فرارو- یک تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: «حجم انتظارات ایالات متحده از ایران بسیار بالا است و ما نمیتوانیم به آنها پاسخ مثبت بدهیم. ضمن اینکه همانطور که آقای رئیس جمهور در مصاحبه اخیر خود عنوان کردند، انتظار ایران این است که ایالات متحده آمریکا دوباره به برجام برگرد. این در حالی است که آنها بنا برگفته خودشان رسما به دلیل همین مسائل بود که از توافق هستهای خارج شدند تا هیچگونه پیوستگی با ایران نداشته باشند تا بتوانند در این موارد ایران را در تنگنا قرار دهند. مجموع اینها موجب میشود که ایران تن به مذاکره ندهد و مداوم مسئولان ما اعلام کنند که آمریکاییها از توافق خارج شدند و قابل اعتماد نیستند.»
علی بیگدلی استاد روابط بین الملل طی گفتگو با فرارو در خصوص اظهارات اخیر رئیس جمهور مبنی بر مذاکره ایران با ایالات متحده آمریکا که آن را مشروط بر بازگشت به برجام و اثبات حسن نیت کرده است، گفت: «مذاکره ما با آمریکا یک سری تبعات و عواقبی دارد که باعث میشود ما نتوانیم وارد این مذاکرات شویم. اما متاسفانه مقامات اصلا به این نکات اشاره نمیکنند و عدم مذاکره را با بیاعتمادی به آمریکا مرتبط میکنند و دلیلشان این است که، چون نمیتوانیم به طرف مقابل اعتماد کنیم و آنها برجام را نقض کرده اند، وارد مذاکره نمیشویم. اما این دلیل اصلی نیست. برای بررسی این مسئله باید مشخص کنیم که ما از آمریکا چه میخواهیم و آنها از ما چه تقاضاهایی دارند. اینکه حتی آقای روحانی و ترامپ در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل با هم دست بدهند و خوش وبش کنند که کافی نیست و اهمیت چندانی هم ندارد.»
او ادامه داد: «موضوع این است که ایالات متحده یک سری انتظارات از ایران دارد که مقامات ما به آن اشاره ندارند به دلیل همین انتظارات است که ما نمیتوانیم با آنها مذاکره کنیم. یکی از این انتظارات این است که ما دست از حوزههای نفوذ نظامی و سیاسی خود در منطقه مثل حزب الله، یمن، عراق، سوریه و... برداریم و به داخل کشور برگردیم. خب این خواسته اول آنها امکان پذیر نیست و از طرف نظام جمهوری اسلامی مورد قبول نخواهد بود. زیرا ما برای این حوزههای هزینههای زیادی دادیم و نمیتوانیم از انها دست بکشیم.»
وی افزود: «مسئله بعدی موضوع اسرائیل است که برای آمریکاییها بسیار اهمیت دارد. بدون شک در مذاکرات ایران و آمریکا از ما میخواهند که حداقل این خصومتی که میان ایران و اسرائیل وجود دارد را کنار بگذاریم. این هم امکان پذیر نیست، زیرا ما ۴۰ سال است که مداوم با اسرائیل به دلایل ایدئولوژیکی دشمنی و مخالفت کردیم و حتی بارها عنوان کردیم که باید از محو شود؛ لذا این امکان وجود ندارد که الان همه آنها را فراموش کنیم و خصومتها را کنار بگذاریم.»
این تحلیلگر مسائل بینالملل تصریح کرد: «بنابراین حجم انتظارات ایالات متحده از ایران بسیار بالا است و ما نمیتوانیم به آنها پاسخ مثبت بدهیم. ضمن اینکه همانطور که آقای رئیس جمهور در مصاحبه اخیر خود عنوان کردند، انتظار ایران این است که ایالات متحده آمریکا دوباره به برجام برگرد. این در حالی است که آنها بنا برگفته خودشان رسما به دلیل همین مسائل بود که از توافق هستهای خارج شدند تا هیچگونه پیوستگی با ایران نداشته باشند تا بتوانند در این موارد ایران را در تنگنا قرار دهد. مجموع اینها موجب میشود که ایران تن به مذاکره ندهد و مداوم مسئولان ما اعلام کنند که آمریکاییها از توافق خارج شدند و قابل اعتماد نیستند. در صورتی که این موارد اصلا موضوع مهمی در سیاست به شمار نمیآید.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا اظهارات اخیر رئیس جمهور میتوان سیگنالهایی برای مذاکره با آمریکا تلقی کرد، گفت: «این سیگنالها را پیشتر ترامپ به ایران فرستاده است و عنوان کرده که حاضر است با ایران بدون پیش شرط مذاکره کنند. باید در نظر داشت که در دیپلماسی مذاکره دو مرحله دارد. در مرحله نخست ملاقاتی صورت میگیرد و انتظارات را به یکدیگر انتقال میدهند و اگر به یک نقطه مشترک برسند وارد مرحله دوم که مذاکره است، میشوند. آقای رئیس جمهور خواسته خود را مشخص کردند، طرف آمریکاییهم خواستههای خود را مشخص کرده است. حالا سوال این است که آیا ایران حاضر است به خواستههای آنها پاسخ مثبت بدهد؟»
او تاکید کرد: «واقعیت این است که ما نگاه درستی به دیپلماسی و مذاکره نداریم و به همین دلیل مداوم اعلام میکنیم که یک سری خواسته داریم که باید طرف مقابل آنها را اجرا کند. دقیقا همین کار را با اروپا انجام دادیم. اما روال درست و معمول اینگونه نیست. باید قبول کرد که در ماجرای ایران و آمریکا هر دو طرف انتظاراتی دارند و در صورتی میتوانند به یک نقطه مشترک برای مذاکره برسند که بتوانند اشتراکاتی در ماجرا پیدا کنند. اما موضوع این است که ایران و آمریکا نمیتوانند این نقاط اشتراک پیدا کنند، زیرا اصلا نقطه مشترکی وجود ندارد. نقطه مشترک زمانی است که دو طرف حاضر باشند کمی از مواضع خود عقب بروند. حالا آیا ایران حاضر است این کار انجام دهد؟ من گمان نمیکنم مسئولان ما به این انتظارات پاسخ مثبت بدهند و مذاکره و بازگشت ایالات متحده و اجرای خواست ایران زمانی انجام میشود که ما انتظارات آنها را برآورده کنیم.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «ببینید موضوع این است که ترامپ یک فرد معاملهگر است و به دنیال این است یک سری امتیاز بیشتر نسبت به اوباما به دست بیاورد. ضمن اینکه شرایط او و حزب جمهوریخواه هم به گونهای است که آنها نیازمند رسیدن به یک توافق با ایران هستند تا بتوانند در انتخابات دست بالا را داشته باشند. اما این را نباید اشتباه متوجه شویم که، چون آنها نیاز به مذاکره با ایران دارند حاضر هستند، هر خواسته و انتظار ما را برآورده کنند. او در کنار همه نیازها، به شدت علاقهمند است که توافقی داشته باشد که اوباما و تیمش و تمام روسای جمهور قبل خود، نداشته اند. این یعنی که شاید تمام دوازده شرط پمپئو را نخواهد، اما بخشی از آنها را که چند موردش را برای شما مثال زدم را میخواهند.»
وی ادامه داد: «واقعیت این است که ایران دچار نوعی سردرگمی شده است و همان مشکلاتی که با اروپاییها دارد را با ایالات متحده هم دارد. دلیلش هم این است که ما نتوانستیم تا امروز یک سیاست مستقل و مبتنی بر واقعیتهای روز را در دستور کار خودمان قرار دهیم. تا زمانی که ما به این درک نرسیم که سیاستها منطقهای در کنار فوایدش برای ما تبعات بسیاری داشته که به مراتب بیشتر از فوائد آن بوده نمیتوانیم از این مشکلات عبور کنیم.»
بیگدلی در پایان گفت: «الان خیلیها تاکید دارند که ایران وارد مذاکره شود و از خواستههای آنها مطلع شود و اگر به توافق نرسیدند نهایتا مذاکره را ادامه نمیدهد، اما این اصلا منطقی نیست. ببینید زمانی مذاکره موضوعیت دارد که ما حاضر باشیم یک سری امتیاز بدهیم و امتیازاتی دریافت کنیم. خب ما الان به خوبی میدانیم که خواست ایالات متحده چیست و درباره آنها نمیخواهیم کوتاه بیاییم. در چنین شرایطی مذاکره معنا و مفهومی ندارد. ببینید ما زمانی که با ۱+۵ وارد مذاکره شدیم به خوبی میدانستیم آنها چه میخواهند و برای ما تا حدودی قابل قبول بود. یعنی با این دید وارد شدیم که کمی ما کوتاه میآییم و کمی آنها و نهایتا مذاکره انجام میشود.»