چند «س» می‌خواهیم؟

مطلب دریافتی- حسین افتخاری؛ نظرات مختلفی در مورد زبان و خط رسمی کشور وجود دارد. عده‌ای معتقدند که چارچوب‌های کهن هر زبان باید همانند گذشته حفظ شود تا از دستبرد و تحریف تاریخ در امان باشد.

اما گروهی دیگر اعتقاد دارند که زبان به خودی خود مفهوم و اصالتش را از جامعه‌ای می‌گیرد که در آن گویش می‌شود و باید خود را با خواسته‌های آن جامعه تطبیق دهد.

در زبان فارسی به پیروی از رسم الخط عربی برای بعضی از حروف، چند حالت مختلف نوشتاری و البته با تلفظ‌های متفاوت وجود دارد. مثلاً حروف ز، ذ، ض، ظ اگرچه چهار حرف مختلف هستند اما همه فارسی زبانان آن‌ها را «ز» تلفظ می‌کنند. همینطور حروف س، ت و...

این سؤال مطرح است که اصولاً چرا باید در فارسی از چند نوع مختلف یک حرف استفاده شود؟

نظارت موافق و مخالف را بررسی می‌کنیم:
-    موافقان یکسان سازی حروف معتقدند از آنجایی که در زبان فارسی این نوع حروف همه با یک تلفظ کاربرد دارند پس چه لزومی دارد که از حروف مختلف استفاده کنیم که هم باعث اشتباه و غلط املایی و هم دشوار شدن یادگیری زبان فارسی می‌گردد.

استناد موافقان به برخی اصلاحات فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز هست که مثلاً بجای واژه بلیط، بلیت را پیشنهاد داده و یا بجای اطاق، اتاق را. از طرفی این دوستان اعتقاد دارند که هدف زبان آسان سازی روابط اجتماعی است و این کار به سادگی این روابط کمک می‌کند.

-    مخالفان یکسان سازی نیز دلایل خود را دارند. ایشان معتقدند که یکپارچه نمودن این حروف باعث می‌شود که دو یا سه نسل آینده فارسی زبان از نعمت درست خوانی مشهور‌ترین کتاب‌های فارسی (مانند عزلیات حافظ یا رباعیات خیام و...) محروم شوند. همینطور این پرسش را مطرح می‌کنند که اگر این حروف اینقدر دردساز بوده چرا تاکنون در این مورد حرفی زده نشده است.

دوستان مخالف همچنین بر این باورند که از آنجا که کتاب آسمانی اکثریت مطلق فارسی زبانان (قرآن) به زبان عربی است، این حروف به فهم بهتر قرآن نیز کمک خواهند کرد و اصولاً بدون این حروف خواندن قرآن غیرممکن خواهد بود.

گرچه برهان‌های هر دو گروه بالا معقول و قابل درک است اما می‌توان با مطالعه روند رشد دیگر زبان‌ها به یک نتیجه بینابین دست یافت تا بهترین فرجام را برای زبان شیرین فارسی شاهد باشیم.