فرارو– شرکت پخش فرآوردههای نفتی از اول خرداد قیمت هر کیلوگرم گاز طبیعی را ۵۶.۸ تومان افزایش داد. به این ترتیب قیمت هر کیلو گاز CNG در جایگاهها از ۶۰۰ تومان به ۶۵۶.۸ تومان رسید که نشان دهنده افزایش ۹.۵ درصدی قیمت این سوخت است. با وجود افزایش قیمت گاز CNG، هنوز به نظر میرسد سوخت CNG خیلی بهصرفهتر از بنزین باشد.
عموما در ماشینهای گازسوز به طور میانگین هر کیلوگرم گاز CNG، به اندازه ۱.۳۶ لیتر بنزین کارایی دارد. این یعنی اگر بخواهید با یک ماشین دوگانهسوز یک مسافت ۱۰۰ کیلومتری را طی کنید و مصرف سوخت این ماشین شش لیتر باشد، باید شش هزار تومان پول بدهید. در حالی که اگر سراغ سوخت CNG بروید، میتوانید این مسیر را با مصرف کردن ۴.۴۱ کیلوگرم گاز CNG طی کنید که هزینه آن تنها دو هزار و ۸۸۵ تومان میشود. با این حساب به ازای هر ۱۰۰ کیلومتری که با ماشین دوگانهسوز رانندگی میکنید، سه هزار و ۱۱۵ تومان صرفهجویی میشود.
کدام مخزن CNG برای شما بهتر است؟
هر ماشین دوگانهسوز میتواند انواع مختلف مخزن داشته باشد، البته صرفا از نظر جنس بدنه. در مورد ظرفیت مخازن محدودیت وجود دارد. عموما مخازن CNG از نظر جنس بدنه به چهار دسته کلی تقسیم میشوند. نوع اول از همه بیشتر در ایران استفاده میشود و بدنه آن از نوع فولاد آلیاژی است و وزن آن بین ۰.۹ تا ۱.۳ کیلوگرم بر لیتر است. یعنی یک مخزن ۵۰ لیتری از نوع فولاد آلیاژی وزنی حدود ۴۵ تا ۶۵ کیلوگرم دارد.
مخزن نوع دوم بدنه فلزی با پوشش کمرپیچ کامپوزیت است که وزن آن ۰.۶ تا ۰.۸۵ کیلوگرم بر لیتر است. مخزن نوع سوم سبکترین مخزنهای موجود در بازار است که بدنهای با جداره فلزی دارد و با کامپوزیت پوشش داده شده. این نوع مخزنها بین ۰.۳ تا ۰.۴ کیلوگرم بر لیتر وزن دارند و برای مثال یک مخزن با گنجایش ۵۰ لیتر با این بدنه تقریبا ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم وزن دارد. مخزن نوع چهارم جدیدترین تکنولوژی را به کار گرفته، اما کمی سنگینتر است. با این وجود دوام و عمر بیشتری دارد، چراکه بدنه آن از جنس لایه پلیمری یا پلاستیکی با پوشش کامپوزیت است و وزن آن ۰.۳۵ تا ۰.۵ کیلوگرم بر لیتر است. طبیعتا هرچه تکنولوژی ساخت مخزن بالا میرود هزینه خزید و نصب آن هم گرانتر میشود.
در ایران به خاطر ارزانی و روش تولید آسانتر مخازن نوع اول، از آن بیشتر استفاده میشود که از حجم ۲۰ لیتر تا ۱۳۰ لیتر در بازار پیدا میشود. برای اینکه بفهمید در هر مخزن چند متر مکعب گاز CNG جا میشود، باید بگوییم گنجایش مخازن برای سوختگیری گاز بهطور استاندارد برای هر چهار لیتر حجم معادل یک مترمکعب گاز در شرایط دمای ۱۵ درجه سانتیگراد و فشار ۲۵۰ اتمسفر در جایگاه سوختگیری است.
راهنمای محاسبه واحدها و اندازهگیری مزخن گاز CNG
برای گاز CNG از سه واحد اندازهگیری استفاده میشود. بعضا مقدار گاز را با متر مکعب اندازه میگیرند و بعضا با کیلوگرم. همچنین ظرفیت مخازن گاز CNG با لیتر محاسبه میشود. نکتهای که همیشه باید یادتان باشد این است که هر متر مکعب گاز CNG تقریبا برابر با یک لیتر بنزین برای شما کارایی دارد. هر کیلوگرم گاز CNG معادل ۱.۳۶ متر مکعب و ۵.۴ لیتر است. به عبارتی اگر یک مخزن CNG برابر با ۱۰ کیلوگرم ظرفیت داشته باشد، میتواند ۱۳.۶ مترمکعب گاز طبیعی معادل ۵۴ لیتر را در خود جای داده و به اندازه ۱۳.۶ لیتر بنزین برایتان کارایی داشته باشد.
بهترین مخزن سوخت CNG برای انواع خودرو
متاسفانه نمیتوانید برای ماشینتان هر مخزنی که خواستید بگذارید. بر اساس محدودیتی که فضای صندوق عقب ماشینتان دارد، ظرفیت مخزنها متفاوت است. برای مثال مخزن مناسب برای پراید، مخزنهای ۵۷ و ۶۲ لیتری است. این مخزنها برای پیکان هم مناسب است. مخازن CNG مناسب برای رانا مخزنهای ۶۲ لیتری و ۷۵ لیتری هستند. اگر پژو ۴۰۵ دارد باید از مخازن بزرگتر استفاده کنید. مخزنهای ۷۵ لیتری، ۸۲ لیتری و ۱۰۱ لیتری برای پژو ۴۰۵ و سمند گزینههای مناسبی هستند. برای وانت پیکان باید سراغ مخازن ۸۲ لیتری و ۱۰۱ لیتری بروید و اگر وانت نیسان دارید، بهترین گزینه انتخاب مخازن ۱۰۱ لیتری است.
با یک مخزن پر گاز CNG چند کیلومتر میتوان رانندگی کرد؟
بعد از گازسوز کردن خودرو CNG، دقت داشته باشید که پیمایش خودرو به اندازه یک باک بنزین نیست بلکه یک مخزن CNG بهطورمعمول معادل ۱۰ تا ۲۵ لیتر بنزین، گاز طبیعی را در خود ذخیره میکند. اگر میزان مصرف خودروتان را با واحد لیتر بر کیلومتر در این عدد ضرب کنید، میزان مسافت پیموده شده با یک مخزن پر از CNG به دست میآید. برای مثال برای یک خودروی متوسط با حجم سیلندر هزار و ۳۰۰ سیسی، مسافت طی شده با یک مخزن پر CNG چیزی در حدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر خواهد بود که بستگی به نوع خودرو و حجم مخزن CNG دارد. البته اگر این مصافت به نظرتان کم است میتوانید با اضافه کردن مخزن گاز، این مسافت را بیشتر کنید. ولی باید کوچکتر شدن فضای صندوق عقب را هم در نظر داشته باشید.
به طور کلی مسافت طی شده با یک بار پرکردن مخزن CNG بستگی به مقدار مصرف خودرو در استفاده از سوخت بنزین دارد. اگر بخواهیم یک تناسب در نظر بگیریم، مسافت طی شده به ازای مصرف هر متر مکعب گاز طبیعی حدودا معادل مسافت طی شده با یک لیتر بنزین است. به عنوان مثال اگر مصرف یک خودرو به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر، ۱۰ لیتر بنزین باشد، این ماشین میتواند با مصرف ۱۰ متر مکعب گاز CNG ۱۰۰ کیلومتر مسافت طی کند. حالا اگر روی این ماشین یک مخزن با ظرفیت ۲۰ مترمکعب گاز نصب کنید، میتوانید به ازای هر بار پرک مخزن CNG، ۲۰۰ کیلومتر رانندگی کنید.
با این حساب پراید که نهایتا میتوانید روی آن مخزن ۶۲ لیتری نصب کنید، در هر بار پر کردن مخزن میتواند به اندازه ۱۶ لیتر برایتان کار کند. با توجه به اینکه پراید ۶.۴۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر ترکیبی است، به عبارتی با یک مخزن پر پراید میتوانید ۲۴۸ کیلومتر حرکت کنید و هفت هزار و ۷۰۰ تومان در هزینه سوخت صرفهجویی کنید.
تیبا مصرف سوخت بیشتری دارد و در هر ۱۰۰ کیلومتر ۶.۹۵ لیتر بنزین میسوزاند. از طرفی تنها میتوانید مخزن ۶۲ لیتری روی تیبا نصب کنید که اگر آن را از گاز CNG پر کنید، میتواند به اندازه ۱۶ لیتر بنزین برایتان کارایی داشته باشد. با این حساب یک مخزن پر تیبا برای طی کردن مسافت ۲۳۰ کیلومتری کافی است. اگر کل این مسافت را با گاز CNG طی کنید میتوانید هفت هزار و ۷۰۰ تومان در هزینه سوخت صرفهجویی کنید.
بزرگترین مخزنی که میتوانید روی رانا نصب کنید ۷۵ لیتر ظرفیت دارد و اگر یک مخزن کامل گاز CNG بزنید میتوانید از آن اندازه ۱۸.۸ لیتر بنزین کار بکشید. با توجه به اینکه مصرف سوخت رانا برای هر ۱۰۰ کیلومتر ۶.۹ لیتر است، با یک مخزن پر میتوانید ۲۷۲ کیلومتر رانندگی کنید. تازه با این کار ۹ هزار تومان هم در هزینه سوخت صرفهجویی میکنید.
برای پژو ۴۰۵ GLX، سمند، وانت پیکان و وانت زامیاد، بزرگترین مخزن را میتوانید استفاده کنید که ۱۰۱ لیتر حجم دارد و یک مخزن پر آن اندازه ۲۵.۳ لیتر برایتان کار میکند. با پر کردن این مخزن در همان گام اول ۱۲ هزار و ۲۰۰ تومان در هزینه سوخت صرفهجویی کردهاید. البته مسافتی که میتوانید با یک باک پر بروید در هر کدام متفاوت است. پژو ۴۰۵ دوگانه سوز با مخزن پر تقریبا ۳۷۳ کیلومتر، سمند حدود ۳۳۵ کیلومتر و وانت نیسان حدود ۱۹۵ کیلومتر راه میرود.
مصرف بنزین دوگانهسوزها بیشتر از بنزینیهاست
نکتهای که باید توجه کنید این است که تغییر عملکرد سیستم احتراق خودرو از بنزینی به دوگانهسوز باعث میشود مصرف بنزین در خودروها بالا برود. در این مورد میتوان به مصرف بنزین سمند دوگانهسوز اشاره کرد. درحالی که مصرف بنزین سمند LX با موتور XU۷ به میزان ۸.۳۴ لیتر در ۱۰۰کیلومتر است، میزان مصرف بنزین مصرف سمند LX دوگانهسوز ۸.۵۷ لیتر در ۱۰۰کیلومتر اعلام شده و میزان مصرف گاز آن نیز ۹.۴۳ متر مکعب در ۱۰۰کیلومتر است. موضوع جالب توجه اینکه مصرف سوخت سمند LX با موتور EF۷ که موتوری پایه گازسوز است بهطور چشمگیری کاهش یافته و به میزان ۷.۴۹ لیتر در ۱۰۰کیلومتر رسیده است. خودروسازان داخلی در حالی به تولید دوگانهسوز خودروهای پراید، تیبا، پژو ۴۰۵ و پژو پارس روی آوردهاند که مصرف سوخت بیش از اندازه خودروهای دوگانهسوز به نسبت خودروهای معمولی در این خودروها هم دیده میشود. بهطوری که پراید ۱۳۱ معمولی ۶.۴۴ لیتر در ۱۰۰کیلومتر سوخت مصرف میکند، اما مدل دوگانهسوز آن در بخش بنزینی مصرف سوخت ۶.۸۳ لیتر در ۱۰۰کیلومتر دارد و در بخش گازسوز آن نیز شاهد مصرف سوخت ۷.۰۸ متر مکعب در ۱۰۰کیلومتر هستیم. علاوه بر این شرکت بهینهسازی مصرف سوخت آب پاکی را روی دستمان ریخته و اطلاعات آن نشان میدهد گازسوز کردن خودروهای تولید داخل هیچ کمکی به کاهش مصرف سوخت خودروهای کشور نمیکند. گازسوز کردن موتور خودروها به دو روش انجام میشود، اول اینکه خودروساز با بازسازی موتور بنزینی آن را به موتوری گازسوز تبدیل کند و دومین شیوه اینکه خودروساز از موتور پایه گازسوز در خودروهای خود بهره ببرد. از آنجا که تغییر موتور بنزینی به گازسوز همراه با تغییرات فنی است؛ بنابراین تغییرات اعمال شده نه تنها موجب کاهش میزان مصرف سوخت خودرو نمیشود، بلکه بهدلیل تغییر سیکل بنزین به گاز و تغییر احتراق در موتور شاهد مصرف بیشتر بنزین یا گاز در خودرو هستیم. برای همین در موتورهای بنزین که به گازسوز تبدیل میشوند شاهد افزایش مصرف سوخت و در موتورهای پاسه گازسوز شاهد کاهش آن خواهید بود. برای همین اگر دنبال کم کردن مصرف بنزین هستید باید سراغ ماشینهایی بروید که موتور آنها پایه گازسوز باشد.