فرارو- یک وبگاه خبری آمریکایی، تاثیر برجام در ایجاد زمینه برای تجمعات اخیر را بررسی کرد.
به گزارش فرارو به نقل از وبگاه کوارتز، دونالد ترامپ از موج تجمعات اخیر برای انتقاد از برجام بهره برد. ترامپ در توئیتی مدعی شد که پولهایی که اوباما به ایران داده صرف "تروریسم" شده و مردم ایران "غذای اندک و تورم زیاد" دارند.
هنگامی که آمریکا در سال ۲۰۱۵ برجام را تصویب کرد، امکان حصول دسترسی ایران به ۱۰۰ میلیارد دلار در آینده، نقطه بحثوجدل بزرگی بود. مخالفان برجام ادعا کردند که این پول در جنگهای نیابتی هزینه خواهد شد. این در حالی است که موافقان توافق هستهای گمان کردند که حسن روحانی به تمایل مردمی برای سرمایهگذاری در کشور پاسخ خواهد داد.
اوباما در سال ۲۰۱۵ درباره برجام گفت: تا حدودی به دلیل تحریمهای ما، دولت ایران به بیش از نیم تریلیون دلار نیاز فوری دارد. از تامین مالی بازنشستگی و حقوق گرفته تا پرداخت برای زیرساختهای در حال فروپاشی. به همین دلیل است که بهترین تحلیل ما، انتظار دارد که بخش اعظم این پول به هزینههایی اختصاص خواهد یافت که اقتصاد (ایران) را بهبود میبخشد و به زندگی مردم ایران سود میرساند.
با این حال، توافق هستهای تنها بهبودی کمی را موجب شد. بسیاری از ایرانیان از دولت آمریکا و دولتشان ابراز ناامیدی میکنند.
بخشی از مشکل، به پایین بودن قیمت نفت که به سودمندترین صادرات ایران آسیب میزند و سرمایهگذاری ناچیز خارجی به دلیل تحریمهای باقی مانده، مربوط است. فساد نیز مسئله واقعی است.
ایلان گولدنبرگ، مقام سابق در دو وزارتخانه دفاع و خارجه آمریکا و نیز سرپرست کنونی برنامه امنیت خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکایی، میگوید: توافق هستهای توقعات عظیم اقتصادی ایجاد کرد که کاملا صادقانه بگویم که هرگز قرار نبود محقق شود. رفع تحریمها به آن گستردگی که به مردم ایران گفته شد، نبود. فرار سرمایه خیلی آسان، اما بازگست آن خیلی آهسته است.
حتی در سال ۲۰۱۵ بسیاری هشدار دادند که تغییر سیاست تحریمها، رونق یکشبه نخواهد آورد.
جک لو، وزیر سابق خزانهداری آمریکا مدعی شد: اقتصاد ایران از چالشهای بزرگی همچون کسری بودجه دائمی و فساد شایع رنج میبرد و یکی از بدترین محیطهای کسبوکار در جهان است. ایران در یک حفره بزرگی است که سالها طول میکشد تا از آن خارج شود.
مسعود نیلی، مشاور اقتصادی روحانی در همان سال گفت: رفع تحریمها به ما قابلیتهایی میدهد، اما معجزه نمیکند. اگر ما شکاف موجود میان توقعات عامه و واقعیت را مدیریت نکنیم، ممکن است با وضعیتی مواجه شویم که از وضعیت دوران تحریمها بدتر است.
امیدهایی که درباره پایان محدودیتهای اقتصادی وجود داشت، شاید در تظاهرات جدید نقش داشته است. گلدنبرگ میگوید رفع تحریمها آشکار کرد که اقتصاد ایران به خوبی مدیریت نشده است.
اوباما در سال ۲۰۱۵ گفت: رهبران ایران، توقعات مردمشان را بالا بردهاند که رفع تحریم زندگی آنان را بهبود خواهد بخشید. حتی ایران هم نمیتواند به طور کامل آن توقعات را نادیده بگیرد.
آخرین موج خشم عمومی در ایران، شاید از حالتی نشأت میگیرد که در آن، این توقعات مجددا توجه عمومی را بر دولت ایران متمرکز کرده است.
طنز روزگار این است که این اعتراضات ممکن است باعث شوند، ترامپ مجددا به اقتصاد ایران حمله کند. گولدنیرگ میگوید، ضرب الاجل ژانویه برای تمدید تعلیق تحریمهای آمریکا علیه ایران، ممکن است فرصتی برای ترامپ باشد تا برجام را لغو کند.
گولدنبرگ با اشاره به توجه ترامپ به تظاهرات ایران، تصرح کرد: فضای کلی، احتمال فروپاشی برجام را بیشتر میکند. اگر او تحریمها را مجددا اعمال کند. توافق هستهای ملغی خواهد بود.