فرارو- فولاد سوئد سختترین فولاد جهان در نظر گرفته میشود و ممکن است به زودی سبزترین آن شود. در «بودن» شهری در نزدیکی مدار قطب شمال استارتاپی به نام h۲ Green Steel (h2gs) در حال احداث یک کارخانه جدید ۴ میلیارد یورویی (۴ میلیارد دلاری) است که اولین کارخانه اروپا در نزدیک به نیم قرن گذشته است. انرژی این کارخانه نه از طریق زغال سنگ یا گاز طبیعی معمولی بلکه از طریق هیدروژن سبز که در محل توسط باد و انرژی آبی فراوان منطقه تولید میشود تامین خواهد شد. زمانی که ساخت کارخانه ظرف مدت چند سال تکمیل شود ۱۸۰۰ نفر در آن مشغول به کار خواهند شد و سالانه ۵ میلیون تن فولاد تولید خواهند کرد.
به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، این پروژه بسیار فراتر از شمال سوئد کم جمعیت است. پیامدهای آن میتواند برای تولید کنندگان فولاد و سایر مواد اولیه مانند سیمان و مواد شیمیایی که به طور مستقیم حدود ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا را تشکیل میدهند بسیار مهم باشد.
این امر استقلال انرژی اروپا را تقویت میکند که اهمیت آن با باج گیری انرژی روسیه در پاسخ به تحریمهای غرب علیه جنگ آن کشور در اوکراین آشکار شده است. هم چنین، این پروژه در صورت موفقیتآمیز بودن یک موهبت برای آب و هوا خواهد بود زیرا زیرا صنایع مواد اولیه حدود یک پنجم گازهای گلخانهای اروپا را منتشر میکنند. این پروژه میتواند تولد دوباره صنعت سنگین اروپا برای دوران پسا سوخت فسیلی باشد.
صنعت سنگین مدتهاست که به طور جبران ناپذیری کربن فشرده به نظر میرسید. کاهش سنگ آهن برای ساخت فولاد، حرارت دادن سنگ آهک برای تولید سیمان و استفاده از بخار برای شکستن هیدروکربنها به مولکولهای اجزای آن به انرژی زیادی نیاز دارد. علاوه بر این، فرآیندهای شیمیایی درگیر مقدار زیادی دی اکسید کربن اضافی تولید میکنند. کارشناسان بر این باور بودند که کاهش این حجم بالا از گازهای گلخانهای یا از نظر فنی ناممکن است یا به شدت گران خواهد بود.
اقتصاد و فناوری در نهایت مطلوبتر به نظر میرسند. اروپا اهداف سختتری را برای انتشار گازهای گلخانهای معرفی میکند قیمت سوختهای کربنی در حال افزایش است و مصرف کنندگان تمایل بیشتری را به منظور پرداخت هزینه بیشتر برای محصولات سبزتر و سازگار با محیط زیست از خود نشان میدهند.
چندین کشور اروپایی استراتژیهایی را برای هیدروژن ایجاد کردهاند که امیدوار کنندهترین جایگزین برای سوختهای فسیلی در بسیاری از فرآیندهای صنعتی است. آلمان در حال راه اندازی شرکت شبکه واسطه هیدروژن به اختصار (hint. co) است که یک مرکز تجارت جهانی برای محصولات هیدروژن و مشتق شده از هیدروژن است.
مهمتر از همه آن که فناوریهای با کربن پایین در نهایت به سن بلوغ میرسند. این پیشرفتها به شرکتهای صنعتی اروپایی که وعده دادهاند تا سال ۲۰۵۰ عاری از کربن شوند و به سوختهای کربنی متکی نباشند اجازه میدهد تا آغاز به سرمایهگذاری کنند. Material Economics ۷۰ پروژه را در اروپا شناسایی کرده است که در حال تجاریسازی فناوری به منظور کاهش انتشار کربن در صنایع مواد اولیه هستند. به ندرت رخ میدهد که پس از یک هفته از یک سرمایهگذاری تازه رونمایی نشود. صنعت کربن زدایی اکنون از ماموریت غیرممکن به ماموریت ممکن تبدیل شده است.
صنعت فولاد دورتر از همه است. کارخانه h2gs در بودن در حال ترکیب هوشمندانه فناوریهای اثبات شده در مقیاس بزرگ است. این شرکت در حال ساخت یکی از بزرگترین کارخانههای الکترولیز جهان برای تولید هیدروژن است. سپس گاز به یک راکتور پمپاژ میشود جایی که فرآیندی به نام «احیای مستقیم» را نیرو میدهد: تحت حرارت زیاد اکسیژن را از سنگ آهن میرباید و چیزی جز آب و آهن اسفنجی تولید نمیکند. این ماده که وسط آن پر از سوراخ است سپس با استفاده از یک کوره قوس الکتریکی که زغال سنگ کک را دفع میکند به فولاد تبدیل میشود.
با نیم ساعت رانندگی در جنوب بودن، هیبریت یک سرمایهگذاری مشترک بین ssab یک فولادساز Vattenfall یک شرکت برق و lkab یک تولید کننده سنگ آهن در حال اجرای آزمایشی فرآیند مشابهی است. در ماه ژوئیه، هیئت مدیره سالزگیتر یک شرکت فولاد آلمانی به پروژهای به ارزش ۷۲۳ میلیون یورو به نام سالکو چراغ سبز نشان داد تا کورههای بلند معمولی خود را تا سال ۲۰۳۳ میلادی با نیروگاههای احیای مستقیم تعویض و جایگزین سازد (تا زمانی که بتواند هیدروژن کافی تامین کند از مقداری گاز طبیعی استفاده خواهد کرد). دیگر تولیدکنندگان بزرگ فولاد اروپایی از جمله ArcelorMittal و Thyssenkrupp نیز برنامههای مشابهی دارند.
تولید کنندگان سیمان نیز البته با سرعتی کُندتر در همین مسیر حرکت میکنند. از آنجایی که گرمایش سنگ آهک حدود ۶۰ درصد از انتشار کربن این بخش را تولید میکند و فناوری جایگزینی مانند کاهش مستقیم فولادسازی وجود ندارد آن صنعت عمدتا بر کاهش انتشار گازهای گلخانهای با استفاده از جذب و ذخیره کربن (ccs) تمرکز میکند.
بسیاری از شرکتها در حال آزمایش فرآیند گرمایشی هستند که هوا را با اکسیژن خالص جایگزین میکند که دی اکسید کربن مناسب برای جداسازی تولید میکند. برخی در تلاش هستند تا از برق به جای سوختهای فسیلی به منظور گرم کردن سنگ آهک استفاده کنند. بلندپروازترین آن توسعه انواع سیمان جدید با کربن کمتر است. شرکتHeidelbergCement چهارمین تولید کننده بزرگ این مواد در جهان ۲۲ پروژه با کربن پایین را در اروپا راه اندازی کرده است. این پروژه اولین کارخانه سیمان بدون کربن جهان در جزیره گوتلند سوئد را شامل میشود.
Ecocem یک استارت آپ ایرلندی سیمانی تولید میکند که از کلینکر کمتری استفاده میکند ماده واسطهای که از سنگ آهک گرم شده به دست میآید و در نتیجه کربن کمتری منتشر میکند. برخی از شرکتها تلاش میکنند سیمان را از بتن قدیمی در ساختمانهای تخریب شده بازیابی کنند.
صنعت مواد شیمیایی شاید با بزرگترین چالش مواجه است. اگرچه تامین انرژی کراکرهای بخار با برق به جای گاز طبیعی در اصل کار سادهای است اما با توجه به عرضه محدود برق کم کربن در عمل این کار ساده نیست. علاوه بر این، تجارت مواد شیمیایی از هیدروکربنها تنفس میکند که بسیاری از حدود ۳۰۰۰۰ محصول از آن مشتق میشود.
با این وجود، تسلیم در این عرصه بیمعناست. basf یک شرکت غول پیکر تولید مواد شیمیایی در حال کار با دو رقیب (سابیک و لیند) برای توسعه یک کراکر بخار با گرمایش الکتریکی برای کارخانه خود در شهر لودویگشافن است. این شرکت میخواهد انتشار کربن در تاسیسات خود را در آنتورپ که سال گذشته ۳.۸ میلیون تن دی اکسید کربن منتشر کرده بود تا سال ۲۰۳۰ به صفر برساند. برای رسیدن به این هدف basf اخیرا بخشی از یک مزرعه بادی را در سواحل هلند خریداری کرد تا برق بدون کربن آن را تامین نماید.
این شرکت مانند همتایان تولید کننده سیمان خود نگاهی جدی به بازیافت دارد به ویژه فرآیندی به نام پیرولیز که در آن زبالههای پلاستیکی در غیاب اکسیژن سوزانده شده و به اجزای هیدروکربنی آن تقسیم میشوند. شرکتهای دیگر رویای انواع مختلف مواد اولیه سبزتر را در سر میپرورانند. afyreN یک استارت آپ فرانسوی به جای نفت بلوکهای سازنده شیمیایی را از محصولات جانبی کشاورزی استخراج میکند.
با این وجود، گذار کامل به انرژی سبز کار آسانی نیست. زیرساختهای لازم برای این کار یا در حال تکمیل هستند (تولید برق پاک) یا به ندرت وجود دارند (تولید و توزیع هیدروژن). هزینهها هم چنان بالاست: ساخت کارخانههای فولاد متکی به انرژی سبز هنوز دو تا سه برابر گرانتر از نوع معمولی آن است.
جذب کارگران میتواند دشوار باشد به ویژه در مکانهای غنی از انرژیهای تجدیدپذیر که اغلب مانند بودِن دورافتاده هستند. هم چنین، رقبای ثابتی نیز در کشورهای دیگر وجود ندارند. به طور خاص، چند شرکت بزرگ هندی روی هیدروژن سبز سرمایهگذاری کرده اند. فرانک پیتر از اندیشکده Agora Energiewende هشدار میدهد که اگر اروپا میخواهد در این عرصه پیشتازی خود را حفظ نماید باید عجله کند.
تمام این موانع واقعی هستند. با این وجود، هیچ یک غیر قابل رفع نیستند. برای درک چرایی آن بار دیگر استارت آپ H2GS را در نظر بگیرید که شرکتهایی از جمله بیام دابلیو خودروساز و دو شرکت تولید کننده لوازم خانگی از جمله «الکترولوکس» سوئدی و میله (Miele) آلمانی را متقاعد کرده تا قراردادهای ۱.۵ میلیون تن برای استفاده از فولاد سبز را امضا کنند. هم چنین، کمک برای جذب صدها کارگر ماهر و خانوادههای آنان برای انتقال به بودِن از مناطق دوردست صورت میگیرد تا بتوانند مسکن خود را نیز پیدا کنند مسکنی که قرار با استفاده از معماران محلی به شکل یک اقامتگاه تفریحی ساخته شود.
استدلال H2GS این است که اگر بتواند سکوهای فولادی و هیدروژن خود را زود احداث کند قادر خواهد بود به مزایای مهم پیش از رقبایش دست یابد. برای اینکه اروپا به یک ابرقدرت صنعت سبز تبدیل شود دولتها و غولهای صنعتی آن نیاز به نمایش نبوغ و جاه طلبی مشابهی دارند.