اعتراضات هند و صعود ناسیونالیسم

فرارو- کشور هند که زمانی به بزرگترین دمکراسی جهان و متنوع‌ترین کشور از نظر ترکیب قومی -مذهبی معروف بود، در سال‌های اخیر تحت رهبری نارندرا مودی، به طور فزاینده‌ای به سمت ناسیونالیسم قومی - مذهبی هندو حرکت کرده است.

به گزارش فرارو، این روز‌ها برخی شهر‌های هند، خصوصا شهر‌های مسلمان نشین این کشور، صحنه اعتراض و ناآرامی است. اعتراضات زمانی آغاز شد که پارلمان هند در تاریخ ۱۱ دسامبر، طرح مناقشه‌برانگیزی در زمینه قانون شهروندی تصویب کرد که بسیاری معتقدند هدف اصلی آن به حاشیه راندن مسلمان در هند است.

قانون مزبور «طرح اصلاحیه شهروندی» نام دارد که یک قانون قدیمی به نام «قانون شهروندی» مصوب سال ۱۹۵۵ را اصلاح می‌کند. با تصویب این طرح، که حالا به قانون تبدیل شده، راه اعطای شهروندی هند به اقلیت‌های غیرمسلمانی که از کشور‌های پاکستان، بنگلادش و افغانستان فرار می‌کنند، هموار شد. طبق قانون جدید، اقلیت‌هایی مانند هندو، سیک، زرتشتی، مسیحی، بودایی و جِین می‌توانند شهروندی هند را بدست بیاورند، اما مسلمانان از این قانون مستثنا هستند. از همین رو، قانون مزبور، از سوی بسیاری از مسلمان و حتی غیرمسلمانان به عنوان یک قانون تبعیض‌آمیز که هدف آن تحکیم موقعیت هندو‌ها است، تعبیر شد.

مناطق وسیعی در هند شاهد اعتراضات گسترده‌ای درباره این قانون بود. معترضان می‌گویند با تصویب این قانون، مهاجران آن سوی مرز برای کسب شهروندی، به مناطق یاد شده هجوم خواهند برد. علاوه بر این، معترضان می‌گویند قانون جدید شهروندی، ماهیت سکولار قانون اساسی هند را نقض می‌کند. چرا که قانون اساسی هند از پیروان همه ادیان به طور یکسان حمایت می‌کند. از دیدگاه منتقدان این قانون که ظاهرا با هدف حمایت از اقلیت‌ها تصویب شده، باید شامل اقلیت‌های مسلمان مانند احمدی‌ها در پاکستان و روهینگیا در میانمار، هم می‌شد.

 

سیاست‌های ملی‌گرایانه نارندرا مودی
اعتراضات به این قانون هنوز ادامه دارد و از آغاز اعتراضات تاکنون ۲۱ نفر کشته و ۱۵۰۰ نفر بازداشت شده‌اند. دولت هند با هدف سرکوب اعتراضات، اینترنت را محدود کرد و آمد و شد را در برخی شهر‌ها منع کرد. با این حال، نتوانست اوضاع را آرام کند.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند، روز یک شنبه در یک تجمع انتخاباتی در دهلی نو، از قانون بحث برانگیز دفاع کرد و گفت: «این قانون ۱.۳ میلیارد هندی را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و من باید به شهروندان مسلمان هند اطمینان دهم که این قانون هیچ چیزی از آن‌ها را تغییر نخواهد داد.»

با این حال، مودی متهم است که با پیگیری سیاست‌های ملی‌گرایانه به نفع هندوها، می‌خواهد ۲۰۰ میلیون مسلمان هند را به حاشیه ببرد. این اتهام، در مواضع ملی‌گرایانه مودی ریشه دارد. وی از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۴ تاکنون به تدریج سیاست‌هایی را دنبال کرد که مسلمانان را از او جدا کرد. با آغاز اعتراضات در اواسط دسامبر، مودی سعی کرد معترضان را فقط به مسلمانان محدود کند و در اظهاراتی جنجالی تصریح کرد که معترضان را از لباس‌هایشان می‌توان شناسایی کرد.

مسلمانان هند، در سال‌های اخیر از برنامه‌های ملی‌گرایانه مودی برای تبدیل هند به «وطن هندوها» آرزده خاطر شدند. در دوره حکمرانی مودی، بسیاری از مسلمانان هند، به خاطر ادعا‌هایی همچون خوردن گوشت گاو یا انتقال گاو به کشتارگاه، توسط گروه‌های متعصب هندو کشته شده‌اند، ولی خبری از مجازات قاتلان نشد. گفتنی است که خوردن گوشت گاو در هند، موضوع بسیار حساسی است. چون بسیاری از هندو‌ها معتقدند گاو حیوان مقدسی است. خوردن گوشت گاو در ۲۴ ایالت از ۲۹ ایالت هند ممنوع است.

حدود یک ماه پیش، دادگاه عالی هند، در پرونده معروف به «آیودهیا»، حکمی به نفع مودی و طرفداران هندوی وی صادر کرد که احساسات بسیاری از مسلمانان را جریحه دار کرد. ماجرا از این قرار است که در سال ۱۹۹۲، هندو‌های متعصب با چکش و دستان خالی، مسجد بابری در شهر آیودهیا را ویران کردند. از آن زمان، مکان این مسجد، محل نزاع مسلمانان و هندو بوده است. هندو‌ها دنبال این هستند که به جای این مسجد، معبد احداث کنند. دو طرف از دهه ۱۹۵۰ به دادگاه عالی هند شکایت بردند و اخیرا دادگاه در حکمی به نفع هندو‌های طرفدار مودی، احداث معبد به جای مسجد را جایز دانست. پرونده آیودهیا، نمادی از برجسته شدن هویت ملی هندو‌ها در زمان مودی بود. بسیاری از هندو‌ها معتقدند که مسجد مزبور، محل تولد خدای هندوها، موسوم به «رام»، بود. به ادعای آنها، قبل از اینکه مسجد آیودهیا توسط مغولان مسلمان هند بنا شود، آنجا معبد بود. از همین رو، ویران کردن این مسجد و احداث معبد هندو به جای آن، در واقع نماد زدودن میراث اسلامی هند و برجسته کردن هویت هندو بود.

پیش از ماجرای آیودهیا، مودی و حزب راستگرای‌اش، حزب خلق هند (Bharatiya Janata Party) در انتخابات ماه مه گذشته، تبلیغات ملی گرای هندو را در دستور کار قرار دادند و در انتخابات پیروز شد. امری که از گسترش احساسات ناسیونالیستی در میان هندو‌ها حکایت دارد.

افزون بر این، در ماه اگوست گذشته، تنها ایالت هند با اکثریت مسلمان، یعنی ایالت جامو و کشمیر، از خودمختاری خود محروم شد و هزاران نفر از مردم عادی و حتی سیاستمداران منتخب بدون هیچ اتهامی بازداشت شدند. کشمیر مورد نزاع هند و پاکستان بوده و همواره این نگرانی وجود دارد که بر سر این منطقه دو کشور هسته‌ای وارد جنگ شوند.

مسلمانان هند در همه این وقایع، عمدتا آرام بودند. آن‌ها امیدوار بودند که اوضاع بهبود یابد. اما با تصویب قانون جدید شهروندی، خشم مسلمانان هند از سیاست‌های مودی و ملی‌گرایی افراطی او به نقطه انفجار رسید. مودی و حزبش، از یک شاخه افراطی در ناسیونالیسم هندویی، معروف به «هندوتوا» (Hindutva) پیروی می‌کنند. بر اساس این شاخه، که شکل افراطی ناسیونالیسم هندویی است، هند «وطن هندوها» است و همه پیروان ادیان دیگر، باید زیر سیطره هندو‌ها زندگی کنند.