حیوانات به شهر‌ها پناه آورده اند / با آن‌ها چه کنیم؟

با سرد شدن هوا حیوانات به شهر‌ها پناه آورده و بعضا شهروندان اقدام به دادن غذا به حیوانات می‌کنند. این در حالی است که ابن غذا ممکن است کیفیت لازم برای حیوان را نداشته باشد و آن‌ها را به تغذیه از دست انسان عادت بدهد.

به گزارش الف، برنامه تلویزیونی تهران۲۰ برای پیگیری این مسئله میزبان محمد کرمی، رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست تهران بود.  

کرمی در ابتدا گفت: با توجه به تغییر فصل و اقلیم شرایط برای زیست حیوانات در ارتفاعات سخت‌تر است. علی‌الخصوص آن‌هایی که از علوفه مرتعی استفاده می‌کنند. به همین منظور برای تامین تغذیه به زیستگاه‌های انسان نزدیک می‌شوند؛ اعم از علف‌خواران و گوشت‌خوارانی که از علف خواران تغذیه می‌کنند.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست تهران افزود: بیشتر این حیوانات علف خوار هستند مانند قوچ و میش، آهو و... و گوشت خوارانی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند به تبع آن‌ها نزدیک می‌شوند. شغال و روباه و حتی پرندگان که ممکن است تغذیه‌شان مختل شود. همچنین پرندگان مهاجر با توجه به شرایط از عرض‌های شمالی آسیا و اروپا به قسمت‌های جنوبی‌تر می‌آیند و چند ماهی مهمان ما هستند. در نهایت ممکن است بیماری‌هایی که مشترک بین انسان و حیوان است را منتقل کنند. از جمله بیماری آنفلوانزا.  

وی ادامه داد: شهروندان در صورت مشاهده این پرندگان که گاهی کسل هستند و یا حتی مرده‌اند به آن‌ها دست نزنند و سریعا به اداره دامپزشکی، اداره محیط زیست و یا محیط‌بان‌ها مراجعه کنند تا کارشناسان لاشه‌ها را جمع‌آوری و نمونه‌برداری کنند تا اگر علتش بیماری باشد بتوانند جلوگیری و اقدام کنند.

کرمی خاطرنشان کرد: مهاجرت برای بقا و زیست آنهاست. ما هستیم که ممکن است در مسیر مهاجرت این حیوانات خلل ایجاد کنیم و حتی شکار و صید غیر مجاز ممکن است اتفاق بیفتد. غذا دهی نامناسب از طرف بعضی افرادی که نمی‌دانند خوراکی‌هایی مانند پفک و چیس و... ممکن است منجر به مرگ آن‌ها بشود زیست حیوانات را دچار خطر کرده است.  

در ادامه فرهاد زندی، فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان تهران در خصوص این مسئله به تهران۲۰ گفت: این مهاجرت‌ها در زمستان اتفاق می‌افتد، ولی متاسفانه یا خوشبختانه با توسعه شهری بعضی از ایستگاه‌های طبیعی در مناطق چهارگانه ما حدودا محاصره جوامع شهری شدند و گونه‌های حیات وحش ما در زمان مهاجرت از مناطق شمال به جنوب دچار مشکل می‌شوند. عمده خطرات آن‌ها بحث خطرات جاده‌ای است که برای گونه‌های جانوری اتفاق می‌افتد و بحث شکار غیر مجاز و اتفاقاتی مثل هجوم به حاشیه شهر‌ها پیرو آن رخ می‌دهد.

زندی خاطرنشان کرد: هم گونه‌های پرندگان و هم گونه‌های حیات وحش مورد شکار واقع می‌شوند. کله بز وحشی و قوچ و میش وحشی را شکار می‌کنند. قانون، مجازات‌های مختلفی برای شکارچیان در نظر گرفته است. اگر شکار غیر مجازی اتفاق بیفتد متخلفین دستگیر و جرایم گونه شکار شده را باید به حساب دولت پرداخت کنند. همچنین به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. حتی حبس و زندان هم در انتظارشان است. همچنین ضبط سلاح نیز جزو قوانین مجازات این پرونده‌هاست.

کرمی در ادامه گفت: محیط‌بانان در نوک پیکان رصد و پایش زیستگاه‌ها و حیاط وحش قرار دارند. در برنامه روزانه‌شان رصد و پایش مداوم طبیعت وجود دارد. به زیستگاه‌ها می‌روند و هرگونه فعالیت مشکوک را رصد می‌کنند. اگر شروع به شکار بخواهد صورت بگیرد برخورد خواهند کرد.

زندی نیز گفت: بحث سگ‌های ولگرد از سوی حیات وحش به سه دسته تقسیم می‌شود، سگ‌های شهری که نگهبان‌های خانه و باغات هستند. سگ‌های گله که دامداران و عشایر از آن‌ها استفاده می‌کنند و نگهبانی را انجام می‌دهند و سگ‌هایی که در طبیعت رها شده‌اند و شکار گونه‌های دیگر را آموختند. این گونه خیلی خطرناک است. جمع‌آوری سگ از وظایف شهرداری است. متاسفانه در مناطق ما این سگ‌ها زیاد شده‌اند. به نوزادان حیات وحش آسیب می‌زنند بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان را گسترش دادند و بحث تعقیب و گریز اتفاق می‌افتد.

فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان تهران ادامه داد: با بی توجهی به این عرصه اهمیت حیات وحش دچار خطر می‌شود و باعث می‌شود که آن محدوده امن به خطر بیفتد. ما مکاتبات گسترده‌ای با شهرداری داشتیم و شهرداری هم در این موضوع همکاری دارند. آن‌ها را به مکان‌هایی برای نگهداری منتقل کرده‌اند. سگ‌های ولگرد، چون شکار آموخته‌اند، به انسان حمله می‌کنند و خیلی خطرناک هستند؛ در نهایت باید جمع‌آوری شود. شهرداری باید در این موضوع پای کار بیاید و این سگ‌ها را هرچه سریعتر جمع‌آوری کند. خدمات شهری شهرداری مسئول جمع‌آوری سگ‌های ولگرد است.

کرمی نیز در مقابل گفت: مهاجرت حیوانات یک امر طبیعی است؛ با توجه به شرایط سختی که برایشان رخ می‌دهد. در فصل زمستان برای اینکه آن‌ها وارد شهر نشوند، مسیر مهاجرت حیوانات را بستیم. برای گسترش شهر‌ها به برخی از آن‌ها خصوصا چهارپایان و علف خواران علو‌فه می‌دهیم. این کار را انجام می‌دهیم تا آن‌ها در محدوده خودشان بمانند. اگر این امر صورت نگیرد آن‌ها وارد شهر می‌شوند و این موضوع خطراتی را برای ایشان دارد. در بحث بیماری‌های مشترک و تصادفات همچنین بحث شکار و صید غیر قانونی در شرایط طبیعی علف‌دهی انجام نخواهد شد.

در ادامه مسعود محمدیان، مدیر کل دامپزشکی استان تهران در تماس تلفنی به تهران ۲۰ گفت: هرسال که در فصل سرما به علت کمبود غذا حیوانات وحشی به محل زندگی انسان‌ها نزدیک می‌شوند از پسماند‌ها به عنوان منبع غذایی استفاده می‌کنند. این اتفاق باعث انتقال بیماری هاری به انسان می‌شود و می‌توان گفت اگر پسماند‌ها را از محل زندگی انسان‌ها دور کنیم از هجوم حیات وحش به مناطق مسکونی انسان‌ها پیشگیری کرده‌ایم.

محمدیان افزود: مهمترین بیماری که از پرندگان مهاجر به انسان‌ها منتقل می‌شود بیماری مشترک آنفولانزا پرندگان است که باعث مهاجرت پرندگان می‌شود. خوشبختانه در استان تهران گزارش نشده، ولی مراقبت‌ها با هماهنگی اداره کل محیط زیست استان در جریان است. همچنین پایش و مراقبت از واحد‌های صنعتی و گونه‌های پرورشی وسایل مراکزی که پرندگان را نگهداری می‌کنند به عنوان بازار پرندگان و همچنین بازار اصلی پرندگان و حیواناتی که در تهران وجود دارد.

مدیر کل دامپزشکی استان تهران افزود: بیماری‌های متنوعی از سگ‌های ولگرد به انسان منتقل می‌شود. موضوع اصلی بحث هاری است که خطرناک است و اگر بروز کند اتفاقات بدی رخ می‌دهد. متولیان امر باید در جمع‌آوری سگ‌های ولگرد و کنترل آن‌ها همت اساسی داشته باشند و جمع‌آوری پسماند‌ها که می‌تواند منبع تغذیه برای آن‌ها باشد بایدر در دستور کار قرار بگیرد. اداره کل دامپزشکی استان بحث واکسیناسیون هاری و سگ‌های صاحب‌دار را شروع کرده است.  

وی خاطرنشان کرد: با شهرک‌های صنعتی و سازمان جهاد کشاورزی جهت معرفی واحد‌هایی که سگ‌های نگهبان را نگهداری می‌کنند مکاتبه کردیم تا واکسیناسیون هاری به صورت رایگان صورت بگیرد. اگر کسی در مواجهه با گزش سگ قرار گرفت حتماً به مرکز بهداشت مراجعه کند و به دامپزشکی اطلاع بدهد. موضوع بعدی اطلاع به اداره کل دامپزشکی استان است که بتوانیم نمونه برداری و تشخیص را انجام دهیم.

کرمی نیز گفت: ما در خصوص پرندگان مهاجر آمار برداری سال آن را انجام می‌دهیم. این آمار در چند روز آینده شروع می‌شود. در خصوص سایر گونه‌هایی که در تهران وجود دارند نیز سرشماری می‌شوند. آهو جویر که نوعی آهو است، کله بز و قوچ از الان شروع به آماربرداری از اواخر آبان کردیم. بیشتر مناطق سرشماری شده و یک الی دو منطقه دیگر باقی مانده که در چند روز آینده سرشماری می‌شود.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست تهران در پایان گفت: در بحث غذادهی به حیوانات مهاجر می‌توانند به عنوان نذر طبیعت این کار را انجام دهند. افراد خاصی به صورت علمی این کار را انجام می‌دهند. مهاجرت‌های حیوانات بیشتر در مناطق شرقی و شمال شرقی تهران رخ می‌دهد. قسمت‌هایی که در اصل تحت مدیریت چهارگانه ما هستند با زیستگاه حیوانات عجین شده‌اند. تا حالا گزارشی از آسیب‌رسیدن را نداشتیم، اما سگ‌های ولگرد را باید متولیان امر به محل‌های مربوطه انتقال دهند.