هیولایی قابل مهار!

گاهی اوقات وقتی از هپاتیت صحبت می‌شود، تصوری از بیماری سنگین و تابو شده و سختی در جامعه و نگاه آدم‌ها ایجاد می‌کند. تصوری در سطح ایدز و البته ناشناخته‌تر و کمتر اطلاع‌رسانی شده‌تر. شاید بتوان گفت اغلب عامه جامعه نمی‌دانند دقیقا هپاتیت چیست و چه نشانه‌هایی دارد. با توجه به اینکه چندین نوع هپاتیت هم در کشور همانند سایر نقاط دنیا رواج دارد و به گفته متخصصان این حوزه بسیاری از افراد ناقل از بیماری خود مطلع نیستند و نمی‌دانند انتقال‌دهنده ویروس هستند.

به گزارش جهان صنعت، همین امر کار را برای شناسایی تعداد مبتلایان به انواع هپاتیت‌ها در کشور دشوار می‌کند اما چنانچه اطلاع‌رسانی در این زمینه افزایش یابد، نه به تابویی و هیولاوار شدن ایدز می‌ماند و نه آنقدر دشوار که به گفته کارشناسان امر وزارت بهداشت هپاتیت Cدوره درمانی سه تا شش ماهه دارد.

هپاتیت علل مختلفی دارد که شامل بیماری‌های ویروسی، مادرزادی، قارچی، انگلی و الکل می‌شود و می‌توانند ورم و التهاب کبد را ایجاد کنند. اگر این ورم و التهاب بیش از شش ماه طول بکشد به آن هپاتیت مزمن گفته می‌شود. متخصصان حوزه عفونی معتقدند شناخت به موقع هپاتیت بسیار موثر است زیرا در پاره‌ای از موارد درمان‌های مناسب دارد و با دارو می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد. ویروس هپاتیت بسیار قوی‌تر از ویروس ایدز است اما امروزه راه‌های پیشگیری و درمان هپاتیت کشف شده است؛ با این وجود همواره متخصصان، افراد را برای دورماندن از این بیماری تشویق به رعایت نکات بهداشتی به‌ویژه در روابط جنسی و در میان افراد معتاد می‌کنند.

هپاتیت‌های پنج‌گانه A، B، C، D و E سالانه موجب مرگ صدها میلیون انسان می‌شود و رسیدگی به این بیماری و تبلیغ راه‌های پیشگیری و درمان آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. ویروس هپاتیت B و C برخلاف ویروس ایدز در محیط بیشتر زنده می‌ماند به همین دلیل باید از لحاظ بهداشتی بیشتر مراقب بود. هپاتیت B واکسن و هپاتیت C درمان قطعی دارد؛ به همین دلیل این‌ها بیماری‌هایی هستند که قابل پیشگیری و درمان هستند.

به گزارش سازمان بهداشت جهانی هپاتیت ویروسی سالانه روی سلامت صدها میلیون نفر تاثیر می‌گذارد و باعث بیماری‌های مزمن کبدی و مرگ نزدیک به 4/1 میلیون نفر عموما به دلیل هپاتیت‌های B و C می‌شود. براساس تحقیقات تنها پنج درصد از افراد مبتلا به هپاتیت مزمن از بیماری خود مطلعند که کمتر از یک درصد آنها به درمان دسترسی دارند.

هپاتیت B واکسن و هپاتیت C درمان قطعی دارد
به گزارش وب‌سایت مهرخانه، هپاتیت B عموما از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، البته این موضوع مانع ازدواج مبتلایان نخواهد شد و آنها می‌توانند با در نظر گرفتن مسایل بهداشتی ازدواج کنند. انتقال از طریق خون نیز در این نوع هپاتیت اتفاق می‌افتد. در مورد ویروس هپاتیت B به علت مقاومت بالا، ویروس می‌تواند ۷ تا ۱۰ روز روی سطوح باقی بماند و باعث انتقال آلودگی شود. بر این اساس وسایل مشترک مثل مسواک، قیچی و... نیز می‌توانند در انتقال این بیماری نقش داشته باشند. به گفته یکی از کارشناسان بخش عفونی راه انتقال هپاتیت از طریق رابطه جنسی به این صورت است که همسر کسی که مبتلا به هپاتیتB و واکسینه نشده است، می‌تواند مبتلا شود. البته اکثر کسانی که متوجه می‌شوند هپاتیت مزمن B دارند هم برای همسرشان و هم افراد درجه یک آنها واکسن هپاتیت نوع B تزریق می‌شود و به همین دلیل در 20 سال اخیر انتقال از طریق این راه‌ها بسیار کاهش پیدا کرده است.

وی درخصوص هپاتیت نوع C گفت: احتمال انتقال هپاتیت C از طریق ارتباط جنسی بسیار کم است و اگر فقط مسایل بهداشت فردی رعایت شود، انتقال از راه رابطه جنسی درصد بسیار کمی خواهد داشت. هرچند در برخی مراجع پزشکی هپاتیت نوع C را به عنوان بیماری مقاربتی درنظر می‌گیرند اما اگر بخواهیم به این موارد نمره دهیم جزو مواردی هستند که امکان انتقال از این طریق بسیار پایین است.

شیوع 2 درصدی هپاتیت B در ایران
براساس برآوردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمار ابتلا به هپاتیت B در کشور یک میلیون و 400 هزار نفر است که ناشناخته هستند و باید با آگاهی و غربالگری، شناسایی شوند تا تحت مراقبت و درمان قرار گیرند.

همچنین براساس بررسی‌های شبکه هپاتیت ایران 20 سال قبل شیوع هپاتیت B در برخی مناطق کشور بیش از پنج درصد گزارش شده بود اما از سال 73 با شروع واکسیناسیون نوزادان، افراد پرخطر و سایر گروه‌ها، این رقم امروز جز استان‌های سیستان‌وبلوچستان و گلستان به کمتر از دو درصد رسیده است. در برخی نقاط نیز کمتر از یک درصد ابتلا به هپاتیت B وجود دارد. در حال حاضر میزان شیوع هپاتیت B در افراد زیر 28 سال کمتر از یک درصد و در افراد زیر 22 سال کمتر از نیم درصد است.

شایان ذکر است که هپاتیت B واکسن دارد که بسیار کم‌عارضه است و تمام کسانی که امکان ابتلا به آن را دارند، می‌توانند به راحتی واکسینه شوند. سال 1385 وزارت بهداشت تصمیم گرفت سراغ گروه‌های در معرض انتقال از طریق تماس جنسی برود؛ در نتیجه در یک برنامه چهارساله، متولدین سال‌های 68 تا 71 را که در سن آغاز باروری بودند، واکسینه کرد. برنامه آینده این وزارتخانه، واکسیناسیون متولدین قبل از سال 68 است. گروه‌هایی در کشور مانند زندانیان، در معرض خطرات جدی‌تری هستند که 35 هزار نفر از آنها در برابر ابتلا به هپاتیت B، واکسینه شدند که امسال نیز باقیمانده آنها با همکاری وزارت بهداشت و سازمان زندان‌ها واکسینه خواهند شد. این وزارتخانه تلاش کرده است که سایر گروه‌های پرخطر مانند معتادان تزریقی را نیز پوشش دهد.
میزان ابتلا به هپاتیت B در زندان کمتر از جامعه است.

صحبت‌های مسوولان سازمان زندان‌ها و وزارت بهداشت، حاکی از آن است که بیش از نیمی از افرادی که وارد زندان می‌شوند، اعتیاد دارند. از سال ۹۴ سازمان زندان‌ها به‌طور جدی با وزارت بهداشت همکاری خود را در زمینه پیشگیری از ابتلا به هپاتیتB آغاز کرد. با توجه به رصد این بیماری، می‌توان گفت میزان ابتلا به آن در زندان کمتر از جامعه است. به علت در دسترس بودن زندانیان و آمار بالای شناسایی افراد مبتلا به هپاتیت، می‌توان درمان آنها را به‌راحتی پیگیری کرد. یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه برنامه‌های کاهش آسیب است. در این سازمان بیش از ۵۰ هزار نفر در ماه تحت درمان با متادون قرار می‌گیرند. از سویی دیگر تمام اهداکنندگان خون نیز در برابر این بیماری واکسینه خواهند شد.

همچنین وزارت بهداشت تصمیم دارد در ۱۰سال آینده پوشش واکسیناسیون هپاتیت B برای تمام افراد زیر ۴۰ سال را انجام دهد. واکسیناسیون کارگران شهرداری، کارکنان آرایشگاه‌ها، پرسنل مراکز درمانی و نوزادان نیز تحت پوشش این برنامه قرار می‌گیرند.

همه داروهای هپاتیت در داخل تولید می‌شوند
اطلاعات بیماری هپاتیت نشان‌دهنده این است که امروز ایران در زمینه پوشش واکسیناسیون نوزادان از نظر ابتلا به هپاتیت B به عدد 90 درصد رسیده است. در حال حاضر تمام داروها در داخل کشور تولید می‌شوند و تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند. همچنین دانش فنی لازم،‌ آزمایشگاه و نیروی انسانی کافی نیز در تمام استان‌ها وجود دارد.

98 درصد مبتلایان به هپاتیت C به‌طور کامل درمان می‌شوند
براساس آمارهای اعلامی موارد ابتلا به هپاتیت C در میان گروه‌های پرخطر بسیار زیاد است و 38 درصد معتادان تزریقی به این عفونت مبتلا هستند. هپاتیتC واکسن ندارد و مهم‌ترین ویژگی آن انتقال از فرد آلوده به دیگران است. اگر فرد مبتلا به این عفونت درمان شود، به منزله پیشگیری و جلوگیری از انتقال این عفونت به دیگران است. امروزه درمان این بیماری به نوع خوراکی تغییر کرده و عوارض آن نیز بسیار کاهش پیدا کرده است. همچنین طول دوره درمان به سه تا شش ماه کاهش یافته است. 98 درصد موارد نیز به‌طور کامل درمان می‌شوند. اگر ظرف 15 سال این برنامه اجرا شود، جزو اولین کشورهایی خواهیم بود که به هدف حذف این بیماری می‌رسیم. داروی این بیماری در بازارهای جهانی با قیمت 70 میلیون تومان فروخته می‌شود اما امروز در کشور برای یک دوره درمان سه ماهه به مبلغ 5/2 میلیون تومان فروخته می‌شود.

در موردی دیگر آمارهای وضعیت هپاتیت کشور نشان می‌دهد در 10 سال گذشته میزان شیوع هپاتیت C در میان بیماران دیالیزی بیش از 18 درصد بود که در حال حاضر به کمتر از سه درصد رسیده است و در مراکز همودیالیز هیچ موردی از هپاتیت C وجود ندارد. در بیماران هموفیلی این رقم بالای 40 درصد بود که امروز به کمتر از 10 درصد رسیده است. میزان شیوع در میان بیماران تالاسمی نیز بالای 30 درصد بود که در حال حاضر کمتر از هفت درصد است.

180 تا 250 هزار نفر از افراد جامعه به هپاتیت C مبتلا هستند
برآورد می‌شود 95 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت از بیماری خود بی‌اطلاع هستند. آزمون هپاتیت پیچیده است و می‌تواند در بسیاری از کشورها که توان آزمایشگاهی ضعیفی دارند، پرهزینه باشد.
امروز در کشور حدود 500 بیمار مبتلا به هپاتیت نسبت به درمان مقاوم هستند. زمان ریشه‌کنی هپاتیتC در میان جمعیت بیماران خاص سال 1400 است و این موارد تا آن زمان در بین بیماران خاص حذف خواهد شد. جوانان در معرض رفتارهای پرخطر، اعتیاد و زندان هستند و پیش‌بینی می‌شود بین 180 تا 250 هزار نفر در گروه‌های مختلف جامعه به هپاتیت C مبتلا باشند. عمده مبتلایان، معتادان تزریقی هستند. به همین خاطر تمرکز باید بر اعتیاد در زندان‌ها و همچنین کنترل این بیماری در میان جوانان باشد.

سال گذشته 4500 نفر در کشور درمان شدند. امسال طبق برآوردها شش هزار نفر، سال بعد 10 هزار نفر و از دو سال آینده 20 هزار نفر درمان خواهند شد. به این ترتیب در سال 1410 شیوع هپاتیت C در کشور به کمتر از 05/0 درصد خواهد رسید.

هپاتیت در وضعیت بحرانی قرار ندارد
به گفته موید علویان، رییس شبکه هپاتیت کشور در مورد مقایسه وضعیت هپاتیت و ایدز، هپاتیت ویروسی B و C جزو بیماری‌هایی هستند که امروزه قابل کنترل و درمان هستند. به همین دلیل اینها بیماری‌هایی هستند که قابل پیشگیری و درمان هستند. پس می‌توانیم بگوییم هپاتیت در وضعیت بحرانی قرار ندارد. 70 درصد مبتلایان هپاتیت B ناشناخته هستند. تلاش می‌کنیم با آگاه‌سازی جامعه و تبلیغات نسبت به شناخت موارد پنهان بیماری هپاتیت B اقدام کنیم. برنامه‌های رسانه‌ها در جهت شناخت بیماری و تشویق مردم به انجام آزمایش در همین زمینه است.

وی در بیان وضعیت هپاتیت C عنوان کرد: عموما مبتلایان به هپاتیت C در گروه‌های خاص هستند؛ افراد با سابقه اعتیاد، تزریق خون قبل از سال 75 و کسانی که در جامعه رفتار پرخطر دارند، معمولا بیشتر دچار هپاتیت C می‌شوند. حدود 80 درصد مبتلایان ناشناخته هستند که با انجام آزمایش شناسایی می‌شوند. توصیه می‌شود اگر رفتار پرخطر داشتید، با انجام آزمایش به شناسایی بیماری کمک کنید. در منطقه کمترین شیوع هپاتیت C را داریم. شیوع این بیماری در جمعیت عادی کشور زیر نیم درصد است اما شیوع آن در بین معتادان بالاست. بیمه‌ها اخیرا بیشتر به جرگه حمایت وارد شده‌اند گرچه هنوز کافی نیست. انتظار حمایت بیشتر وجود دارد زیرا هنوز برخی بیماران به‌ویژه کسانی که دفترچه ندارند، در درمان بیماری و هزینه‌ها مشکل دارند.

درمانگاه تخصصی هپاتیت در بیمارستان لبافی‌نژاد
یکی از مشکلات اساسی هپاتیت این است که عدم آگاهی و دسترسی نامناسب به خدمات درمان هپاتیت به شکلی است که بسیاری از افراد نیازمند درمان، آن را دریافت نمی‌کنند. از سویی دیگر لازم است یادآوری شود در بیمارستان لبافی‌نژاد درمانگاه ارجاعی هپاتیت وجود دارد که شنبه‌ها صبح و دوشنبه‌ها بعدازظهر کار می‌کند و در هر شیفت کاری حداقل 30 تا 40 بیمار مبتلا به هپاتیت ویزیت می‌شوند.

اگر نیاز به نمونه‌برداری از کبد باشد، انجام شده و بر حسب شرایط بیمار تصمیم گرفته می‌شود داروی خوراکی تجویز شود یا داروی تزریقی. همچنین اگر افراد خانواده نیاز به تزریق واکسن هپاتیت B داشته باشد، شرایطی فراهم می‌شود که از مرکز بهداشت شمال شرق تهران نماینده ارسال شود و واکسیناسیون خانواده فرد مبتلا به هپاتیت B مزمن به صورت رایگان صورت گیرد. خاطرنشان می‌شود رویکردهای کلیدی سازمان بهداشت جهانی در خصوص برنامه‌های واکسیناسیون هپاتیت B، تمرکز روی جلوگیری از انتقال هپاتیت ویروسی B از مادر به فرزند، بهبود تزریق، خون و ایمنی جراحی، کاهش آسیب خدمات برای افرادی که اعتیاد تزریقی دارند و افزایش دسترسی به تشخیص و درمان هپاتیت B و C است.