سرنوشت دانشجويان پرونده‌دار چه خواهد شد

ماجرای «دانشجویان پرونده‌دار» به مرحله «تجدیدنظر» و «حکم نهایی» نزدیک می‌شود. هفته پیش بود که دادگاه تجدیدنظر لیلا حسین‌زاده برگزار شد. هنوز نتیجه دادگاه تجدیدنظر صادر نشده است. او در حکم اولیه به شش سال حبس تعزیری و دو سال ممنوع‌الخروجی محکوم شده بود؛ حکم سنگینی که فقط به یکی از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اختصاص ندارد.

به گزارش شرق، اساسا همین احکام سنگین بود که توجه رسانه‌ها و مقامات رسمی را جلب کرد تا آنها نیز در این زمینه موضع‌گیری کنند. از زاهدی، نماینده اصولگرای مجلس، امیدی‌ها و دولتی‌ها تا رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در این یک مورد اتفاق نظر داشته‌اند؛ «سنگین»‌بودن احکام صادره. همه ابراز امیدواری می‌کردند که در مرحله تجدیدنظر این احکام شکسته شوند.

به گزارش «ایرنا‌پلاس» در یکی‌، دو سال اخیر برای بیش از 35 دانشجو حکم محکومیت صادر شده است. از بین این تعداد، حکم پنج نفر قطعی شده و دو نفر در‌حال‌حاضر دوره محکومیتی را در زندان می‌گذرانند. پیش از اعتراضات دی‌ماه نیز پای دانشجویان به‌‌دلیل فعالیت‌های دانشجویی به محاکم قضائی باز شده بود. محمود صادقی 16 آبان 96 در توییتی از 20 پرونده مفتوح دانشجویی خبر داد. با وجود این، دی‌ماه نقطه عطفی در ماجرای پرونده‌دار‌شدن دانشجویان است. پروانه سلحشوری 19 خرداد امسال از دستگیری بیش از 150 دانشجو در ناآرامی‌های دی‌ماه به «ایرنا» خبر داد.

نکته اما اینجا بود که برخی از دانشجویان در خیابان و در میان معترضان بازداشت شدند، اما عده‌ای از آنها به اتهامات دیگری که ناظر بر فعالیت‌های دانشجویی و صنفی آنها بود در جایی بیرون از ناآرامی‌های خیابانی دستگیر شدند.

با وجود این، امیر رئیسیان، وکیل پنج نفر از دانشجویان پرونده‌دار، توضیح داد که تفکیک‌کردن دانشجویان پرونده‌دار به دستگیرشدگان دی‌ماه و دیگران، به این اشتباه دامن زده ‌است که گویی دانشجویانی که در پی اعتراضات دی‌ماه دستگیر شدند، در خیابان بازداشت شده‌اند؛ در‌صورتی‌که دستگیری دانشجویان مورد بحث -آنهایی که احکام اولیه‌شان صادر شده است- به‌دلیل فعالیت‌های دانشجویی و صنفی بوده و نه اعتراضات خیابانی.

تخم‌مرغ‌ها در سبد «تجدید نظر»
این وکیل دادگستری پیش از این در واکنش به امیدواری مقامات به شکسته‌شدن احکام دانشجویان در دادگاه‌های تجدیدنظر به «ایلنا» گفته بود: «من دیدم که خانم مولاوردی گفته‌اند دولت پیگیری‌هایی انجام داده است و ما در مرحله تجدیدنظر نتیجه این پیگیری‌ها را خواهیم دید و این حرف یک مقدار نگران‌کننده‌تر است. فرض کنید این پیگیری‌ها در مرحله تجدیدنظر هم هیچ نتیجه‌ای ندهد و این یعنی ما همه مراحل را به امید پیگیری از دست می‌دهیم و آنگاه با یک حکم قطعی روبه‌رو خواهیم بود و آن‌موقع چه‌کار می‌شود کرد...؛ اینکه ما بگوییم امیدواریم که پیگیری‌ها در مرحله تجدیدنظر جواب بدهد، من هم به‌عنوان یک وکیل امیدوارم دفاعیاتی که در مرحله تحقیقات و دادسرا و مرحله بدوی شنیده نشده است، در مرحله تجدیدنظر شنیده شود... . دولت نمی‌تواند بگوید که ما پیگیری کردیم ولی در مرحله بدوی امیدی نداریم و قرار است پیگیری‌ها در مرحله تجدیدنظر نتیجه بدهد و این یعنی ما همه احتمالات و شانس‌ها را برای نهایت پرونده بگذاریم. حال شاید نتیجه نداد؛ آن‌گاه ما با یک حکم قطعی که آن را هیچ کاری نمی‌توان کرد، طرف هستیم».

اواسط شهریور مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران، گفته بود تا انتهای همان ماه احکام اولیه همه دانشجویان پرونده‌دار صادر خواهد شد. حالا این دوره تمام شد و یکی‌یکی نوبت دادگاه تجدیدنظر از راه می‌رسد. برخلاف امید و تلاش زیاد اصحاب دانشگاه و رسانه از جمله نامه اعتراضی 125 نفر از استادان دانشگاه، این رویه احکام ادامه یافت. برای نمونه 13 شهریور، پس از همه این تلاش‌ها، سها مرتضایی، دانشجوی ارشد علوم سیاسی، نیز به شش سال حبس محکوم شد.

به این ترتیب، برخلاف امیدواری امیر رئیسیان پیگیری‌ها برای کاستن شدت احکام اولیه بی‌تأثیر ماند تا همه امیدها به دادگاه‌های تجدیدنظر معطوف شد. حالا وکیل لیلا حسین‌زاده، امیر رئیسیان، بعد از برگزاری دادگاه تجدیدنظر موکلش گفت که «ان‌شاءلله حکم شکسته می‌شود».

از زمانی که بحث دانشجویان پرونده‌دار به وجود آمد، هم‌صنفان آنها دولت را مورد پرسش قرار می‌دادند و از دولت توقع داشتند که مانع از به زندان رفتن دانشجویان شود. این مطالبه وقتی کاملا تقویت شد که مشخص شد ضابط قضائی بیشتر دانشجویان بازداشتی وزارت اطلاعات بود و در مرحله تحقیقات مقدماتی علیه دانشجویان اتهامات سنگینی وارد شده است.

دولت در ابتدای امسال موفق شد مشکل بیشتر دانشجویان ستاره‌دار را حل و به این ترتیب تا حدودی خود را از اتهام دور کند اما نباید فراموش کرد که اگر مشکل دانشجویان ستاره‌دار حل نشود بعید است که بخش مهمی از بدنه حامی حسن روحانی در انتخابات اخیر این موضوع را فراموش کنند.