اثری متفاوت درباره حقوق قومیت‌ها

فرارو- کتاب «برابری و رفع تبعیض» با مقدمه عمادالدین باقی و به کوشش اصغر زارع کهنمویی منتشر شد.

این اثر، جانِ  کلام پانزده متخصص علوم اجتماعی، اندیشه سیاسی و حقوق بشر دربارة چـالش‌های قـومی کشور و منبعی غنی برای پژوهش‌های مرتبط است و براین اساس، می‌تواند به ‌عنوان دست نامه‌ای مفید، راهنمای کنشگـران، سیاستمـداران و کارگزاران حـوزة قومیت باشد.

عمادالدین باقی، فعال حقوق بشر و پژوهشگر دینی در مقدمه خود بر این کتاب می‌نویسد: «چند سال پیش هم که آقـای   اصغر زارع کهنمویی مـؤلف ارجمند کتاب پیش رو، کار گفتگو در این زمینه را آغاز کرد، هنوز فضای مساعدی برای ورود بدان نبود؛ امـا عقیدة راسخ وی به حقـوق قومیت‌هـا که بار اتهامی از سوی شکاکان و یا مغرضان را هم نثار او می‌ساخت، انگیزه ای بود برای انجام آن تا بدین فرجام رسیده است.

بی شک از گفتگو نمی‌توان انتظاری در اندازة کار پژوهشی داشت مگر پژوهش هایی که به سبک گفتگو‌ها عرضه می‌شوند و نادرند؛ اما این مجموعه از تنوع و روانی لازم برای بهره بردن خواننده اش برخوردار است.

در موضوع قومیت‌ها تاکنون چند اثر وزین علمی منتشر شده است اما آن‌ها از منظری کلی و نظری به موضوع پرداخته اند؛ لیکن اهمیت درجه نخست این کتاب، به باور من، در اصل موضوع و ورود به آن از منظری عینی ‌تر است که به عادی ساختن بحث در این زمینه و ترقیق فضای امنیتی یاری می‌رساند. هر گامی برای انتقال موضوع از حوزه امنیتی صرف به حوزة فرهنگی درخور استقبال و حمایت است و کتاب پیش رو یکی از این گام ‌ها است.

مهم‌ترین سؤالات بنیادی قـومیت، در تمـام این گفتگوهایی چـالشی و پژوهشی، طرح شده و به فراخور پاسخ‌ها، پرسش‌های جدیدی نیز اضافه شده است. محور اکثر گفتگو‌ها عبارت است از:   بستر تاریخی به‌وجودآمدن بحران قومی، وضعیت قومیت‌ها در دوران پهلوی، اندیشة برابری در اسلام و قانون اساسی، نگاه امام خمینی به حقوق اقوام، تحلیل دلایل و نگرانی‌های مخالفان حقوق قومیت‌ها، حقوق اقوام و مسألة امنیت ملی، نسبت منافع ملی و حقوق بشر، مصادیق حقوق قومیت‌ها، زبان  مادری و چرایی و چگونگی اجرای آن، امکان یا عدم امکان تحقق حقوق قومیت‌ها، بررسی سیاست‌های قومی، تبیین راهکار‌ها و در‌‌ نهایت، تحلیل آینده بحران قومی در ایران.

پربیراه نیست اگر ادعا شود، اثـر حاضر، مواد خام ده‌ها مقالة علمی‌ پژوهشی را برای دانشجویان تـاریخ معاصر، علوم سیاسـی، حقـوق بشر و جامعه‌شناسی فـراهم کـرده است.

«برابری و رفع تبعیض» درواقع، فتح بـابی بـرای مباحث عمیق و پیچیدة قـومیتی است که در قالب گفتگوهای بلند و پژوهشی با پانزده کار‌شناس برجستة سیاست، جامعه و قومیت سامان یافته است که عبارتند از:
  ۱.آرش نراقی، استاد فلسفة دین در کالج موراوین امریکا؛ ۲. سعید معیدفر، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ ۳. کاووس سیدامامی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه      امـام       صادق؛    ۴.   سیدحیدر      بیات، محقـق حـوزة علمیة قم؛ ۵ .  ابراهیم حاجیانی، جـامعه‌شناس و مدیر پژوهش‌های فرهنگی مرکز تحقیقات‌   استراتژیک‌؛ ۶. یونس‌نوربخش، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهـران؛ ۷.   حمیدرضا    جلایی‌پور، استاد جـامعه‌شناسـی دانشگاه تهـران، ۸.   صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران؛ ۹. مجتبی مقصودی، استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد؛ ۱۰.   احمد رضایی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه مازندران؛  ۱۱.  سیدهاشم هدایتی، استاد بازنشستة مدیریت استراتژیک؛ ۱۲.      جـلال   جـلالی‌زاده، استاد فقه شافعـی دانشگاه تهران؛ ۱۳.   محمدعلی حیدری، پژوهشگر روابط بین‌الملل؛ ۱۴.   حسین گـودرزی، رییس مرکز پژوهش‌هـای اسلامی صدا     و    سیما؛ ۱۵.    فرامـرز تقی‌لو، استاد علوم سیاسی دانشگاه تبریز.»

زارع کهنمویی در بخشی از مقدمه بلند خود می‌نویسد: «حقوق قومیت‌ها چون تاکنون همواره در وادی لاادری، ابهام و انکار بوده، جای گفتگوهای بسیار دارد. باید دربارة این حقوق نخستین بشری بسیار نوشت و بسیار سخن گفت تا هراس جامعة ایرانی که سالهای سال بلندگوهـای پان  ایرانیسم در گوشه گـوشه آن مشغول بودند، فرو بریزد.

برای تحقق حقوق قومیت‌ها، تنها یک راه وجود دارد: گفتگو. باید برای اینکه انسان ایرانی کمتر رنج بکشد، گفتگو کنیم. باید برای اینکه ایران را همچنان «ایران» نگه داریم، گفتگو کنیم، باید برای تحقق حقوق حقة قومیت ‌ها گفتگو کنیم.

تنها راه نیل به آرامش پایا و توسعة پایدار، تحقق گونه‌های مختلف حقوق انسان ایرانی اعم از ترک و فـارس و عرب و بلوچ و لـر و کرد و ترکمن و قشقایی و... است.

حقوق قومیت‌ها، نخستین نتِ سمفونی آرامشبخش ایران است. بدون پذیرش و تحقق حقوق فردی و جمعی قومیت‌ها، اندیشیدن برای توسعه، بیهوده‌ترین کار ممکن است.»

 «اصغر زارع کهنمویی»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تابستان ۵۸ در روستای کهنمو متولد و بهمن ۸۵ از دانشگاه تهران در رشتة تاریخ ‌و تمدن ملل اسلامی فارغ‌التحصیل شده است.

نخستین کتاب زارع کهنمویی خرداد ۹۲ با عنوانِ «انقلاب اخلاقی، راهی به رهایی» با مقدمة سیدحسن خمینی منتشر شد.

افزون بر «برابری و رفع تبعیض»، اثری دیگری از او با عنوان «پایان تک‌زبانی» به‌زودی منتشر می‌شود. اخیرا هیئت نظارت بر مطبوعات، پروانة انتشار ماهنامة «دیگری» را به صاحب‌امتیازی اصغر زارع کهنمویی صادر کرده است.

«برابری و رفع تبعیض» آبان ۹۴ در ۳۸۰ صفحه توسط انتشارات موغام (۴۷۸۱۹۷۰-۰۴۱۳) منتشر شده و امکان تهیه آن از کتاب‌فروشی‌های معتبرِ تهران، تبریز و برخی شهرهای بزرگ وجود دارد.