ناامیدی و ناکامی تونسی‌ها پس از بهار عربی

فرارو- برای یک دهه انقلاب تونس در ۱۴ ژانویه روزی که «زین العابدین بن علی» حاکم مستبد آن کشور به عربستان سعودی گریخت و نخبگان سیاسی انقلاب را پیروز شده اعلام کردند به یادگار مانده است.

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، با این حال، امروز با فرمان «قیس سعید» رئیس جمهوری تونس مراسم سالگرد انقلاب در تاریخ ۱۷ دسامبر برگزار می‌شود روزی که «محمد بوعزیزی» دستفروش خیابانی در اعتراض به فساد دولتی و وضعیت بد اقتصادی خود را به آتش کشید. آن خودسوزی تبدیل به عامل محرکی برای آغاز قیام تونس و در سطح گسترده‌تر بهار عربی شد.

یازده سال پس از آن رویداد‌ها نتایج متفاوتی برای تونس رقم خورده است. در حالی که دستاورد‌ها قابل توجه بوده‌اند افزایش قیمت‌ها روزانه بوده است. کاهش سطح کیفی زندگی، ویرانی ناشی از شیوع کرونا و نزاع سیاستمدارانی که از سود و منافع بزرگ محروم شده‌اند همگی زخم‌های ماندگاری بر پیکر تونس بر جای گذاشته اند.

«امین غالی» از مرکز گذار به دموکراسی به «گاردین» می‌گوید: «مردم خسته شده اند. آنان مدارس بهتر، حمل و نقل بهتر و مراقبت‌های بهداشتی بهتر می‌خواهند».

قیس سعید از۲۵ ژوئیه سال جاری مداخله چشمگیری در حیات سیاسی کشورش داشته است و بعد حکومت تک نفره و فردی را تقویت کرده است. روز دوشنبه، پس از تقریبا پنج ماه گمانه زنی از جمله انتصاب نمادین کابینه در ماه اکتبر، سعید سرانجام طرح خود را برای اصلاح قانون اساسی بیان کرد و متعهد شد در جریان همه پرسی در ماه ژوئیه برای رای دادن به قانون اساسی پیش از برگزاری انتخابات بعدی در سال آینده برنامه خود را برای اصلاح قانون اساسی مشخص کند.

در حالی که به نظر می‌رسد بخش اعظم انرژی رئیس جمهور صرف اصلاحات سیاسی می‌شود، او هیچ پاسخی برای مشکلات مالی مزمن ندارد مشکلاتی که در حال بلعیدن زندگی روزمره مردم تونس هستند. این مشکلات در یازده سال گذشته ادامه یافته اند.

تخمین زده می‌شد که هشت هزار تونسی از طریق بازیافت و تفکیک زباله‌های پلاستیکی امرار معاش می‌کنند. در محله کارگرنشین و نادیده گرفته شده و گاهی ناآرام «زهرونی» در حاشیه پایتخت تونس، یاسین ۲۹ساله در لابلای زباله‌ها به دنبال بطری‌های پلاستیکی خالی می‌گردد تا بتواند در گونی برای بازیافت بفروشد.

این یک منظره رایج در اکثر شهر‌های بزرگ تونس است. یاسین می‌گوید از ۲ تا ۳ دینار (۵۰ تا ۸۰ پوند) برای فروش یک گونی پول عایدش می‌شود. یاسین می‌گوید: «من می‌توانم تا پنج گونی در روز بفروشم اگرچه به طور معمول چهار گونی می‌فروشم. من مدت زیادی است که این کار را انجام می‌دهم گاهی اوقات نیز کارگر ساختمانی هستم، اما اغلب اوقات به این کار می‌پردازم و زباله جمع می‌کنم».

یاسین در پاسخ به این که چه می‌خواهد می‌گوید: «یک شغل». افول اقتصادی تونس مدت‌ها پیش از وقوع انقلاب در آن کشور آغاز شده بود. با این وجود، در طول سالیانی که از آن زمان گذشته سیاستمداران پیوسته از رویارویی با علل ریشه‌ای این افول خودداری ورزیده‌اند و ترجیح می‌دهند به جای آن بر روی پروژه‌های سیاسی تمرکز کنند که در آن قهرمانان و تبهکاران واضح‌تر به نظر می‌رسند. این روندی است که نشانی از پایان در آن دیده نمی‌شود.

مشکلات تونس عمیق هستند در حالی که آن کشور در حال مذاکره برای دریافت وام جدید از صندوق بین المللی پول است اتحادیه‌های کارگری آشکارا این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا دولت می‌تواند صورتحساب حقوقی سنگین بخش دولتی خود را پرداخت کند یا خیر.

بیکاری که یکی از عوامل اولیه انقلاب تونس بود در مناطقی مانند «زهرونی» منبع ناآرامی اجتماعی است. این وضعیت هنوز بهبود نیافته است. در سال ۲۰۱۰ میلادی، نرخ بیکاری به ۱۳ درصد رسید. امروز این نرخ ۱۹ درصد است. طی دو سال گذشته، شیوع کرونا اقتصاد تونس را تحت تاثیر قرار داده و بخش گردشگری آن را از بین برده و به موج بی‌سابقه‌ای از مهاجرت دامن زده است.

از دید غالی، رئیس جمهوری تونس لزوم اصلاحات اقتصادی در کشور را نادیده گرفته است. او می‌گوید: «سعید یک اقتصاددان نیست. او هیچ ایده هوشمندانه‌ای ندارد. تمام تلاش او معطوف به تغییر نظام سیاسی یا پیش بردن پرونده‌های فسادی است که درباره آن صحبت می‌کند».

سعید کماکان در نظرسنجی‌های متزلزل تونس پیش روی می‌کند که احتمالا به دلیل رد نخبگان حزبی پیشین از سوی اوست. با این وجود، اولین نشانه‌های شکاف را می‌توان مشاهده کرد. در جریان نزاع تلخی که بر سر محل دفن زباله در محله‌ای فقیرنشین رخ داده بود، محله‌ای که سعید در آن از محبوبیت برخوردار بوده است، او در نهایت مجبور شد از نیروی پلیس تونس برای برخورد با معترضان استفاده کند.

با توجه به این که ژانویه و فوریه به طور سنتی ماه‌های اعتراض در تونس هستند و نشانه‌ای از توسعه اقتصادی در آن کشور دیده نمی‌شود، چشم‌انداز رویارویی با رئیس جمهوری فعلی تونس که تقریبا تمام قدرت سیاسی را در دستان خود گرفته دیده می‌شود.

یاسین در زهرونی می‌گوید سال‌ها به وعده‌های سیاستمداران تونسی گوش داده و کماکان مشغول جمع آوری بطری‌های خالی برای حمایت از خانواده پنج نفره‌اش است. او می‌گوید: «مهم نیست از رئیس جمهور حمایت کنم یا نکنم هیچ یک از این‌ها به وضعیت من کمکی نمی‌کند».

منبع: گاردین