تصمیم تازه اروپا درباره برجام و مکانیسم ماشه

نشریه «وال استریت ژورنال» گزارش داده است که کشورهای اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای قصد دارند ضرب‌الأجل حل اختلاف برجام و به تبع آن احیای تحریم‌های شورای امنیت را به تعویق بیاندازند.

به گزارش فارس، نشریه «وال استریت ژورنال» روز پنج‌شنبه گزارش داد کشورهای اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای قصد دارند فرآیندی طولانی‌تر از آنچه در ابتدا تصور می‌شد، برای ساز و کار حل اختلاف توافق هسته‌ای در دستور کار قرار دهند.

این نشریه به نقل از دیپلمات‌های اروپایی نوشته است که تا زمانی که ایران برنامه هسته‌ای خود را بیش از این گسترش ندهد، اروپایی‌ها به سمت بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی و از بین بردن توافق هسته‌ای حرکت نخواهند کرد.

سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس که از اعضای توافق هسته‌ای با ایران هستند، هفته گذشته ساز و کار حل اختلاف را که به صورت بالقوه می‌تواند ظرف ۶۰ روز تحریم‌های شورای امنیت را احیا کند، فعال کردند. با این وجود، دیپلمات‌های اروپایی به وال استریت ژورنال گفته‌اند که اروپایی‌ها از حالا در فکر تمدید این ضرب‌الأجل هستند.

بر اساس این گزارش، انتظار می‌رود نخستین جلسه کمیسیون مشترک برای بررسی اختلافات طرف‌های برجام اواسط تا اواخر فوریه (اوایل تا نیمه اسفند) برگزار شود. این در حالی است که بر اساس برجام، این جلسه می‌بایست ظرف ۱۵ روز بعد از فعال‌سازی ساز و کار حل اختلاف، یعنی اوایل بهمن برگزار می‌شد.

این هفته «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این سؤال که چرا تاریخ کمیسیون مشترک و روند اجرای ساز و کار حل اختلاف اعلام نشده، گفت بندهای مربوط به این ساز و کار در برجام با ابهام وجود دارد و طرف‌ها در حال رایزنی برای روشن کردن این روند هستند.

به نوشته وال استریت ژورنال، هرچند مقام‌های اروپایی از ایران خواسته‌اند گام‌های برداشته‌شده در جهت کاهش پایبندی به برجام را به عقب بازگرداند، اما دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند تصور نمی‌کنند که تهران چنین خواسته‌ای را بپذیرد. از این رو، انتظار می‌رود روند افزایش ذخایر اورانیوم ایران ادامه یابد. اروپایی‌ها همچنین احتمالا افزایش مختصر تعداد سانتریفیوژهای نصب‌شده ایران را نیز تحمل خواهند کرد.

بنا بر این گزارش، از دید اروپایی‌ها، نظارت‌ و دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان مهمترین اولویت است و در مقابل فعالیت ایران در زمینه تحقیق و توسعه سانتریفیوژ و گسترش فعالیت در تأسیسات «فردو» نیز «مایه نگرانی» است.

دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که خواهان آن هستند که برنامه هسته‌ای ایران گسترش قابل توجهی نیافته و «زمان گریز» برنامه هسته‌ای ایران به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش نیابد. آن‌ها اقداماتی نمادین و ساده نظیر کاستن از میزان مازاد ذخایر آب سنگین را هم از اقداماتی توصیف کرده‌اند که ممکن است اروپا خواهان آن باشد.

وال استریت ژورنال نوشته است که مشخص نیست که ایران این شرایط را بپذیرد یا نه، اما دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند ایران از زمان اعلام گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای اقدام دیگری برای گسترش برنامه هسته‌ای خود انجام نداده و همین امر مایه امیدواری است.

دولت آمریکا اردیبهشت ماه سال گذشته به صورت یکجانبه و بر خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده و تحریم‌های یکجانبه علیه مردم ایران را احیا کرد. در آن زمان، اروپا وعده داد آثار منفی تحریم‌های آمریکا را جبران کند، اما با عدم تحقق این وعده، جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه امسال روند کاهش تدریجی اجرای مفاد برجام را آغاز کرد. ایران تاکنون در بازه‌های دو ماهه، پنج گام کاهش اجرا برداشته و محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم و تولید آب سنگین را کنار گذاشته است.