صعود به اورست

• ۱۹۵۳
در ساعت ۳۰/۱۱ صبح ۲۹ مه ۱۹۵۳ ادموند هيلارى كوهنورد نيوزلندى و تنزينگ نورگى شرپاى نپالى موفق شدند تا براى اولين بار به اورست بلندترين قله جهان با ارتفاع ۸۸۵۰ متر از سطح دريا صعود كنند. اين دو نفر كه از اعضاى يك تيم انگليسى اعزامى به اورست بودند پس از گذراندن يك شب ترسناك در ارتفاع ۸۵۰۴ مترى صعود نهايى خود را آغاز كردند. 

اين خبر به سراسر دنيا مخابره شد.كوه اورست تاج رشته كوه هيماليا واقع بر نوار مرزى بين نپال و تبت است. اين قله كه اهالى تبت آن را «چومولونگ ما» يا «الهه مادر سرزمين» مى نامند، از سوى انگليسى ها به ياد سرجورج اورست (Sir Goerge Everest) نقشه بردار انگليسى كه در منطقه جنوب آسيا فعاليت مى كرد به نام اورست نامگذارى شد.
 
قله اورست دوسوم ارتفاع جو زمين را طى مى كند و ارتفاع آن در محدوده ارتفاع پرواز هواپيماهاى جت است. آب و هواى غيرقابل پيش بينى، دماى بسيار پايين هوا و مقدار كم اكسيژن موجود در آن از ديگر مشخصات قله اورست به شمار مى رود. اولين تلاش براى صعود به اورست در سال ۱۹۲۱ توسط يك تيم انگليسى انجام شد. آنها پس از طى ۴۰۰ مايل مسير صعب العبور از سرزمين تبت به اورست رسيدند.صعود آنها به دليل توفان هاى شديد لغو شد.اما به نظر مى رسيد در ميان اعضاى تيم كوهنوردانى مانند لى مالورى صعود به اورست را امرى شدنى يافته بودند. 

لى مالورى در جواب به پرسش يك خبرنگار كه دليل وى براى صعود به اورست را جويا شده بود، به كنايه گفت: «چون اورست وجود دارد.»در سال ۱۹۲۲ در بين گروه كوهنوردى اعزامى از انگلستان كه كوهنوردان زبده اى مانند جورج فينچ، جفرى بروس و مالورى را به همراه داشتند، توانستند به ارتفاعى بالاتر از ۸۲۳۰ مترى صعود كنند كه تا آن زمان صعودى بى سابقه محسوب مى شد.طى صعود ديگرى كه مالورى همان سال انجام داد هفت باربر شرپاى نپالى بر اثر سقوط بهمن جان خود را از دست دادند.
 
(شر پاها از اهالى منطقه كومبو هستند كه به علت قدرت بدنى بالا و مقاومت بالا در برابر شرايط سخت و خطرناك ناشى از ارتفاع سال ها است نقشى بسزا در تمام صعود هاى كوهنوردان ايفا مى كنند)
در سال ۱۹۲۴ سومين تيم كوهنوردى براى صعود به اورست از كشور انگلستان اعزام شد. يكى از اعضاى تيم به نام ادوارد فورتون توانست بدون استفاده از كپسول اكسيژن به ارتفاع ۸۵۷۴ مترى صعود كند در حالى كه با قله تنها ۲۷۰ متر فاصله داشت. چهار روز بعد مالورى به همراه آندرو ايروين صعود ديگرى را به منظور فتح قله آغاز كردند و بعد از آن ديگر زنده ديده نشدند. 

در سال ۱۹۹۹ جسد مالورى كه در اثر سرما تا حد زيادى سالم مانده بود در ارتفاعات اورست در حالى پيدا شد كه استخوان هاى وى در اثر سقوط خرد شده بودند. اين پرسش كه آيا ايروين يا مالورى توانسته بودند قله را فتح كنند يا نه هميشه بى جواب باقى ماند.تلاش هاى متعدد ديگرى براى صعود به اورست از مسير شمال شرقى تبت انجام شد كه همگى بى ثمر ماند.پس از جنگ جهانى دوم تبت مرز هاى خود را بر روى بيگانگان بست تا سال ۱۹۴۹ كه مرز ها به روى دنيا باز شد.
 
در سال هاى ۱۹۵۰ و ۱۹۵۱ تيم هاى كوهنوردى از انگلستان اقدام به صعود از مسيرهاى ناشناخته جنوب غربى كردند. در سال ۱۹۵۲ يك گروه سوئيسى توانستند با يافتن مسيرى كه از آبشار يخى منطقه كومبو مى گذشت، دو تن از اعضاى تيم به نام هاى ريموند لامبرت و تنزينگ نورگى را تا رسيدن به ارتفاع ۸۵۹۹ مترى يارى دهند.
 
اين دو كوهنورد با رسيدن به پاى قله جنوبى، فقط به دليل كمبود آذوقه مجبور به بازگشت شدند.در حالى كه همه از اين موفقيت سوئيسى ها متعجب بودند، يك تيم بزرگ كوهنوردى تحت سرپرستى كلنل جان هانت در سال ۱۹۵۳ به منطقه اورست اعزام شد. 

با وجود اينكه تيم انگليسى ها از بهترين كوهنوردان انگلستان و با تجربه ترين شرپاها مانند تنزينگ نورگى سود مى برد ولى اقدام به ثبت نام از كوهنوردان مستعد از كشورهاى مشترك المنافعش مانند نيوزلند كرد كه طى آن دو كوهنورد نيوزلندى: جورج لووه و ادموند هيلارى به عضويت تيم درآمدند. اعضاى گروه همگى مجهز به لباس و پوتين هاى عايق مخصوص، تجهيزات راديويى قابل حمل، سيستم هاى باز و بسته اكسيژن شدند.پس از برگزارى يك سلسله اردوهاى آمادگى، برنامه صعود تيم در ماه هاى آوريل و مه ۱۹۵۳ قطعى شد. با استفاده از مسير جديدى كه در آبشار يخى كومبو ايجاد شده بود، تيم اعزامى به يال غربى رسيد.

در ۲۶ مه، چارلز اوانز و تام بورديلون اولين صعود خود را آغاز كردند و با اينكه تا قله ۹۰ متر ارتفاع بيشتر نمانده بود به دليل اختلال در عملكرد كپسول هاى اكسيژن مجبور به بازگشت شدند.دو روز بعد در ۲۸ مه، ادموند هيلارى و تنزينگ نورگى اقدام به صعود كردند و پس از گذراندن يك شب هولناك و بسيار سرد، در ساعت ۹ صبح روز بعد به قله جنوبى اورست رسيدند.

پس از يك ساعت پياده روى به يك مسير تند سنگلاخى به ارتفاع تقريبى ۱۳ متر رسيدند.هيلارى با استفاده از يك شكاف در بدنه كوه و پس از قرار گرفتن در آن - مسيرى كه پس از آن به ياد هيلارى «قدمگاه هيلارى» ناميده مى شود- با انداختن طنابى تنزينگ را در صعود يارى كرد. در حدود ساعت ۳۰/۱۱ صبح، اين دو كوهنورد بر فراز بام دنيا ايستاده بودند.

خبر اين موفقيت بزرگ به وسيله اعضاى تيم اعزامى كه در استراحتگاه بودند از طريق راديو به لندن ارسال شد و ملكه اليزابت كه در شرف تاجگذارى بود از اين خبر مطلع شد. اواخر همان سال، هيلارى و هانت از طرف ملكه مفتخر به دريافت نشان شواليه شدند و از آنجايى كه تنزينگ از اهالى ممالك بريتانيا نبود، مدال شجاعت امپراتورى با درجه پايين تربه وى تعلق نگرفت.پس از صعود تاريخى هيلارى و نورگى به اورست، تيم هاى بسيارى قله اورست را فتح كرده اند و هر ساله تعدادى از كوهنوردان جهان در راه اين قله جان خود را از دست مى دهند. 
_{ترجمه و گردآورى: فرهاد كاوه، روزنامه شرق}