روایت بعیدی نژاد از اجلاس استانبول

مدیركل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه در یادداشتی در خصوص سیزدهمین اجلاس سران سازمان همكاری اسلامی در استانبول نوشت: با وجود بیان سازنده رئیس جمهوری مبنی بر آنكه ایران مشكل عربستان نیست و عربستان مشكل ایران نیست بلكه مشكل تعصب، افراطی گری و تروریسم است عربستان تا لحظه آخر بر طبل اختلاف و تفرقه كوبید.

به گزارش ایرنا، حمید بعیدی نژاد در این یادداشت كه در صفحه تلگرام خود منتشر كرد، نوشت: برجستگی سیاسی مهم سیزدهمین اجلاس سران سازمان همكاری اسلامی در استانبول اختلاف چهار كشور مهم منطقه یعنی عربستان و ایران از یك طرف و مصر و تركیه از جانب دیگر بود. با وجود بیان سازنده آقای دكتر روحانی مبنی بر آنكه ایران مشكل عربستان نیست و عربستان مشكل ایران نیست بلكه مشكل تعصب، افراطی گری و تروریسم است، عربستان تا لحظه آخر بر طبل اختلاف و تفرقه كوبید.

بعیدی نژاد افزود: بر خلاف اختلافات ایران و عربستان كه ماهیت منطقه ای دارد، اختلاف تركیه و مصر ماهیتی عمدتا دو جانبه دارد. بعد از آنكه آقای السیسی به قدرت رسید آقای اردوغان این روند را كودتای رسمی علیه آقای مرسی رئیس منتخب مصر اعلام كرد. به دنبال این موضعگیری رابطه دو كشور بسیار تیره شد.

برنامه حضور پادشاه عربستان در تركیه به گونه ای تنظیم شده بود كه وی بعد از دیدار از قاهره و جلب توافق مصر، برای میانجی گری بین مصر و آنكارا در دیداری پنج روزه به تركیه سفر كند. اما هیچ شواهدی كه نشان دهد میانجیگری پادشاه عربستان برای بهبود روابط دو كشور مقرون به موفقیت بوده، دیده نشده است بلكه بر عكس شواهد نشان می دهد كه روابط خصمانه دو طرف كماكان ادامه دارد.

در این حال عربستان با سوء استفاده از حوادث حمله به سفارت این كشور در تهران، با جمع كردن تمامی قوای سیاسی و اقتصادی خود، اصرار نمود كه بندهایی را كه پیش از این اجلاس اضطراری وزیران خارجه كشورهای اسلامی برای تقبیح حمله به سفارت و دخالت ایران در كشورهای منطقه تصویب نموده بود به تایید این اجلاس هم برسد. با مخالفت ایران و عدم حمایت برخی دیگر از اعضاء، اجلاس نتوانست در خصوص تصویب این بندها به اجماع برسد ولی با فشار سعودی و هم پیمانانش بدون اجماع بندها وارد اعلامیه نهایی شد. در خصوص بحث حزب الله نیز علیرغم آنكه عربستان اصرار داشت كه مانند مصوبه اخیر اتحادیه عرب، اینجا نیز حزب الله به عنوان گروه تروریستی شناسایی شود، با توجه به مخالفتهای اعضا با این موضع، اجلاس نهایتا تنها به محكومیت برخی اقدامات تروریستی حزب الله بسنده كرد. این موضعگیری نیز البته به دلیل مخالفتهای ایران، لبنان و عدم همراهی سه كشور دیگر با اجماع كشورها روبه رو نشد.

در جلسه اختتامیه آقای اردوغان برای عدم انجام هرگونه بحث در مورد این بندها، چهار سند اصلی اجلاس پیرامون: ١- اعلامیه فلسطین، ٢-برنامه دهساله سازمان، ٣- بیانیه كلی استانبول و ٤- بیانیه تصمیمات نهایی اجلاس، را بدون قرائت محتوای هیچیك یك از آنها با سرعت تمام به تصویب رسانید.

یكی از ضعیفترین نمونه های عملكرد دبیرخانه و ریاست اجلاس در بخش نهایی اجلاس، برگزاری بحثی مربوط به جلب كمكهای داوطلبانه اعضا بود كه قبلا در برنامه كار اجلاس هم قرار داده شده بود.

در این بخش دبیركل سازمان ابتدا با اشاره به مشكلات مالی سازمان درخواست كرد كه كشورهای عضو علاوه بر پرداخت سهمیه های خود با حمایتهای مالی داوطلبانه نیز سازمان را در انجام ماموریتهای خود یاری كنند. رئیس جمهور تركیه نیز اضافه كرد از میان 57 كشور عضو سازمان فقط 20 كشور سهمیه های خود را بموقع می پردازند و رئیس كنفرانس و دبیر خانه پیشنهادمی كنند كه در همین جلسه كشورهای عضو ضمن اعلام تعهد به پرداخت سهمیه های خود، به طور داوطلبانه مبالغی را نیز به عنوان كمك به سازمان اعلام كنند. آقای اردوغان اعلام كرد كه وی به عنوان اولین داوطلب، یك میلیون دلار به دبیرخانه سازمان و یك میلیون دلار به برخی از سازمانهای تخصصی سازمان اختصاص می دهد. اما با وجود درخواستهای مكرر دبیركل و ریاست كنفرانس هیچ كشوری داوطلب كمك نشد و برای شكست این سكوت منفی فقط عربستان اعلام كرد كه به عنوان میزبان دبیرخانه سازمان، خود بطور جداگانه برای تعیین میزان و نوع كمك با دبیرخانه تماس خواهد گرفت.

سپس اجلاس در هاله ای از سكوت كه به نوعی به معنای فقدان اشتیاق اعضا به مشاركت در برنامه های دبیرخانه سازمان بود پایان یافت.