراق و سوریه قرار دارد.

مانند اکثر شهر‌های مرزی شمال عراق، جامعه آن قبیله‌ای، محافظه‌کار و بسته است. برای بسیاری از مردان در چنین جامعه‌ای محافظه‌کار، اعتراف به ربوده شدن و تجاوز جنسی به زنان و دخترانشان، اعتراف به ناتوانی آن‌ها در دفاع از آن‌ها است و به عنوان نمادی از ناتوانی و شرم محسوب می‌شود.

فعالان و مقامات محلی گفتند که انکار و نادیده گرفتن سرنوشت این زنان تلاشی است از سوی بسیاری در جامعه برای حرکت بدون مواجهه با عواقب آن.

بسیاری از فعالان حقوق بشر گفتند که تصاویر یا اسامی زنان عراقی آزاد شده در سوریه را دریافت کرده اند و از خانواده‌های ترکمن خواسته اند که آیا می‌توانند برای شناسایی آن‌ها کمک کنند. آن‌ها گفتند که اکثر مردان خودداری کردند.

یکی از فعالان حقوق بشر گفت: وقتی عکس‌هایی را که دریافت می‌کنیم به آن‌ها نشان می‌دهیم، ناراحت می‌شوند و به ما می‌گویند: این زنان مرده‌اند، پس چرا اصرار دارید که این موضوع را نبش قبر کنید؟

برخی از آن‌ها برای ثانیه‌ها و بدون تمرکز به تصویر نگاه می‌کنند، سپس با عصبانیت می‌گویند: این دختر ما نیست، اگرچه ویژگی‌های صورت او به وضوح نشان دهنده عدم تمایل او به دانستن هویت فرد در تصاویر در وهله اول است.

او گفت: آن‌ها نمی‌گویند دیگر با ما تماس نگیرید، اما هیچ اطلاعاتی را فاش نمی‌کنند که بتواند به دستیابی یا شناسایی دختران ربوده شده آن‌ها کمک کند. آن‌ها احساس شرم و خجالت می‌کنند. آن‌ها می‌دانند که داعش به این زنان تجاوز کرده است و نمی‌توانند این ننگ را تحمل کنند.

استفاده گروه داعش از خشونت جنسی یک تاکتیک عمدی و سیستماتیک برای تحقیر مخالفان و تخریب هویت فرهنگی آن‌ها بود.

مقامات، فعالان و رهبران قبایل در تلعفر گفتند که داعش، مانند ایزدی ها، تمام مردان و کودکان پسر ترکمن بالای ۱۲ سال را کشت و آن‌ها را به چاه  انداخت، چاهی به قطر حدود ۵۰ متر و در عمق ۱۰۰ متری که در شمال شهر واقع شده است.

مقامات فدرال تخمین می‌زنند که بقایای بیش از ۱۰۰۰ نفر در این گور دسته جمعی وجود دارد که حداقل ۴۰۰ نفر از آن‌ها ترکمن شیعه و بقیه ایزدی هستند.

یک جامعه شناس برجسته عراقی که از سال ۲۰۱۴ در حال بررسی تأثیر سوءاستفاده داعش از زنان ایزدی و ترکمن بر جوامع خود بوده است، گفت که داعش از این تاکتیک برای وارد کردن بیشترین آسیب ممکن به مخالفان شیعه خود استفاده کرده است.