فرارو- تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: «شکست حزب آ. ک. ف. در انتخابات شهرداری استانبول و آنکارا یک شکست بزرگ برای آنها محسوب میشود. استانبول از این نظر که خاستگاه شخص اردوغان بود و عمده متحدان وی در این شهر حضور دارند، به نوعی پایگاه حزب آ. ک. ف. محسوب میشود و نماد اسلام گرایی در مقابل آنکارا است که نماد سکولاریسم آتاتورک به شمار میآید. حالا حزب آ. ک. ف. هم در پایگاه خود شکست خورده است و هم در آنکارا که اگر میتوانست در این شهر یک شهردار اسلامگرا بر سر کار بیاید، یک بار روانی شدید به سکولارها وارد میشد؛ بنابراین میخواهم بگویم که این شکست حزب عدالت و توسعه بیش از آنکه جنبه واقعی داشته باشد، بار روانی و نمادین دارد.»
بیشتر بخوانید:
رحمان قهرمانپور کارشناس مسائل ترکیه طی گفتگو با فرارو در خصوص شرایط رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بعد از شکست حزب متبوعش در انتخابات شهرداری سه شهر بزرگ ترکیه به ویژه استانبول، گفت: «نکته اولی که باید در نظر داشته باشیم این است که انتخابات فروردین ماه که در ترکیه برگزار شد، یک انتخابات محلی بود. چنین انتخاباتی با انتخابات ریاست جمهوری یا پارلمانی چند تفاوت عمده دارد. یکی از تفاوتها این است که مطالبات در انتخابات محلی مثل شوراها و شهرداریها به مراتب برجستهتر از مطالبات در انتخابات ریاست جمهوری یا پارلمان است. تفاوت دیگر این است که، چون در انتخابات محلی قانون حد نصاب وجود ندارد، بنابراین احزاب کوچک هم شانس پیروزی دارند. به عنوان مثال در همین انتخابات اخیر ترکیه، حزب کمونیست موفق شد که در انتخابات پیروز میدان شود. این در حالی است که در انتخابات پارلمانی به دلیل قانون حدنصاب ۱۰ درصدی که وجود دارد، حزبی مانند حزب کومنیست اصلا امکان پیروزی ندارد.»
وی ادامه داد: «بنابراین در تحلیل انتخابات محلی نباید خیلی سیاسی نگاه کنیم. البته این به معنای آن نیست که شکست در انتخابات محلی بر انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری تاثیر نمیگذارد. اما به هرحال به دلیل تفاوتهایی که عرض کردم باید میان این انتخابت تفاوت قائل شویم و در تحلیل خود این موارد را نیز لحاظ کنیم؛ لذا اینکه برخی معتقدند شکست حزب اردوغان در انتخابات به معنی افول قدرت حزب حزب عدالت و توسعه است، جای تامل دارد. زیرا به هرحال همچنان قدرت در اختیار این حزب است و حتی در انتخابات هم بیش از ۴۴ درصد آرا را به دست آورده که این نشان میدهد همچنان حزب پیشتاز است.»
او افزود: «اما با همه اینها باید در نظر داشت که در ترکیه طی چهار دهه اخیر اصلا حزبی نبود که بتواند بیش از یک دهه در قدرت باقی بماند و موقعیت خود را حفظ کند. در ترکیه به این مسئله میگویند سندرم آناف یا سندرم مام میهن میگویند که حزبی در دهه ۸۰ بود که تورگوت اوزال، ییلدیریم آکبولوت، مسعود ییلماز و باقی همفکرانشان تاسیس کردند و با وجود اینکه طی یک دهه بسیار قدرتمند و گسترده شد، اما در دهه ۹۰ ناگهان افول کرد و حتی از عرصه سیاسی ترکیه حذف شد؛ بنابراین الان سوال هم این است که آیا حزب آ. ک. ف. هم در حال دچار شدن به همان سندروم است؟ زیرا به هرحال الان تقریبا ۱۸ سال است که قدرت را در اختیار دارد.»
این کارشناس مسائل ترکیه تاکید کرد: «اما همه اینها نافی این واقعیت نیست که شکست حزب آ. ک. ف. در انتخابات شهرداری استانبول و آنکارا یک شکست بزرگ برای آنها محسوب میشود. استانبول از این نظر که خاستگاه شخص اردوغان بود و عمده متحدان وی در این شهر حضور دارند، به نوعی پایگاه حزب آ. ک. ف. محسوب میشود و نماد اسلام گرایی در مقابل آنکارا است که نماد سکولاریسم آتاتورک به شمار میآید. حالا حزب آ. ک. ف. هم در پایگاه خود شکست خورده است و هم در آنکارا که اگر میتوانست در این شهر یک شهردار اسلامگرا بر سر کار بیاید، یک بار روانی شدید به سکولارها وارد میشد؛ بنابراین میخواهم بگویم که این شکست حزب عدالت و توسعه بیش از آنکه جنبه واقعی داشته باشد، بار روانی و نمادین دارد.»
وی تصریح کرد: «زیرا حزب آ. ک. ف. با تمام توان در این انتخابات حضور پیدا کرده بود و حتی اردوغان رئیس مجلس که پیشتر نخست وزیر ترکیه هم بود را مجبور به استعفا کرده بود تا در این انتخابات شرکت کند و شهردار استانبول شود. این یعنی آنها باور داشتند که پیروز انتخابات خواهند بود و حالا دژ خود را از دست داده اند و این شکست برای حزب عدالت و توسعه نزد افکار عمومی بسیار معنا و مفهوم خواهد داشت. ضمن اینکه نشان میدهد میزان رای این حزب در استانبول هم نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است که به نوعی زنگ خطر برای اردوغان محسوب میشود.»
بیشتر بخوانید:
ضرب و شتم کمال قلیچدار اوغلو مخالف برجسته اردوغان
او ادامه داد: «زیرا واقعیت این است که طیفی از اسلامگرایان محافظه کار و پولدار در محلههای مجلل استانبول سکونت دارند و از حامیان جدی اردوغان محسوب میشوند و این شکست نشان میدهد که آنها نگرانیهایشان از سیاستهای اردوغان و حزب عدالت و توسعه طی سالهای اخیر بیشتر شده است. زیرا آنها همواره این نگرانی را داشتند که مبادا سیاستهای اردوغان به سمت بسته شدن فضای سیاسی و اقتصادی ترکیه را محدود کند و این منجر به آن شود که این افراد بسیار متضرر شوند. از طرف دیگر نتیجه انتخابات اخیر نشان میدهد که حتی طبقه متوسط که یک طبقه بسیار مهم و تاثیرگذار است هم به حزب آ. ک. ف. پاسخ منفی داده است. به عبارت سادهتر پایگاه حزب عدالت و توسعه در استانبول به شدت در خطر قرار گرفته است که میتواند در انتخابات پالمانی و ریاست جمهوری شرایط را برای این حزب دشوار کند.»
قهرمانپور در خصوص اینکه آینده سیاسی اردوغان به کجا ختم خواهد شد، گفت: «هنوز خیلی زود است که بتوان آینده سیاسی اردوغان را پیشبینی کرد. زیرا به هرحال زمان زیادی تا انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری باقی مانده است و ممکن است اتفاقات بسیاری در ترکیه رخ دهد. اما آنچه که تا اینجای کار واضح است، کاهش محبوبیت و پایگاه اجتماعی حزب آ. ک. ف. است که این میتواند روی میزان قدرت این حزب تاثیر منفی بگذارد و به نوعی آنها را تهدید کند. البته اردوغان طی این سالها نشان داده است که در موقعیتهای بحرانی مانند کودتای سال ۲۰۱۶، عملکرد مناسبی دارد و ممکن است این بار هم طی مدت باقی مانده دست به اقداماتی بزند که شرایط حزب عدالت و توسعه مجددا بهبود پیدا کند.»