چرا آمریکا سیگار، پپسی و کوکا را تحریم نمی‌کند؟

ریچارد نفیو نویسنده کتاب «هنر تحریم‌ها»، در بخشی از کتابش نوشته: کالا‌هایی از تحریم‌ها معاف شده‌اند که می‌توانند ذخیره ارزی ایران را تحلیل ببرند.

روزنامه اعتماد نوشت: شگفتا که سیگار از شمول تحریم‌های آمریکا خارج است و هیچ مانعی بر سر راه سرمایه‌گذاری خارجی و صادرات سیگار به ایران وجود ندارد. ظاهرا این معافیت با اصرار شرکت‌های تولیدکننده سیگار در امریکا از کنگره اخذ شده است. به این اقلام معاف از تحریم، اجناس لوکس و البته دو برند معروف امریکایی یعنی «پپسی» و «کوکا» را هم بیفزایید. معافیت آنچه به حال سلامت مردم ایران ضرر دارد و می‌تواند به احساس فشار ناشی از تحریم‌ها دامن بزند - مانند کالا‌های لوکس - تمدید می‌شود و کسی هم درباره آن‌ها صحبت نمی‌کند.

ریچارد نفیو نویسنده کتاب «هنر تحریم‌ها»، در کتاب خود به آثار روانی تحریم بر روی مردم جهت پیشبرد اهداف امریکا اشاره کرده است. به گفته او «گروه کالا‌هایی از تحریم‌ها معاف شدند که می‌توانند ذخیره ارزی ایران را تحلیل ببرند.» معافیت سیگار از تحریم‌ها هم در جهت دزدیدن سرمایه‌های ملی ایران اتخاذ شده و هم برای راضی نگه داشتن لابی قدرتمند سیگارسازی‌ها در کنگره. این معافیت، سود شرکت‌های سیگارسازی امریکایی و چندملیتی مانند فیلیپ موریس یا BAT را به همراه دارند و هزینه‌های درمانی عمومی را بالا می‌برند.

رادیو دارو‌ها برای درمان انواع سرطان از اقلامی هستند که در دوره تحریم به سختی به دست بیماران ایرانی می‌رسند، بنابراین قطعا سیاستگذاران به این وجه آزادی تجارت سیگار با ایران توجه داشته‌اند که با دامن زدن به مصرف سیگار در ایران می‌توانند مردم را به مضیقه و بیماری گرفتار و آثار روانی تحریم را بیشتر کنند.

شوربختانه بیشتر این شرکت‌های چند ملیتی دفاتر ثبتی در ایران دارند و بعضی از آن‌ها به کار تولید محصولات خود در خاک جمهوری اسلامی ایران مشغول هستند. Winston، Marlboro، PEPSI و Coke، تنها برند تجاری نیستند. این‌ها نماینده حضور فرهنگی امریکا در کشور‌های دیگر هستند.

در دهه هفتاد میلادی وقتی کمپانی کوکاکولا موفق به اخذ مجوز تولید در شوروی سوسیالیستی شد، بسیاری از تحلیلگران، کوکا نوشیدن روس‌ها را نماد پیروزی غرب بر ایدئولوژی کمونیستی تلقی کردند. برای خود امریکایی‌ها این فقط گشودن باب تجارت نبود و به مثابه لانه کردن و ریشه دوانیدن در خاک کشور متخاصم معنی می‌داد.

امروز حضور این برند‌های امریکایی در شرایطی که آن‌ها از فروش ملزومات بسیار مهم پزشکی و درمانی و قطعات حیاتی هواپیما جلوگیری می‌کنند، شک برانگیز نیست؟ در حالی که آن‌ها تلاش دارند کوچک‌ترین روزنه‌های ارتباط اقتصادی کشورمان را با دنیا سد کنند، ما چرا اجازه داده‌ایم، کوکا و پپسی از طریق کشور ثالث وارد ایران بشوند؟

در سال‌های جنگ که پولی برای خرید مواد اولیه تولید نوشابه‌های فرنگی خرج نمی‌شد، صنعتگران ما نوشابه‌های بومی با عصاره خرما تولید کردند که اتفاقا سالم‌تر و با کیفیت‌تر از کوکا و پپسی ساخته شده با مواد شیمیایی و صنعتی بود. افسوس که آن محصول مشتری چندانی ندارد و چند کارخانه ایرانی تولید نوشابه مانند زمزم معلوم نیست که با مواد بومی محصول خود را تولید می‌کنند یا مواد را وارد می‌کنند. کوکا، پپسی، BAT و فیلیپ موریس موفق شده‌اند تحریم‌های ما علیه کالا‌های امریکایی را دور بزنند و حتی نمایندگی‌های آن‌ها در داخل کشور از ارز دولتی هم سهمی ببرند!

خوب است دولت به جای میدان دادن به این کارخانه‌ها، برند‌های ایرانی را جایگزین و برنامه‌ای جدی و گسترده برای مبارزه با سیگار و مخصوصا نوع امریکایی آن اجرا کند. چند صد سال، قلیان و تنباکوی ایرانی استعمال می‌شد، هم کار کشت و تجارت داخلی آن رونق داشت و هم اگر کسی هوس دود داشت، قلیان چاق کردن و قلیان کشیدن مانند سیگار دود کردن آسان و در دسترس نبود. با تبلیغات ضد قلیان، ما بازار را دودستی به تولیدکنندگان عربی تنباکوی معسل تقدیم و سیگار را ترویج کردیم.