جغرافيای سطحی دوستيابی و همسرگزينی!

هرچه ابزارها و شبکه‌های اجتماعی گسترده شده، در عوض دایره روابط‌اجتماعی و کلامی افراد محدودتر شده است؛ آدم‌هایی که برخی از آنها برای یافتن یک دوست نیز به تلفن‌همراهشان پناه برده‌اند و درمیان میلیون‌ها کاربر شبکه‌های اجتماعی به‌دنبال همراه می‌گردند تا شاید آنچه را در زندگی حقیقی از رسیدن به آن محروم بوده‌اند با جست‌وجو در دنیای مجازی به‌دست بیاورند؛ دنیایی که گسترش روزافزون نرم‌افزارها و ابزارها آن را پیچیده‌تر نیز کرده است. فیس‌بوک، وی‌چت، واتس‌اپ، لاین، وکسر، ‌ای‌ام‌او، تانگو و وایبر از​جمله شبکه‌های اجتماعی است که توجه بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کرده است. اصل بنیادین در تمامی شبکه‌های مجازی، برقراری تعامل اجتماعی با طیف وسیعی از دوستان و آشنایان در سراسر دنیاست، به همین دلیل اکثریت افراد در این شبکه‌ها عضو هستند و از خدمات آن بهره‌مند می‌شوند.

در این فضا به هیچ‌وجه محدودیت جغرافیایی مطرح نیست. البته با وجود ارتباط با آشنایان، می‌توان با غریبه‌های ناآشنا نیز دوستی کرد و به گفت‌وگو نشست. مثلا برنامه وی‌چت (که اکنون فیلترشده) به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که کاربر می‌تواند تا شعاع‌ هزار کیلومتری خود را برای یافتن دوستان جدید جست‌وجو کند یا آن‌که با  لرزاندن گوشی (برنامهSHAK)، کسانی را که در همان لحظه با موبایل خود حرکتی مشابه حرکت کاربر را داشته‌اند، به او معرفی می‌کند تا امکان دوستیابی راحت‌تر شود، فاصله این دوستان می‌تواند نزدیک یا فرسنگ‌ها دور از کاربر متقاضی باشد. برای استفاده از این امکانات فقط کافی است کاربر در هر جایی که مایل است اندروید موبایل خود را فعال کند و پیغام دوستی خود را که معمولا با متن آشنایی چون «سلام»، «خوبی؟» و... است به دیگر کاربر آنلاین حاضر در آن لحظه بفرستد، در صورت دریافت پیام از جانب آن غریبه و گپی کوتاه و در صورت پذیرش و موافقت هر دو طرف، می‌توان به فهرست دوستان اضافه شد و ارتباط دوستی را در این فضا ادامه داد یا آن‌که فراتر از این حد رفت و به ارتباط‌های خارج از این محدوده نیز رسيد.

طبق نظرسنجی که یکی از آژانس‌های همسریابی آسیایی در ٣کشور هنگ‌کنگ، سنگاپور و مالزی انجام داده است، ٥١‌درصد از سنگاپوری‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی، قرار ملاقات‌های آنلاین را ترجیح می‌دهند. این درحالی است که در‌سال ٢٠٠٩، این میزان ٢٦‌درصد بود. ٣٦‌درصد از زنان سنگاپور و ٣٣‌درصد از مردان سنگاپور از فیس‌بوک برای یافتن دوست استفاده می‌کنند و ٥‌درصد نیز از موتور جست‌وجوی گوگل بهره می‌برند. افزایش دوستیابی آنلاین در این ٣ کشور آسیایی که سنگاپور در رأس آنان قرار دارد، به استفاده روزافزون از تلفن‌های هوشمند و تبلت مرتبط است. یکی دیگر از عوامل این امر، اطمینان بیش از اندازه به رسانه‌های اجتماعی دانسته شده است که البته این نظریه باید مورد بررسی قرار گیرد.

ویولت لیم، مدیر اجرایی و یکی از مؤسسان این آژانس و نویسنده کتاب پرفروش «درس‌هایی از ١٥٠٠٠ اولین قرار ملاقات» می‌گوید: افراد مجرد این منطقه ترجیح می‌دهند شخصی را ملاقات کنند که دوستان یا همکارانشان معرفی کرده‌اند. این بدین‌معناست که آن «اطمینان» لازم برای قرار ملاقات چیزی نیست که فرآیند ثبت‌نام در وب‌سایت‌های دوستیابی بتواند آن را تضمین کند.


از سويي ديگر چندي پيش معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش از فعالیت ٣٠٠ سایت غیراخلاقی و غیرقانونی همسریابی در کشور ابراز نگرانی کرد و گفت:  تاکنون امکان توقف کامل فعالیت این سایت‌ها ممکن نشده است. دکتر محمود گلزاری افزود: وزارت ورزش و جوانان با کمک موسسه تبیان و سازمان تبلیغات اسلامی درحال راه‌اندازی سایت جدیدی با هدف همسریابی است که با روشی جدید در ثبت اطلاعات راه‌اندازی می‌شود و امید است با راه‌اندازی این سایت، سالانه ١٠٠‌هزار ازدواج به شیوه‌ای درست انجام و مشکل همسریابی جوانان تاحدودی حل شود.

البته هم ما و هم مسئولان مي‌دانيم كه مشكل ازدواج جوانان، پيدا نكردن نيمه‌گمشده نيست و مشكلات اقتصادي و بيكاري بسيار جدي‌تر از سايت همسريابي مي‌تواند دليلي بر عدم ازدواج جوانان باشد، ‌اما نكته قابل‌تامل اين است كه چرا جوانان رو به دوستي‌هاي اينترنتي آورده‌اند؟ ‌و آيا به اين نوع دوستي‌ها به چشم يك رابطه سطحي نگاه مي‌كنند كه قرار است زنگ‌تفريحي باشد ميان مشغله‌هاي روزانه؟ و اصلا اين نوع دوستي‌هاي سطحي، خطرناك است يا تنها بخشي از جريان پيش‌رفتن جامعه به سمت مدرنيته است. (مانند نمونه آن ٣كشور)؟ ضمن اين‌كه ما امروزه نه‌تنها در دوستي‌هايمان بلكه در فيلم، شعر، موزيك، تفريح و... هم شاهد همين سطحي‌شدگي هستيم.