پشت پرده توقف صادرات نفت عربستان از باب المندب چیست؟

عربستان سعودی هفته گذشته پس از حمله حوثی‌های یمن به دو نفتکش آرامکو اعلام کرد صادرات نفت از طریق تنگه باب المندب در دریای سرخ را متوقف خواهد کرد.

به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، تا به این تاریخ هیچ صادرکننده دیگری اقدام عربستان را دنبال نکرده است. بسته شدن کامل این آبراه استراتژیک، صادرات ۴.۸ میلیون بشکه در روز نفت و فراورده‌های نفتی به اروپا و آمریکا را متوقف خواهد کرد.

متحدان غربی که از ائتلاف به رهبری عربستان در جنگ علیه حوثی‌های یمن حمایت می‌کنند، نسبت به حملات مذکور ابراز نگرانی کرده اند اما درباره اینکه آیا اقدامی برای تامین امنیت تنگه باب المندب انجام خواهند داد، صحبتی نکرده اند.

تهدید علیه صادرات از باب المندب موضوع جدیدی نیست و حوثی‌ها امسال دستکم دو نفتکش دیگر سعودی را هدف حمله قرار دادند. اینکه پس از چنین اتفاقی امنیت صادرات مورد ارزیابی قرار گیرد غیرمعمول نیست اما تصمیم ریاض برای توقف صادرات نفت از این تنگه، یک بعد سیاسی دارد.

تحلیلگران می‌گویند عربستان سعودی تلاش می‌کند متحدان غربی خود را تشویق کند تا خطر حوثی‌ها را جدی‌تر گرفته و از جنگ در یمن پشتیبانی بیشتری به عمل آورند.

حدیده که بندر اصلی یمن است، در ۱۲ ژوئن هدف حمله گروه ائتلاف قرار گرفت تا خط تامین اصلی نیازهای حوثی‌ها را قطع کند. اما پس از اینکه موفقیت چندانی عاید آنها نشد، عملیاتشان را در اول ژوییه متوقف کردند تا به سازمان ملل متحد فرصت دهند وضعیت را حل کند با این حال جنگ همچنان ادامه دارد.

تعلیق حمل نفت عربستان از تنگه باب المندب که خطر بالا رفتن قیمت‌های نفت را در پی دارد، ممکن است این هدف را دنبال کند که متحدان اروپایی را که پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای با ایران، همچنان از برجام حمایت می‌کنند، تحت فشار قرار دهد تا موضع جدی‌تری علیه تهران اتخاذ کنند.

هیچ تایید رسمی مبنی بر اینکه اقدام مذکور با واشنگتن هماهنگ شده است، وجود ندارد اما به گفته یک تحلیلگر، اگر غیر از این باشد تعجب آور است.

گزینه‌های نفت سعودی

عربستان سعودی اعلام کرده که تا زمانی که وضعیت روشن‌تر نشده و عبور دریایی از باب المندب ایمن نشود، حمل نفت از طریق دریای سرخ را متوقف می‌کند.

معلوم نیست چه زمانی این اتفاق می‌افتد اما عجله چندانی وجود ندارد زیرا عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان راه‌های دیگری برای تامین نفت بازارهای اروپا و آمریکا دارد.

هدایت کشتی‌ها به مسیر جنوب آفریقا پول و زمان بیشتری می‌برد و استفاده از این مسیر را به عنوان یک گزینه بعید می‌کند.

در عوض عربستان احتمالا از سیستم خط لوله شرق-غرب معروف به پترولاین استفاده می‌کند که نفت را از میادین شرقی به بندر یانبو در دریای سرخ برای صادرات به اروپا و آمریکای شمالی منتقل می‌کند.

به گفته منابع صنعتی و بازرگانی، این کشور همان طور که برای مشتریان آسیایی خود از مسیرهای مختلف استفاده می‌کند، می‌تواند کشتی‌های غیرسعودی را برای حمل نفت از باب المندب چارتر کند.

شرکت‌های کشتیرانی پیش از حمله هفته گذشته تدابیر احتیاطی را بکار بسته بودند که شامل استفاده از نیروهای مسلح و کنترل بیشتر وضعیت در دریا و تماس فزاینده با ناوهای بین المللی بود.

اما در گزارش ژانویه سازمان ملل متحد آمده است تدابیر فعلی از کشتی‌ها در برابر حملات دریایی با استفاده از دستگاه‌های انفجاری، موشک‌های ضدکشتی، موشک‌های هدایت شونده یا مینهای دریایی حفاظت نمی‌کند.

کارشناسان می‌گویند آمریکا و متحدانش می‌توانند اسکورت دریایی برای نفتکش‌ها فراهم کرده و اقدامات بیشتری برای کاهش توان حوثی‌ها برای هدف قرار دادن کشتی‌ها بکار گیرند.

گشت زنی فزاینده ناوها به حملات دزدان دریایی در خلیج عدن کمک کرد اما متحدان غربی عربستان بعید است این بار مشارکت مستقیمی داشته باشند زیرا مایل نیستند وارد جنگ یمن شوند.

الیزابت دیکینسون از گروه بحران بین الملل می‌گوید تنها راه‌کار واقعی، حل جنگ یمن است که همچنان دشوار مانده است.