سالهاست که زبالههای کشورهای توسعهیافته در سواحل کشورهای جنوب شرق آسیا ریخته میشود؛ از زبالههای ناخواستهای که کشورهای غربی در سواحل فیلیپین، اندونزی و ویتنام میریزند گرفته تا زبالههای پلاستیکی سمی فراوانی که اروپا و آمریکا به مالزی صادر میکنند.
به گزارش شهروند، اما ظاهرا این اتفاق دیگر ادامه نخواهد یافت. این کشورها میخواهند این روند را برعکس کنند و زبالهها را به همان کشورهایی که آنها را فرستادهاند، بازگردانند. هفته گذشته، رودریگو دوترته رئیسجمهوری فیلیپین، تهدید کرد که روابط دیپلماتیکش را با کانادا قطع میکند اگر دولت کانادا با بازگرداندن ٦٩ کانتینر شامل ١٥٠٠ تن زباله که در سال ٢٠١٣ و ٢٠١٤ به فیلیپین فرستاده، موافقت نکند.
کانادا سالهاست که حتی در مورد این موضوع صحبت نمیکند، اما با افزایش اختلافنظرها، دوترته اعلام کرده که اگر دولت کانادا سریعا اقدام نکند، فیلیپین این زبالهها را به آبهای کانادا میریزد. سالوادور پانلو، سخنگوی دولت فیلیپین گفته است: «فیلیپین به عنوان یک کشور مستقل نباید از سوی کشورهای خارجی به عنوان یک آشغالدانی در نظر گرفته شود.» این لفاظیها و نزاعهای لفظی از سال گذشته آغاز شده است؛ یعنی از زمانی که تایلند، مالزی و ویتنام همگی قوانینی را تصویب کردند که مانع ورود زبالههای خارجی به بنادر آنها میشد. در روز ٢٣ آوریل یک تحقیق دولتی در مالزی منتشر شد که نشان میداد زبالههای آمریکا، بریتانیا، استرالیا و آلمان به صورت غیر قانونی وارد این کشور میشود.
«یوبیبین» وزیر محیط زیست مالزی گفته است: «دیگر بس است؛ مالزی سطل زباله کشورهای جهان نیست. ما این زبالهها را به همان کشورهایی که آنها را فرستادهاند، بازمیگردانیم.» پنج کانتینر از زبالههای غیر قانونی که از اسپانیا وارد بندر مالزی شده بودند، کشف و به اسپانیا بازگردانده شدند. در روز سهشنبه «یو» وزیر محیط زیست مالزی اعلام کرد که زبالههای بیشتری بازگردانده خواهد شد.
بسیاری معتقدند که این تنها کاری است که میتوان در مقابل کشورهای دیگر، خصوصا کشورهای غربی، انجام داد تا به جای ریختن زبالهها در کشورهای دیگر، خودشان راهی برای مقابله با زبالههایشان بیابند. تنها ٩درصد از زبالههای پلاستیکی در جهان قابل بازیافت هستند و بقیه این زبالهها در زمینهای کشورهای جنوب شرق آسیا ریخته میشوند یا به صورت غیر قانونی سوزانده میشوند و گازهای سمی تولید میکنند.
ماگسواری سانگارالینگام، مدیر تحقیقات انجمن مصرفکنندگان پلاستیکی در مالزی میگوید: «این اقدام درستی از سوی دولت مالزی است تا به جهان نشان بدهد که ما در محافظت از مرزهایمان و محیطزیستمان، کاملا جدی هستیم و نمیخواهیم اینجا را به زبالهدانی تبدیل کنیم.» او میگوید که مقادیر بسیاری از این زبالهها که به مالزی وارد میشوند، آلوده و مخلوط با سایر زبالههای غیرپلاستیکی و درجه پایین هستند و نمیتوان آنها را بازیافت کرد و درنهایت نیز به مواد سمی تبدیل میشوند.
این مشکل برای جنوب شرق آسیا در اوایل سال ٢٠١٨ آغاز شد؛ درست زمانی که چین ورود ضایعات پلاستیکی و بازیافت آنها را از کشورهای جهان، به دلایل محیط زیستی، متوقف کرد. دلیل این اقدام چین این بود که خود چین به اندازه کافی زباله تولید میکند که دیگر نتواند زباله سایر کشورها را در خود جای دهد. نیمی از زبالههای پلاستیکی و کاغذی و فلزی در جهان را چین تولید میکند و تنها زبالههایی که از بریتانیا وارد این کشور میشد، به میزانی است که میتوان با آنها ١٠هزار استخر المپیک را پر کرد.
در مالزی هم میزان ورود ضایعات پلاستیکی افزایش یافته بود. واردات ضایعات پلاستیکی به مالزی از ١٦٨ هزار و ٥٠٠ تن در سال ٢٠١٦ به ٤٥٦هزار تن تنها در شش ماهه ابتدایی سال ٢٠١٨ رسیده بود که عمدتا از بریتانیا، آلمان، اسپانیا، فرانسه، استرالیا و آمریکا وارد میشد. هزینههای محیط زیستی و اجتماعی این اتفاق برای مالزی بسیار زیاد بود. طبق گزارشهای منتشرشده این ضایعات و زبالهها باعث آلودگی آبها، بیماریهای تنفسی و از بین رفتن محصولات شده است.
«بیو باکنگیوس»، عضو کمپین مبارزه با ضایعات پلاستیکی در آسیا و اقیانوسیه میگوید که تنها راه مقابله با کشورهای غربی این است که زبالههای آنها را بیرحمانه بازگردانیم: «این کشورها باید مسئولیتپذیر باشند. این درست نیست که کشورهای فقیرتر مجبور باشند که زبالههای کشورهای ثروتمند را در خود جای دهند؛ آنهم به این دلیل که آنها خودشان نمیخواهند با این مسائل روبهرو شوند؛ بنابراین وقتی زبالههایشان را به سوی خودشان بازگردانیم، یاد میگیرند که چطور با آنها کنار بیایند.»