مساله پیچیده‌ "قیمت جدید خودرو"

 

 

فرارو- یک فعال حوزه خودروسازی گفت: «اصلا نمایندگان مجلس و باقی مسئولان مسیر را گم کرده‌اند. زیرا آن‌ها صرفا به دنبال این هستند که یک سری درمان‌های موقت پیدا کنند و اصلا به این فکر نمی‌کنند که مشکلات صنعت و بازار خودرو بسیار گسترده‌تر از آن تصوری است که این مسئولان دارند. اگر مجلس و دولت به فکر ساماندهی و اصلاح صنعت خودرو و بازار آن هستند، باید اولا در سیاست‌های کلان خود یک بازنگری درست و دقیق انجام دهند؛ دوم اینکه صنعت خودروسازی و به طور کلی صنعت را کاملا به بخش خصوصی واگذار کنند؛ در وهله سوم باید در‌های کشور را به سمت بیرون باز کنند تا صنعتگران بتوانند با کشور‌های دیگر در ارتباط باشند از تجربیات و الگو‌های آن‌ها استفاده کنند.»

این روز‌ها صحبت از بازار خودرو از جمله موضوعاتی است که نه تنها مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفته بلکه مجلس و دولت و حتی نهاد‌های دیگر هم در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ به طوری که روز گذشته نمایندگان مجلس در جلسه علنی به بررسی راه‌های ساماندهی این بازار پرداختند و مدتی قبل شورای عالی هماهنگی اقتصادی به بررسی ترخیص خودرو‌های وارداتی پرداخت. در این میان تصمیم بر این شده است که تعداد محدودی خودرو برای کاهش بحران در بازار، وارد کشور شود. اما با این وجود همچنان نارضایتی از خودرو‌های داخلی و قیمت‌گذاری‌ها بر قوت خود باقی مانده است.

 

بهرام شهریاری تحلیلگر مسائل حوزه صنعت خودرو طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «درباره خودرو‌هایی که به تازگی وارد شده است باید عرض کنم که این‌ها به تعداد محدود وارد و به مردم نیز پیش فروش شده است تا از این طریق بتوانند بحران ایجاد شده در حوزه خودرو را کاهش دهند؛ لذا با توجه به محدود بودن این تعداد خودرو، من فکر نمی‌کنم تاثیر خاصی در بازار ایجاد کند. معمولا زمانی واردات تاثیرگذار است که خودرو‌ها به صورت نامحدود و بدون برنامه وارد ایران شوند.

وی ادامه داد: «اما ماجرای بازار خودرو و بحران‌های موجود در آن بسیار گسترده و متعدد است. واقعیت این است که صنعت خودرو ما هیچوقت یک صنعت پویا نبوده و تا امروز در سطح مونتاژ باقی مانده است. اگر طی این سال‌ها به واسطه تلاش‌های یک جریانی صنعت قطعه‌سازی ایجاد شده است، اصلا به معنی این نیست که ما در صنعت خودرو به خودکفایی رسیدیم. دلیلش این است که ما هیچ‌وقت نتوانستیم خودمان یک خودرو طراحی کنیم. درباره سمند هم تقریبا ماجرا از همین قرار بود. یک حرکتی آغاز شد و ماشینی به نام سمند ایجاد شد، اما خیلی سریع متوقفش کردند؛ بنابراین ما اصلا خودروساز نداریم و صرفا یک سری مونتاژکار داریم که سال‌هاست به فعالیت خود ادامه می‌دهند.»

او تصریح کرد: «ولی با اینحال صنعت خودروی ما از سال ۷۲ شکل گرفته است و تا سال ۸۴ هم مسیر نسبتا درست و مناسبی را طی کرد، اما بعد از این سال کاملا دچار انحراف شد. این انحرافات هم به دلیل سوءمدیریت‌هایی بود که در آن دوره رخ داد و افرادی بر سر کار آمدند که به هیچ عنوان نه برایشان صنعت خودرو اهمیت داشت و نه توانایی لازم برای مدیریت این صنعت را داشتند؛ لذا یک سری سیاست‌هایی در دستور کار قرار گرفت که به طور کلی صنعت خودروسازی را منحرف کرد و مانع از پیشرفت آن شد؛ بنابراین ما به سمت واردات قطعات از کشور‌هایی مانند چین حرکت کردیم و آن هم در جهت درستی نبود و صرفا در راستایی سودجویی صورت می‌گرفت؛ لذا ما در بخش تنوع و خلاقیت دچار درجا زدن شدیم.»

عضو هیئت مدیره انجمن خودرو سازان گفت: «از طرف دیگر طبیعتا طی این سال‌ها سطح توقع مردم هم بالا رفته است و انتظاراتی دارند. مثلا آن‌ها تکنولوژی جدیدتری می‌خواهند، به دنبال طراحی‌های زیباتر هستند و می‌خواهند که خودروهایشان از امنیت بیشتری برخوردار باشد. زیرا الان مردم، ایران را با کشور‌های دیگر مقایسه می‌کنند و می‌بینند به عنوان مثال چین که زمان کمتری است وارد صنعت خودرو سازی شده، جایگاه به مراتب بالاتری نسبت به ایران دارد و خودرو‌های آن‌ها بسیار متفاوت و متنوع و به‌روز است؛ بنابراین مشخصا صنعت خودروسازی ما دچار مشکلات بسیار زیاد است و دلیلش هم این است که اولا اقتصاد ما عمدتا به صورت هدفمند حرکت نمی‌کند؛ یعنی ما اصلا برنامه توسعه صنعت و یا صنعت خودرو را نداریم و اصلا نمی‌دانیم که صنعت خودروی ما باید به کجا برسد.»

وی افزود: «دلیل دوم این است که صنعت خودروی ما دولتی است و دولتمردان و مدیران دولتی عمدتا نگران صندلی‌های خودشان هستند و اصلا اهمیتی به نوآوری و تنوع در صنعت خودرو نمی‌دهند؛ لذا ما تا امروز صرفا درجا زدیم و هیچ اقدام تازه و درستی انجام نداده‌ایم. از سوی دیگر متاسفانه مردم هم خودروسازان را در این حوزه مقصر می‌دانند. این در حالی است که تنها بخش کمی از مشکلات موجود در این صنعت به واسطه خودروسازان ایجاد شده است. ما عمده مشکلاتمان در بخش‌های بالایی است. تا زمانی که مثلا مشخص نکنیم که صنعت خودرو باید تا فلان سال به کجا برسد و زمینه‌های لازم را فراهم نکنیم، نمی‌توانیم انتظار خاصی از خودروسازان داشته باشیم.» 

 

این تحلیلگر حوزه صنعت خودرو درباره جلسه اخیر مجلس برای ساماندهی بازار خودرو گفت: «به نظر من اصلا نمایندگان مجلس و باقی مسئولان مسیر را گم کرده‌اند. زیرا آن‌ها صرفا به دنبال این هستند که یک سری درمان‌های موقت پیدا کنند و اصلا به این فکر نمی‌کنند که مشکلات صنعت و بازار خودرو بسیار گسترده‌تر از آن تصوری است که این مسئولان دارند. اگر مجلس و دولت به فکر ساماندهی و اصلاح صنعت خودرو و بازار آن هستند، باید اولا در سیاست‌های کلان خود یک بازنگری درست و دقیق انجام دهند؛ دوم، صنعت خودرو سازی و به طور کلی صنعت را کاملا به بخش خصوصی واگذار کنند و سوم، باید در‌های کشور را به سمت بیرون باز کنند تا صنعتگران بتوانند با کشور‌های دیگر در ارتباط باشند از تجربیات و الگو‌های آن‌ها استفاده کنند.»

او ادامه داد: «موضوع این است که الان نمایندگان منظورشان از ساماندهی این است که قیمت‌ها را پایین بیاورند. مثلا اعلام می‌کنند که قیمت خودروی درون کارخانه ۵ درصد زیر قیمت بازار باید باشد. خب اینگونه وضعیت عرضه و تقاضا را به هم می‌ریزند. زیرا در این وضعیت عرضه در بازار کاهش پیدا می‌کند و دوباره قیمت‌ها بالا می‌رود. این‌ها اصلا راهکار نیست. اگر واقعا نمایندگان و مسئولان دولتی قصد دارند وضعیت بازار را سامان دهند باید مشکلات صنعت خودرو را از ریشه حل کنند؛ نه اینکه صرفا برای یک سری ژست تبلیغاتی تصمیماتی اتخاذ کنند که تبعات آن بسیار زیاد است و به طور کلی بازار را برهم می‌ریزد.»

شهریاری در خصوص مسئله قیمت‌گذاری خودرو‌ها که حواشی بسیاری در رسانه‌ها و سطح جامعه داشته است، عنوان کرد: «ببینید قیمت‌گذاری یک علم است و باید عوامل موثر در این مسئله را بررسی کنیم. یعنی باید قیمت تمام شده را مورد توجه قرار دهند که آن هم کاملا در دست دولت است. یعنی مقصر در قیمت بالای خودرو دولت است؛ لذا قیمت‌ها باید از زاویه درست بررسی شود. اینکه فکر کنیم می‌توان قیمت‌ها را به صورت دستوری پایین بیاوریم، اصلا درست و علمی نیست. اصلا به دلیل همین نگاه‌ها است که من می‌گویم که مسئولان و مدیران نگاه تخصصی به صنعت خودرو ندارند.»