آیا ترکیه و روسیه در ادلب به جان هم می‌افتند؟

فرارو- در روز‌های اخیر با آماده شدن ارتش سوریه برای بازپس‌گیری استان ادلب، تنش‌ها بین بازیگران مهم منطقه درباره این استان بیشتر شده و همه درباره اوج‌گیری تنش‌ها هشدار می‌دهند.

به گزارش فرارو، استان ادلب در سوریه، آخرین پایگاه بزرگ مخالفان دولت سوریه است که ارتش این کشور با کمک متحدانش تلاش می‌کند خود را برای بازپس‌گیری آن از دست شورشیان آماده کند.

تعیین سرنوشت ادلب، موضوع اصلی نشست اخیر سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در تهران بود. پس از آن، گفتگو‌ها میان سه کشور نیز ادامه پیدا کرد، اما اخیرا مقامات ترکیه‌ای و روسی اظهاراتی درباره ادلب بیان کرده‌اند که حاکی از افزایش تنش بین این دو کشور است.

ترکیه گفته هرگونه عملیات در ادلب، "حتی اگر محدود باشد، فاجعه‌بار" خواهد بود. پس از نشست تهران در هفتم سپتامبر، آنکارا نیرو‌ها و تجهیزات نظامی قابل توجهی به سوریه ارسال کرده است. همین امر احتمال درگیر شدن ترکیه در جنگ بازپس‌گیری ادلب را بیشتر می‌کند. ابراهیم کالین، سخنگوی رئیس جمهور ترکیه، مدعی شده تا وقتی که سربازان ترکیه در ادلب حضور دارند، نظام سوریه به آنجا حمله نخواهد کرد و هرگونه حمله به آنجا، فرآیند آستانه را نابود خواهد کرد.

 

مقامات ترکیه چند روز است که درباره حمله به ادلب هشدار می‌دهند. اما ظاهرا این هشدار‌ها تاثیر چندانی بر آمادگی‌های ارتش سوریه و متحدانش برای حمله به ادلب نگذاشته است. به همین دلیل، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در ۱۱ سپتامبر طی یادداشتی تحت عنوان "جهان باید اسد را متوقف کند" در روزنامه وال استریت‌ژورنال، درباره حمله به ادلب هشدار داد و آن را یک "فاجعه انسانی و ژئوپلیتیکی" توصیف کرد. او ایران و روسیه را مسئول متوقف کردن این فاجعه دانست.

همزمان با این هشدارها، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که نیرو‌های ترکیه به حالت آماده باش درآمده و به گروه‌های مسلح سوری هم‌پیمان اطلاع داده‌اند که به آن‌ها کمک خواهند کرد. براساس این گزارش‌ها، حدود ۳۰ هزار سرباز ترکیه‌ای در امتداد مناطق تحت سیطره ترکیه در سوریه حرکت می‌کنند. از این تعداد، حدود ۱۰ هزار سرباز در ۱۲ موضع نظامی سنگر گرفته‌اند و ۲۰ هزار سرباز دیگر درحال انتقال به آن مواضع هستند. علاوه بر این، ارتش ترکیه در دو هفته گذشته، تجهزاتی از قبیل: موشک، بمب‌افکن‌های استراتژیک، تانک و خودرو‌های زرهی به آن مناطق منتقل کرده است.

این تحرکات در حالی اتفاق می‌افتد که روسیه حضور نیرو‌های ترکیه در سوریه را غیرقانونی دانسته است. فرماندهی نظامی روسی در پایگاه هوایی حمیمیم با صدور بیانیه‌ای رسمی تاکید کرد:" روسیه از هر اقدام نظامی ارتش عربی سوریه بر علیه نیرو‌های غربی از جمله نیرو‌های ترکیه‌ای، که به طور غیرقانونی در خاک سوریبه حضور دارند، حمایت می‌کند".

عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رأی‌الیوم، در سرمقاله این روزنامه، این بیانیه روسی را دارای دو معنی دانست: نخست آنکه شراکت سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه به دلیل اختلاف‌نظر درباره چگونگی تعامل با ادلب، در حال ضعیف شدن است. زیرا ایران و روسیه از بازپس‌گیری ادلب حمایت می‌کنند، اما ترکیه با این امر مخالف است. دوم؛ احتمال تقابل سوریه- ترکیه و روسیه-ترکیه قطعی شده است. مگر آنکه در این باره معجزه‌ای رخ دهد. زیرا بیانیه پایگاه روسی در حمیمیم، مشخصا به نیرو‌های ترکیه اشاره می‌کند. در ادلب هیچ نیروی غربی وجود ندارد.

به گفته عطوان، دلیل صدور این بیانیه، اعزام ۴۰۰ نیروی یگان ویژه ترکیه‌ای به ادلب است. پیش‌بینی می‌شود که این رقم به ۴۰۰۰ سرباز افزایش یابد.

 

این تحلیلگر معتقد است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، عزم خود را جزم کرده که سوریه را از نیرو‌های "غیرقانونی" - یعنی نیرو‌هایی که بدون اجازه دولت سوریه به آن کشور وارد شدند- پاکسازی کند. اردوغان نیز این مسئله را درک کرده است. اما چرا پوتین چنین تصمیمی را گرفته است؟ از دیدگاه عطوان، چنین تصمیمی با روابط تنش‌آمیز ترکیه با غرب و همچنین با بحران اقتصادی ترکیه مرتبط است. پوتین می‌داند که روابط ترکیه با غرب تنش‌آلود شده و اردوغان با توجه به بحران اقتصادی و مالی کشورش و وابستگی کامل آن به نفت و گاز ایرانی و روسی نمی‌تواند گزینه تقابل با مسکو را انتخاب کند. علاوه بر این، راه بازگشت به واشنگتن هم بسته شده است. اگر اوضاع ادلب بحرانی شود و دولت سوریه به آن حمله کند، در آن صورت دولت ترکیه چه موضعی اتخاذ خواهد کرد؟ از منظر عطوان در این حالت فقط دو گزینه وجود دارد: نخست اینکه اردوغان به اردوگاه ایران و روسیه بپیوندد یا آنکه مانند ماجرای حمله به حلب شرقی، همه چیز را نادیده بگیرد. دوم؛ با حمله روسیه و سوریه به ادلب مقابله کند. در چنین حالتی نتیجه، فاجعه انسانی و جنگ منطقه‌ای خواهد بود.