مقصران تشدید آلودگی هوا کدام دستگاه‌ها هستند؟

در هوای پایتخت چه می‌گذرد؟ در یک تصویر، غلظت دی اکسید گوگرد در دو هفته گذشته دو برابر شده، شاخص‌ها روی عدد ۱۶۰ یا همان وضعیت قرمز مانده، مصرف گاز خانگی ۱۶ درصد افزایش یافته و سهم سوخت مازوت و گازوئیل به عنوان منابع ثابت به عدد ۶۰ درصد رسیده است. در آن سوی تصویر استفاده از حمل و نقل عمومی به یک‌سوم رسیده، خودرو‌های شخصی خیابان‌ها را قرق کرده و فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی و سوخت‌های دیزلی وضعیت جدیدی را پیش‌روی شهروندان گشوده است.

به گزارش ایران، هم‌اکنون ۴ میلیون خودرو، ۳ و نیم میلیون موتورسیکلت و ۱۷ هزار کارخانه در استان تهران تردد و فعالیت می‌کنند؛ بنابراین شاید مهم‌ترین سؤال این باشد، سهم هر یک از این عوامل در هوای کدر این روز‌های تهران چقدر است و کدام نهاد مسئول این شرایط خاکستری رنگ پایدار است؟ شورای شهر و شهرداری تهران گلایه می‌کنند که هیچ اختیاری برای اعمال محدودیت‌ها ندارند و استانداری تهران هم با وجود مسئولیت، تنها پیشنهاد تعطیلی دو روزه تهران را به هیأت دولت ارسال کرده است.

از آن طرف رئیس سازمان حفاظت محیط زیست که طبق قانون هوای پاک مسئولیت اصلی با اوست، ادعا می‌کند: «معاون دادستان کشور به استان‌ها بخشنامه کرده است که برای سوزاندن نفت کوره در نیروگاه‌ها و صنایع مانع نشوید یعنی کسی که باید قانون هوای پاک را اجرا کند از نظر امنیتی به این نتیجه رسیده که باید مازوت سوزی کرد.»

به نظر می‌رسد حالا بیش از آنکه کسی بخواهد به‌دنبال انکار و فرافکنی برود، به روشنی از شرایطی گفته می‌شود که ظاهراً چاره‌اش «مرگ تدریجی» است. با وجود این نقل قول‌ها، اما استفاده از سوخت مازوت که خطرناک‌ترین سوخت فسیلی محسوب می‌شود، همچنان محل اختلاف بین نهادهاست.

محسن هاشمی، رئیس شورای شهر هم در جلسه دیروز شورا از نبود اطلاعات صحیح گلایه کرد و گفت: «متأسفانه داده‌های صحیح به ما نمی‌رسد و اختیارات خوبی در این زمینه برای شورا در نظر گرفته نشده است و فعلاً در حد تذکر و پیگیری می‌توانیم عمل کنیم، اما وقتی با مسئولان صحبت می‌کنیم اطلاعات دقیق از مصرف سوخت، مازوت و... در شهر داده نمی‌شود و فقط شاخص آلودگی هوا داریم. شورایی‌ها البته تأکید کردند که باید تصمیم زودهنگام گرفته شود و در برابر این وضعیت اقدام عاجل صورت گیرد.

او با بیان اینکه امروز بحث عمده ما در جلسه علنی و هم‌اندیشی موضوع آلودگی هوای تهران بود افزود: راه حل اصلی رفع آلودگی در شرایط فعلی استفاده از حمل و نقل عمومی است هرچند به دلیل کرونا استفاده از این وسایل کم شده، اما اثر حمل و نقل عمومی در کاهش آلایندگی مثبت است.

هاشمی با اشاره به کاهش تعداد متوفیان کرونا در تهران گفت: امیدواریم در شرایطی که تلفات کرونا در تهران با موافقت دیرهنگام با محدودیت‌های درخواست شده توسط شورای شهر، ظرف یک‌ماه از ۲۰۰ نفر به ۲۰ نفر کاهش پیدا کرده است، این کاهش با افزایش قربانیان آلودگی هوا بخصوص در بیماران، سالمندان و کودکان جبران نشود و همه تلاش این است که وارد بحران دیگر نشویم.

در جلسه دیروز شورا همچنین رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران با اشاره به آلودگی هوا گفت: گله‌ای از استاندار و دولت دارم، چرا که به رغم گزارش‌های هواشناسی و داده‌های علمی که حاکی از پایداری هوا و تشدید اینورژن بیش از گذشته بوده و این مسأله ضرورت توقف فعالیت‌ها را می‌طلبد، اما دو روز از اعلام درخواست تعطیلی می‌گذرد و هنوز اتفاقی رخ نداده است. پیشنهاد کمیته اضطرار به دولت ارائه شده و تا بخواهد تشکیل جلسه بدهند و تصمیمی بگیرند، چیزی مشخص نیست.

وی افزود: باید متوجه آثار تصمیم‌گیری دیرهنگام باشیم و نسبت به آن پاسخگو باشیم چرا که به سلامت مردم آسیب وارد می‌کند. وی درباره توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و جایگزینی سوخت پاک گفت: امروز شهر تهران از استفاده بی‌رویه از منابع انرژی نظیر بنزین، گازوئیل، نفت، گاز و مازوت رنج می‌برد؛ این موارد سوخت‌های فسیلی هستند و سلامت همه مردم را تهدید می‌کنند.

نوری با بیان اینکه بیماری و مرگ ناشی از آلودگی هوا در کنار مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا، شرایط را برای مردم کشور بویژه کلانشهر‌ها و تهران سخت و غیر قابل تحمل کرده، ادامه داد: باید رویه‌ها در این زمینه تغییر کند و انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق استفاده و جایگزین سوخت‌های فسیلی شوند.

زهرا نژاد بهرام، دیگر عضو شورا نیز از رئیس سازمان محیط زیست خواست که نسبت به قطع مصرف سوخت مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌های اطراف تهران اقدامی عاجل داشته باشد.

او با بیان اینکه نامه‌ای خطاب به کلانتری رئیس سازمان محیط زیست نوشته چراکه مسئولیت اجرای قانون هوای پاک برعهده وی است، گفت: در این نامه اعلام کردم «با عنایت به تأیید شدن اطلاعات واصله پیرامون استفاده نیروگاه‌های کشور از سوخت مازوت که از خطرناک‌ترین سوخت‌های فسیلی است و سلامت شهروندان تهرانی در شرایط کرونایی را در معرض خطر جدی قرار داده است، باید اقدامی انجام شود.

با توجه به تذکر جدی وزارت بهداشت به وزارت نیرو و با توجه به مصاحبه اخیر جنابعالی (کلانتری) در مورد مصرف مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌های اطراف تهران بویژه فعالیت نیروگاه‌های شهید رجایی قزوین و منتظر القائم که آثار جدی آن بر شهروندان تهرانی از سوی کارشناسان مورد تأیید است، در جایگاه نمایندگی مردم از شما می‌خواهم برحسب وظایف قانونی که براساس قانون هوای پاک مسئولیت برعهده شماست نسبت به جلوگیری از مصرف سوخت مازوت و سوخت‌های مشابه اقدامات لازم را انجام دهید.»

گفتنی است بنابر گزارش‌ها تهران از ابتدای سال همزمان با شیوع کرونا ۱۵ روز هوای پاک، ۱۸۱ روز هوای قابل قبول، ۸۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و ۵۰ روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.

این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل، پایتخت ۲۵ روز هوای پاک، ۱۸۰ روز هوای قابل قبول، ۶۰ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۵ روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.